EKT (Elektroşok Tedavisi) Nedir ve Uygulama Süreci Nasıl İşler?

Elektrokonvülsif terapi (EKT), ağır psikiyatrik rahatsızlıkların tedavisinde uygulanan etkili bir yöntemdir. İlaç tedavisine yanıt vermeyen majör depresyon, bipolar bozukluk ve şizofreni gibi hastalar için sıklıkla tercih edilir. Bu yöntem, beyine kontrollü bir elektrik akımı gönderilerek kısa süreli bir nöbetin indüklenmesine dayanır. Günümüzde modern anestezi ve kas gevşeticiler sayesinde daha güvenli bir hale getirilmiştir.

EKT (Elektroşok Tedavisi) Nedir?

Beyne düşük voltajlı elektrik akımları uygulayarak nörotransmitter dengesini düzenlemeyi hedefleyen bir tedavi yöntemidir. 1930’lu yıllardan bu yana uygulanan EKT, özellikle ilaç tedavisine duyarsız hastalar için etkili bir tedavi sunmaktadır. Modern anestezi teknikleri ile uygulandığı için hastalar işlem sırasında bilinçsiz bir durumda olur ve ağrı hissetmezler. EKT’nin etkisi, beynin elektriksel aktivitesini değiştirmesiyle bazı nörokimyasal maddelerin (serotonin, dopamin ve norepinefrin gibi) salınımını artırmasında yatmaktadır. Bu sayede ağır depresyon vakalarında hızlı bir iyileşme sağlayabilir. Aynı zamanda psikiyatrik hastalıklarda görülen duygu durumu bozuklukları ve ağır psikotik belirtiler üzerinde de olumlu etkiler yapar.

Uzman bir ekip tarafından hastane ortamında uygulanan EKT, seanslar halinde gerçekleştirilir. Seans sayısı hastanın durumuna bağlı olarak değişir ancak genellikle 6-12 seans arasında tamamlanır. Özellikle intihar riski yüksek olan depresyon hastalarında hızlı etkisi nedeniyle acil durumlarda tercih edilen bir yöntemdir.

EKT (Elektroşok Tedavisi) Ne İşe Yarar?

Elektrokonvülsif terapi (EKT), özellikle ilaç tedavisine dirençli psikiyatrik hastalıkların tedavisinde etkili bir yöntemdir. Majör depresyon, bipolar bozukluk, şizofreni ve katatoni gibi durumların tedavisinde hızlı ve etkili bir iyileşme sağlayabilir. Ağır depresyon vakalarında intihar düşüncelerini azaltarak yaşam kurtaran bir seçenek oluşturabilir. Ayrıca, manik atakları kontrol altına almak ve şiddetli psikotik semptomları hafifletmek için de uygulanabilir. Nörotransmitter seviyelerini düzenleyerek beyindeki kimyasal dengenin sağlanmasına yardımcı olur. EKT’nin etkisi genellikle birkaç seans sonrasında görülmeye başlar ve hastaların zihinsel işlevlerinde belirgin bir iyileşme sağlar. Özellikle ilaçların yan etkilerine tahammülü olmayan veya ilaçlardan yeterince fayda göremeyen hastalar için hızlı sonuçlar alabileceği bir alternatif olarak öne çıkmaktadır. EKT’nin kullanım alanları şunlardır:

• Majör depresyon: İlaç tedavisine yanıt vermeyen, ağır depresyon vakalarında hızlı iyileşme sağlar.
• Bipolar bozukluk: Manik veya depresif atakları kontrol altına alarak duygu durum bozukluklarını hafifletir.
• Şizofreni: İlaç tedavisine dirençli hastalarda psikotik belirtileri azaltmaya yardımcı olabilir.
• Katatoni: Hareket kısıtlılığı ve konuşamama gibi belirtiler gösteren hastalarda etkilidir.
• İntihar riski yüksek hastalar: Acil durumlarda, intihar düşüncelerini hızla azaltarak hayati riskleri önleyebilir.
• İlaç kullanamayan hastalar: Gebelik, ilaç yan etkileri veya diğer sağlık problemleri nedeniyle ilaç kullanamayanlar için alternatif bir tedavi yöntemidir.
• Parkinson hastalığı ve epilepsi: Bazı nörolojik hastalıklarda semptomları hafifletmek amacıyla kullanılabilir.

Hastanın durumu ve hastalığın şiddetine bağlı olarak tek başına veya ilaç tedavisi ile birlikte uygulanabilir. Özellikle ağır vakalarda hızlı ve etkili sonuçlar vermesi nedeniyle psikiyatri uzmanları tarafından önerilen bir tedavi yöntemidir.

