Artroskopi Nedir ve Nasıl Uygulanır?

Artroskopi, eklem hastalıklarının tanı ve tedavisinde kullanılan minimal invaziv bir cerrahi tekniktir. Bu yöntem, eklem içinde meydana gelen problemleri görselleştirmek ve müdahale etmek için küçük bir kamera ve cerrahi aletlerin kullanılmasıyla gerçekleştirilir. Genellikle diz, omuz, bilek ve kalça gibi büyük eklemlerde uygulanır. Kısa iyileşme süresi ve minimal yara izi avantajlarıyla ameliyat sonrası sürecin daha konforlu geçmesini sağlar.

Artroskopi Nedir?

Eklem problemlerinin çözümünde kullanılan bu yöntem, minimal invaziv bir cerrahi prosedür olarak tanımlanır. Artroskopi kelimesi, Yunanca “arthro” (eklem) ve “skopein” (gözlem) kelimelerinden türetilmiştir. Bu yöntem ile eklem içindeki yapıların doğrudan görüntülenmesi sağlanır ve gerekli cerrahi müdahalelerde bulunulabilir. Geleneksel cerrahi yöntemlere oranla daha az travmatiktir ve hastaların iyileşme sürecini önemli ölçüde hızlandırır.

En büyük avantajlarından biri, tanı koyma sürecine sağladığı katkıdır. Eklem ağrıları, hareket kısıtlılıkları veya şişlik gibi sorunların nedenlerini belirlemede kullanılan artroskopi, görüntüleme tekniklerinin yetersiz kaldığı durumlarda kesin bilgi sunar. Kıkırdak hasarları, bağ yırtıkları, menisküs problemleri veya sinovyal zar iltihaplanmaları gibi birçok problem bu yöntemle doğrudan gözlemlenebilir. Böylelikle cerrah, tanı ve tedaviyi aynı işlem sırasında gerçekleştirme fırsatı bulur.

Artroskopi Ameliyatı Hangi Hastalıklarda Kullanılır?

Eklem rahatsızlıklarının teşhis ve tedavisinde etkin bir yöntem olarak sıklıkla tercih edilir. Özellikle diz, omuz, kalça, ayak bileği ve dirsek gibi büyük eklemlerde uygulanarak hastaların yaşam kalitesinin artırılmasını hedefler. Bu cerrahi yöntem, spor yaralanmaları gibi travmaya bağlı gelişen sorunlar ve yaşlanma veya dejeneratif hastalıklar nedeniyle ortaya çıkan eklem problemlerinin çözümünde kullanılır. Artroskopi ile eklemlerdeki doku hasarları, bağ yırtıkları ve kıkırdak problemleri minimal invaziv bir yaklaşımla tedavi edilebilir. Artroskopi ameliyatı genellikle aşağıdaki durumlarda uygulanır:

• Spor Yaralanmaları: Menisküs, çapraz bağ yırtıkları ve yan bağ yaralanmaları gibi sorunların yanı sıra spor esnasında oluşan kıkırdak hasarlarının onarımları.
• Kireçlenme (Osteoartrit): Eklem içindeki kıkırdak dokusunun aşınması neticesinde oluşan ağrı ve hareket kısıtlılıkları.
• Romatizmal Hastalıklar: Romatoid artrit gibi iltihabi hastalıkların sinovyal zarındaki sorunların tedavisi, eklem içi sıvı dengesizlikleri ve inflamasyonun giderilmesi.
• Kıkırdak Problemleri: Kondromalazi patella, eklem kıkırdağının onarımı veya yenilenmesi.
• Eklemdeki Gevşek Cisimler: Eklemin içinde hareket eden kemik veya kıkırdak parçalarının çıkartılması; bu parçaların neden olduğu ağrı ve hareket kısıtlılıklarının giderilmesi.
• Eklem Enfeksiyonları: Akut veya kronik enfeksiyonların temizlenmesi ve tedavisi; eklem içindeki sıvının laboratuvar incelemesi için alınması.
• Omuz Problemleri: Rotator manşet yırtıkları, omuz sıkışma sendromu ve omuz instabilitesi; donuk omuz (adhesiv kapsülit) gibi hareketi kısıtlayan hastalıklar.
• Kalça ve Ayak Bileği Sorunları: Kalça sıkışma sendromu, labrum yırtıkları gibi problemler; ayak bileği burkulmalarına bağlı bağ hasarlarının onarımı.
• Eklem Kıkırdağı ve Bağ Rekonstrüksiyonu: Kıkırdak nakli veya yeniden yapılandırma işlemleri; bağların yeniden oluşturulması ve güçlendirilmesi.

