Adıyaman’ın Ünlü Lezzetleri – Adıyaman Mutfağı
Coğrafi konumuna bakıldığında Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri arasında köprü görevi üstlenen Adıyaman, mutfağıyla tipik bir Güneydoğu Anadolu yansıması sunmaktadır.
Et, buğday ve baklagiller gibi malzemelerin ön planda olduğu Adıyaman mutfağı, zengin baharat kullanımı ve salça ile hazırlanmış yemekleriyle damakları şımartıyor.
Şimdi, görkemli yemekleriyle ünlü Güneydoğu Anadolu’nun mütevazi şehri Adıyaman’ın sıradışı lezzetlerine birlikte göz atalım.
1) Meyir Çorbası
Meyir çorbası, bence bir çorbadan çok daha fazlası. Tahıl, baklagil, sebze ve yoğurt ile hazırlanan bu çorba, o kadar doyurucudur ki, başlı başına bir yemek olarak değerlendirebiliriz.
Meyir çorbası yapımında, yoğurt hariç tüm malzemeler iyice yumuşayana kadar kavruluyor.
Sonrasında üzerine yoğurt dökülüp biberli kızgın yağ ekleniyor.
Adıyaman’ı ziyaret ettiğinizde, hafif katı kıvamlı bu çorbayı sakın kaçırmayın.
2) Yarpuzlu Köfte
Yemeğe adını veren yarpuz, aslında bir çeşit yaban nanesi.
Adıyaman mutfağının vazgeçilmezlerinden biri olan yarpuzlu köfte, yoğun misafirlik sofralarında yine de oldukça popülaritedir; hem sağlıklı hem de doyurucu bir lezzet sunar.
Adı köfte olmasına rağmen, yarpuzlu köfte aslında bir çeşit çorba.
İçerisinde dana kıyma ile hazırlanan yarpuzlu köfte, kuşbaşı kuzu eti, nohut ve bulgur gibi birçok malzeme barındırıyor ve özellikle kış aylarında sıkça pişiriliyor.
3) Malhuta Çorbası
Adıyaman mutfağının belki de en ünlü çorbalarından biri mahluta.
Ana bileşenleri kırmızı mercimek ve pirinç olan mahluta çorbası, özellikle kış aylarında Adıyaman sofralarında sıklıkla yer alıyor.
4) Çiğ Köfte
Her bölgenin kendine özgü bir çiğ köfte hazırlama yöntemi vardır; ancak Adıyaman usulü çiğ köfte, hem en tanınmış hem de en sevilen versiyonudur.
Etsiz olarak hazırlanan Adıyaman usulü çiğ köftenizi, isterseniz incecik lavaşla sarılmış dürüm biçiminde, isterseniz de marulla sararak sunulan porsiyonlar halinde tüketebilirsiniz.
5) Pirpirim Salatası
Adıyaman mutfağının dikkat çeken lezzetlerinden biri, yabani semizotu adıyla da bilinen pirpirim ile yapılan bu harika salatadır.
Pirpirim, domates, biber, salatalık ve soğan ile hazırlanan salata, sosundaki kuru sumak ekşisi ile bu kadar özel ve lezzetli olmuştur.
6) Kavurmalı Hıtap
Özellikle kış ayında Adıyaman mutfağında sıkça pişirilen yemeklerden biri kavurmalı hıtaptır.
Soğan, sarımsak ve kavurma ile hazırlanan karışım, zırh ile ince bir şekilde doğranmaktadır.
Ardından el açması mayasız hamurun içine konarak özel taş fırınlarda pişiriliyor.
Adıyaman’a gittiğinizde, neredeyse her sokakta bulabileceğiniz bir pidecide bu nefis hamur işini tatma fırsatını değerlendirebilirsiniz.
7) Besni Tava
Adıyaman mutfağının en sevilen lezzetlerinden biri olan besni tava, Güneydoğu Anadolu mutfağının en bol sebzeli et yemeklerinden biridir.
Besni tavada, küp şeklinde doğranmış soğan, patlıcan, biber, domates, kuzu eti ve kuyruk yağı bir araya geliyor.