EKT (Elektroşok Tedavisi) Nasıl Uygulanır?

Hastane ortamında, anestezi altında ve uzman bir ekip tarafından yürütülen kontrollü bir tedavi yöntemidir. Tedaviye başlamadan önce hastanın tıbbi geçmişi gözden geçirilir; psikiyatrik ve fiziksel durumu değerlendirilir. Gerekli testlerin yapılmasının ardından hastanın EKT için uygunluk durumu belirlenir. Özellikle kalp ve sinir sistemi rahatsızlıkları olan kişilerde ek değerlendirmeler gerekmektedir. Tedavi günü, damar yolundan genel anestezi uygulanarak hasta bilinçsiz hale getirilir. Ayrıca, kas gevşetici ilaç verilerek istem dışı kas kasılmaları engellenir. Bu sayede tedavi sırasında hastanın ağrı hissetmesi veya kontrolsüz hareketler yapması önlenir. Hastanın başına elektrotlar yerleştirilir ve beynine düşük voltajlı, kısa süreli bir elektrik akımı gönderilir. Bu işlem, beyinde kontrollü bir nöbeti tetikler ve nöbet genellikle 30-60 saniye sürer; hasta bilinçsiz olduğu için bu süreci hissetmesi mümkün değildir.

Elektrik akımı uygulandıktan sonra hasta birkaç dakika içinde kendiliğinden uyanır. Çoğu hastada hafif kafa karışıklığı ve geçici hafıza kaybı gözlemlenebilir, ancak bu etkiler genellikle kısa sürede geçer. EKT, genellikle haftada 2-3 kez uygulanarak toplamda 6-12 seans arasında tamamlanır. Seans sayısı hastalığın şiddetine ve hastanın tedaviye verdiği yanıta bağlı olarak değişkenlik gösterebilir.

Tedavi sonrasında hasta kısa bir süre gözlem altında tutulur ve çoğu zaman aynı gün taburcu edilir. Bazı hastalar için EKT, tek başına yeterli olurken, diğerleri için ilaç tedavisi ile birlikte uygulanması gerekebilir. Uzun vadeli iyileşme sağlamak amacıyla doktorlar, idame tedavisi veya psikoterapi gibi ek yaklaşımlar önerir. EKT, modern tıp teknolojileriyle güvenli hale getirilmiş ve etkinliği bilimsel olarak kanıtlanmış bir tedavi seçeneğidir. Özellikle ilaç tedavisine yanıt vermeyen hastalar için kritik bir çözüm olabilir.

EKT (Elektroşok Tedavisi) Yan Etkileri Nelerdir?

Elektrokonvülsif terapi (EKT), modern tıp uygulamalarında güvenli kabul edilmesine rağmen bazı yan etkilere yol açabilir. Tedavi sırasında hastaya anestezi ve kas gevşetici ilaçlar verildiği için işlem sırasında herhangi bir ağrı hissetmez. Ancak, işlem sonrasında bazı geçici etkiler ortaya çıkabilir. En sık görülen yan etkiler hafıza kaybı, kafa karışıklığı, baş ağrısı ve mide bulantısıdır. Hafıza kaybı genellikle kısa süreli olup zamanla düzelir, ancak bazı hastalarda daha uzun süre devam edebilir. Kısa süreli unutkanlık, genellikle tedavi öncesi ve sonrası dönemlerde meydana gelen olaylarla sınırlıdır. Ayrıca, bazı hastalar EKT sonrası geçici olarak dikkat dağınıklığı veya hafif bilişsel yavaşlama yaşayabilir. Nadir durumlarda, tedaviye bağlı olarak kan basıncında değişiklikler, çene ağrısı veya kas sertliği gibi etkiler görülebilir. EKT’nin yaygın yan etkileri şunlardır:

• Hafıza kaybı (kısa süreli unutkanlık, nadiren uzun vadeli hafıza kaybı)
• Kafa karışıklığı ve oryantasyon bozukluğu
• Baş ağrısı ve baş dönmesi
• Kas ağrıları ve çene sertliği (kas gevşeticilere bağlı olarak geçici)
• Mide bulantısı ve kusma
• Kan basıncında dalgalanmalar (nadiren hipertansiyon veya hipotansiyon)
• Yorgunluk ve halsizlik hissi
• Nadiren psikolojik rahatsızlıkların geçici olarak artması

Bu yan etkiler genellikle tedaviden sonraki birkaç saat veya gün içinde azalır. Hafıza kaybı ve bilişsel etkiler, genellikle tedavi süreci tamamlandıktan sonra düzelir. EKT’nin yan etkileri kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Tedaviye başlamadan önce uzman bir hekim tarafından risk değerlendirmesi yapılmalıdır.