Artroskopi Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Bu prosedür, genelde lokal, spinal veya genel anestezi altında gerçekleştirilir. Eklemdeki sorunun türüne ve hastanın genel sağlık durumuna göre anestezi seçimi yapılır. Ameliyat esnasında cerrah, küçük bir kesi açarak artroskop adı verilen bir cihazı eklem içerisine yerleştirir. Artroskop, ucunda yüksek çözünürlüklü kamera bulunan ince, tüp şeklinde bir alettir. Cihaz, eklem içindeki görüntüleri monitöre aktararak cerraha detaylı bir gözlem imkanı tanır. Artroskopi sırasında görüntülerin daha net olabilmesi için steril bir sıvı eklem boşluğuna enjekte edilir. Bu sıvı eklemi genişletir ve cerrahın çalışma alanını daha iyi görmesini sağlar. Elde edilen görüntüler, cerrahın hasarlı bölgeleri detaylı bir şekilde incelemesine ve gerektiğinde müdahalelerde bulunmasına olanak tanır.

Ameliyat esnasında kullanılan artroskopik aletler, diğer küçük kesilerden eklem içine sokulur. Bu aletler, cerrahın belirli bölgeleri hedeflemesi ve gerekli işlemleri hassas bir şekilde yapabilmesi için tasarlanmıştır. Prosedür, genellikle 30 dakika ile 2 saat arasında sürer. Ameliyat bitiminde artroskop ve cerrahi aletler çıkarılır ve kesiler ya dikişle ya da bantlarla kapatılır. Bu küçük kesiler, geleneksel açık cerrahiye kıyasla daha az iz bırakır. Minimal invaziv yaklaşım, hastaların iyileşme süreçlerini hızlandırır ve enfeksiyon riskini azaltır. Ameliyat sonrasında hastalar genellikle aynı gün taburcu edilir; kısa bir dinlenme sürecinin ardından normal aktivitelerine dönebilirler.

Artroskopi Ameliyatı Sonrası Yaşam

Ameliyat sonrası süreç, yapılan işlem türüne ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Minimal invaziv bir yöntem olan artroskopi, açık cerrahiden daha az ağrılıdır. Küçük kesiler nedeniyle enfeksiyon riski oldukça düşüktür. Ancak tam iyileşme sağlanması için dikkatli bir rehabilitasyon programına ihtiyaç vardır. İlk birkaç gün boyunca ameliyat bölgesinde şişlik, hassasiyet ve hafif ağrı gözlemlenmesi normaldir; doktor önerileri doğrultusunda ağrı kesiciler ve anti-enflamatuar ilaçlarla kontrol edilebilir. Ayrıca, şişliğin azaltılıp rahatlması için soğuk kompres uygulamaları tavsiye edilir. Ameliyat edilen eklemin hareketini desteklemek ve iyileşme sürecini hızlandırmak amacıyla fizyoterapi genellikle bir sonraki aşamadır. Fizyoterapi programı, kas gücünü geri kazandırmak ve eklem hareketliliğini artırmak için özel olarak planlanır.

Artroskopi sonrası hastalar genellikle birkaç gün içinde günlük aktivitelerine dönebilirler. Ancak yoğun fiziksel aktivitelerden veya spor yapmaktan uzak durulmalıdır. Bu süreçte doktorun önerdiği rehabilitasyon egzersizlerine düzenli olarak katılmak oldukça önemlidir. Özellikle sporcuların, tam performansa dönmeden önce kademeli bir iyileşme sürecine dikkat etmesi gerekir. Eklem üzerindeki yükün azaltılması ve iyileşmenin sağlıklı ilerlemesi için koltuk değneği veya destek aparatları gibi yardımcı ekipmanların kullanılması gerekebilir. Artroskopi ameliyatı sonrası yaşam için bazı öneriler şu şekildedir:

• Doktor önerilerine uygun olarak ağrı kesici ve anti-enflamatuar ilaçlar kullanılmalıdır.
• Ameliyat bölgesine 15-20 dakika aralıklarla soğuk kompres uygulanmalıdır.
• Eklemi yukarıda tutarak kan dolaşımını desteklemek şişliği azaltabilir.
• Eklem hareketliliğini artırmak ve kas gücünü yeniden kazanmak için fizyoterapi programına düzenli olarak katılmalısınız. Hafif egzersizlerle başlayarak zamanla yükü artırmanız önerilir. Bu süreçte doktor ve fizyoterapistin talimatlarına uymanız önemlidir.
• Hafif günlük aktiviteler genelde birkaç gün içinde yapılabilir; spor ve yoğun fiziksel aktivitelerden iyileşmeye kadar kaçınılmalıdır.
• Eklem üzerinde yük oluşturan hareketlerden uzak durulmalıdır.

Artroskopi sonrası yaşam, dikkatli bir bakım ve disiplinli bir rehabilitasyon süreci ile oldukça konforlu hale gelebilir. Minimal invaziv bir yöntem olması sayesinde hastalar genellikle kısa sürede günlük aktivitelerine geri dönerler. Ancak ameliyat sonrası başarı için doktorun talimatlarına uymak ve düzenli fizyoterapi ile yaşam tarzı değişikliklerine dikkat etmek oldukça önemlidir. Sağlıklı bir iyileşme süreci için ameliyat bölgesine özen göstermeli, egzersizleri düzenli yapmalı ve doktorun belirlediği takip programına riayet etmelisiniz.