Eğer Adıyaman’ı ziyaret ederseniz, lezzetli bir besni tava için tek yapmanız gereken Besni ilçesinde bir lokanta bulup kaç kişilik istediğinizi bildirmek.
8) Tevenk Sarması
Mini mini sarılan, bulgurlu bir iç harcı olan tevenk sarması, bol yoğurtla birlikte özel sosu da gezdirilerek servis edilmektedir.
Genellikle evlerde pişirilse de, esnaf lokantalarında harika bir tevenk sarmasına denk gelme şansınız bulunmaktadır, sakın kaçırmayın.
9) Buhara Pilavı
Genellikle bol köpüklü yayık ayranı ile servis edilen Buhara pilavı, tek tencerede muhteşem bir lezzet patlaması sağlıyor desek yanılmayız.
Kuzu etli, nohutlu, havuçlu bu muhteşem pilavı tatmadan Adıyaman’dan dönmemeniz gerektiğini belirtmem gerekiyor.
10) İçli Köfte
Türk mutfağının en değerli yemeklerinden biri olan içli köftenin Adıyaman versiyonu bir başka lezzet sunuyor.
Tercihe bağlı olarak kızartılmış veya haşlanmış şekilde sunulan içli köfte, Adıyaman’da mutlaka yanında ayran ile servis ediliyor.
11) Dövmeç
Söylenenlere göre geçmişi Nemrut Krallığı dönemine kadar uzanan dövmeç, Adıyaman mutfağının en çok bilinen ve sevilen lezzetlerindendir.
Közlenmiş patlıcan, domates, biber, soğan ve sarımsak püre haline getiriliyor ve güzelce harmanlanarak sofrada yerini alıyor.
Genellikle evlerde hazırlanan bir lezzet olsa da, Adıyaman sokaklarında dövmeç pişiren birkaç esnaf lokantası
12) Tırşik
Adıyaman’da neredeyse her restoranda bulabileceğiniz yöresel lezzetler arasında tırşik, üst sıralarda yer alıyor.
Bol sebzeli kuşbaşı etli bu lezzet, Adıyamanlılar arasında şifa deposu olarak bilinmektedir.
Eğer etli sebze yemeklerini seviyorsanız, Adıyaman’a uğradığınızda tırşik yemeğine mutlaka bir şans vermenizi öneririm.
13) Tene Helvası
Adıyaman’da yemekler tatlı olmadan tamamlanmaz.
Nişasta, pekmez ve tereyağı ile yapılan, üstü bol cevizli tene helvası ise bu tatlıların arasında oldukça popülerdir.
Adıyaman’ı ziyaret ettiğinizde özel gün sofralarının vazgeçilmez tatlılarından biri olan tene helvasını tatmadan dönmeyin.
Yanında ince belli bardakta taze demlenmiş çay ile birlikte bir tabak tene helvası asla yetmez, şimdiden söyleyeyim.
14) Topak Helva
Farklı bir tat ve şekilde özel bir helva arıyorsanız, Adıyaman’a gittiğinizde topak helvasını kesinlikle deneyin.
Tereyağı, un, pekmez, susam ve ceviz ile yapılan ve toplar halinde servis edilen topak helva, eskiden cenazelerin üçüncü günü misafirlere sunuluyormuş.
Günümüzde ise, rafine şeker içermemesi nedeniyle evlerde daha fazla pişirilmektedir.
15) Burma Tatlısı
Her yerde bulabileceğiniz bir tatlı olsa da, Adıyamanlı ustaların elinden çıkan burma tatlısını bir kez deneyince bağımlısı olabilirsiniz.
Cevizlifıstıklısı, bence muazzam bir lezzet.
Adıyaman’a gittiğinizde, pekmez ile tatlandırılmış cevizli sucuğundan, fıstıklı muskasından, üzüm pestilinden ve üzümden üretilen kesme tatlısından almadan, meşhur Besni üzümünden tatmadan dönmemeniz gerektiğini hatırlatmak isterim.
