Çocuklarda stres göstergeleri ve destek sağlama yöntemleri | Anne

Ebeveynlerin çocuklarının yaşadığı stresin belirtilerini tanımaları ve muhtemel nedenlerini araştırmaları son derece önemlidir. Fark ettikleri takdirde, aileler çocuklarının stres ve kaygıyla başa çıkmalarına genellikle yardımcı olabilir; ancak bazı çocuklarda kaygı bozukluğu nedeniyle profesyonel yardım gereksinimi doğabilir.

Çocuklarda stres ve kaygının yaygın görünen bazı belirtileri şunlardır:

• Konsantrasyon güçlüğü

• Aşırı bağımlılık, agresif davranışlar, tahammülsüzlük ve huzursuzluk gibi davranış değişiklikleri

• Korkular (karanlıktan, yalnızlıktan veya yabancılardan korkma)

• Aileden veya arkadaşlardan uzaklaşma

• Önemsiz görünen nesneleri biriktirme

• Azalan veya artan iştah

• Karın veya baş ağrısı şikayetleri

• Uyku sorunları veya kabus görme

Bu belirtilerin, belirli bir etkinlik öncesinde veya sonrasında mı ortaya çıktığını ve yaygın fiziksel belirtilerin, örneğin ağrı, ateş, kaşıntı veya ishal gibi tıbbi sorunların olup olmadığını gözlemlemek önemlidir.

Çocuklarda stres ve kaygı yaratan etkenler, bazen okulda yaşanan bir sorun, aile içindeki değişiklikler veya bir arkadaşla olan anlaşmazlık gibi dışsal faktörlere bağlı olabilir. Ancak kaygı duyguları, çocuğun okulda başarılı olma isteği ile akranlarıyla iyi geçinme kaygısından ya da kendi içsel baskılarından da kaynaklanabilir. Çocuklarda strese yol açan bazı yaygın nedenler şunlardır:

Ailedeki büyük değişiklikler

Boşanma, aile üyelerinden birinin kaybı, taşınma veya yeni bir kardeşin doğması gibi önemli yaşam değişiklikleri, çocuklarda strese sebep olabilir. Bu tür sarsıcı değişiklikler, çocuğun dünyasını altüst edebilir ve güvensizlik hissetmesine neden olabilir. Örneğin, yeni doğmuş bir kardeş, kıskançlık ve tehdit duyguları doğurabilir. Aile içindeki bir ölüm, panik ve yas duygularını tetikleyerek, ölümle ilgili korkuların da ortaya çıkmasına yol açabilir.

Aile içindeki dengesizlikler

Para sorunları, iş kaygıları ve gergin ebeveyn tavırları, çocuklarda kontrolsüzlük hissi yaratarak güçsüzlük duygusuna neden olabilir.

Aşırı yoğun programlar

Durmaksızın bir etkinlikten diğerine geçmek, hiç boş zaman olmaması çocuklarda ciddi bir stres kaynağı olabilir.

Akademik baskı

Pek çok çocuk, okulda başarılı olma arzusu nedeniyle kaygı duygusuyla karşılaşır. Akademik baskı, hata yapmaktan korkan veya yeterince iyi olmaktan endişe eden çocuklar için özellikle yaygındır.

Popülerlik

Çocuklar büyüdükçe akranlarıyla uyum sağlama ve popüler olma isteği taşırlar. Bu istek bazen bir baskıya dönüşebilir. Arkadaş gruplarına ait olma veya dışlanma korkusu, çocukların okulda kaygı duymasına neden olabilir.

Zorbalığa maruz kalma

Zorbalık, birçok çocuk için ciddi bir sorundur. Zorbalığa uğrayan çocuklar, hedef alındıklarından dolayı utanma hissi yaşayabilir ve güçsüzlüklerinin fark edilmemesi için bunu ailelerinden veya öğretmenlerinden gizleyebilirler.

Haber bültenlerindeki felaket haberleri

Doğal felaketler, terör ve şiddet içeren haberler, çocuklar için sarsıcı ve endişe verici olabilir. Bu tür olayları duyup gördüklerinde, kendilerine veya sevdiklerine kötü bir şey olacağı korkusuna kapılabilirler.

Korkunç bir film veya kitap

Kurgu eserleri de çocuklarda kaygı ve stres yaratabilir. Çocuklar, filmlerdeki veya kitaplardaki korkutucu, dehşet verici sahnelerden etkilenebilirler. Bazı çocuklar diğerlerine göre daha hassas olabilir; bu nedenle olumsuz etkileyen görsellerin izlenmesini kısıtlamak ve yaşlarına uygun içeriklere yönlendirmek iyi bir fikir olabilir.

Çocuğunuzun stresle başa çıkabilmesi için birçok sağlıklı yöntem bulunmaktadır. İhtiyaç duydukları tek şey biraz yardım ve rehberliktir. Aşağıdaki yöntemlerle onlara destek olabilirsiniz:

• Evinizi sakin, huzurlu ve güvenli bir alan haline getirin.

• Huzurlu bir aile ortamı hazırlayın ve bir rutin oluşturun. Örneğin, aile yemekleri veya oyun geceleri, çocuğunuzun kaygı ve stres hissetmesinin önüne geçebilir.

• Çocuğunuzun izlediği TV programlarını, okuduğu kitapları ve oynadığı oyunları takip edin.

• Çocuğunuzu hayatınızdaki değişiklikler hakkında bilgilendirin ve olası senaryoları onunla tartışın. Örneğin, yeni bir şehirde yeni bir işe başlayacaksanız, bu sürecin yeni okul, arkadaşlar ve ev açısından ne anlama geldiğini açıklayın.

• Çocuklarınızı başarılı olabilecekleri sosyal ve sportif faaliyetlere yönlendirin.

• Hayatlarındaki bir olaya dair kontrolü ele almalarına fırsat verin.

Sizin davranışlarınız

• Egzersiz veya kişisel bakım gibi kendi stres yönetimi için sağlıklı alışkanlıklar geliştirin. Çocuklar genellikle ebeveynlerini örnek alırlar.

• Çocuğunuza sevgi gösterin ve onu cesaretlendirin.

• Sağlıklı bir özsaygı geliştirmesine yardımcı olacak pozitif destek ve disiplin yöntemleri kullanın.

• Eleştirel olmadan, çocuğunuzun sorunlarını onun yerine çözmeden dinlemeyi öğrenin. Üzerine baskı yapmadan, yaşadığı sorunları anlaması ve çözmesi için gereken desteği verin.

• Çözülememiş strese dair yeni belirtileri ve davranışları gözlemleyin.

• Eğer çocuğunuzun stres belirtileri azalmıyorsa veya daha içe kapanık, depresif ve mutsuz hale gelirse, bir uzmandan, terapistten veya danışmandan yardım alın. Okulda ya da aile ve arkadaşlarla olan iletişimde yaşanan sorunlar da dikkate alınması gereken diğer bir konudur.

Tavsiye

Çocukluk döneminde yaşanan endişe durumunda, küçük çocuklar hislerini tam olarak anlayıp aktaramayabilir. Yaşı daha büyük çocuklar rahatsız eden durumları anlayabilir, ancak bu mutlaka endişelerini anne babalarıyla paylaşacakları anlamına gelmez. Çocuğunuzun davranışlarındaki değişiklikleri takip etmek ve sorunları erken tespit etmek, hem sizin hem de onun için faydalı olacaktır. Bu, ilgi ve dikkat gerektirir. Çocuğunuzu görün. Onu duyun. Söylemediklerini de anlayın.