Yerebatan Sarnıcı Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Yerebatan Sarnıcı Nerede?

İstanbul’un su ihtiyacını karşılamak amacıyla 542 yılında Bizans İmparatorluğu tarafından inşa edilen Yerebatan Sarnıcı, günümüzde İstanbul’a gelen yerli ve yabancı gezginlerin en çok ziyaret ettiği turistik yerlerden biridir. Ayasofya’nın güneybatısında bulunan Soğukçeşme Sokağı’nda yer alan bu tarihi yapı, kültürel gezilerin yanı sıra İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin düzenlediği etkinliklere de ev sahipliği yapmaktadır. Dördüncü yüzyılda Roma İmparatorluğu döneminde yapılan Milyon Taşı anıtının yanında yer alan Yerebatan Sarnıcı, aynı zamanda Binbirdirek Sarnıcı, Şerefiye Sarnıcı, Zeuksippos ve Akhilleus Hamamları ile bitişik konumdadır.

Yerli ve yabancı turistlerin İstanbul’u ziyaret ettikleri ilk günlerden biri olan Sultanahmet Meydanı’na yalnızca birkaç dakika yürüme mesafesinde konumlanan Yerebatan Sarnıcı, İstanbul’un Fatih ilçesinde bulunmaktadır. Uçak bileti, otel, transfer ve araç kiralama hizmetlerini uygun fiyatlarla sunan Bilet Dükkanı web sitesini ziyaret ederek, Yerebatan Sarnıcı’nı görmek için bulunduğunuz şehirden İstanbul’daki havalimanlarına uçak bileti alabilirsiniz. Tarihi Yarımada’da konaklama yapmak isterseniz, tatil ihtiyaçlarınıza uygun bir otelde yatarak Bilet Dükkanı üzerinden rezervasyon yaptırabilirsiniz.

Yerebatan Sarnıcı’na Nasıl Gidilir?

Avrupa Yakası’ndan Yerebatan Sarnıcı’na ulaşmak için İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin işlettiği İETT otobüslerinden Sultanahmet’e giden hatlarla sarnıca ulaşabilirsiniz. 30D, 66, BN1, EM2, 47E ve 54E otobüslerine binerek Sultanahmet durağında inebilirsiniz.

Yerebatan Sarnıcı’na gitmenin en pratik yolu T1 Kabataş – Bağcılar Tramvay Hattı’dır. Kabataş ya da Bağcılar yönünden geliyorsanız, Sultanahmet Durağı’nda inip sarnıca sadece 3 dakika yürüyerek ulaşabilirsiniz. Ayrıca Halkalı – Gebze ya da Ataköy – Pendik Marmaray Hattını kullanarak da Yerebatan Sarnıcı’na ulaşmanız mümkündür. Marmaray’da hangi hattı kullanıyorsanız, Sirkeci durağında inip Cağaloğlu – Vilayet çıkışını takip ederek gidebilirsiniz. Sirkeci Marmaray İstasyonu’ndan Yerebatan Sarnıcı’na yürüyerek yaklaşık 6 – 7 dakika sürecektir.

Anadolu Yakası’ndan Yerebatan Sarnıcı’na toplu taşıma ile gelmek isterseniz, Marmaray’ı kullanabilir veya Kadıköy ve Üsküdar’dan kalkan vapurlarla Eminönü’nde inip birkaç dakikalık yürüyüşle sarnıca kolayca ulaşabilirsiniz. Özel aracınızla sarnıca gitmeyi düşünüyorsanız, Galata Köprüsü üzerinden geçerek Sultanahmet Meydanı’na ulaşabilirsiniz. Ancak bu yol genellikle yoğun trafikle doludur; bu nedenle tramvay, Marmaray ya da vapur ile gitmeyi tercih edebilirsiniz.

Yerebatan Sarnıcı Nedir?

Yerebatan Sarnıcı, Bizans İmparatoru 1. Justinianus tarafından şehrin su ihtiyacını karşılamak üzere inşa edilmiştir ve yedi tepe üzerine kurulu İstanbul’un iki tepesinin su yollarına bağlıdır. 1453’te Fatih Sultan Mehmet tarafından fethedilen İstanbul’a Osmanlılar kendi su yollarını kurunca, Yerebatan Sarnıcı Osmanlı İmparatorluğu için tarihi bir sembole dönüşmüştür. Sarnıcın içindeki su durgun olup, Osmanlı Devleti akan su sistemi kurmak istediği için burayı kullanmamıştır. 100.000 ton su depolama kapasitesine sahip Yerebatan Sarnıcı’na ulaşmak için 52 taş basamağı inmeniz gerekmektedir. Mermer sütunlar ise suyun üzerinden yükselen 9 metre uzunluğunda 336 adet sütundan oluşmaktadır.

Geçmişte Roma dönemine ait büyük bir bazilikanın üzerinde inşa edilen Yerebatan Sarnıcı, bazen Bazilika Stoa olarak da adlandırılmaktadır. Fransız bilim insanı ve topoğraf Pierre Gilles, 1544 – 1550 yılları arasında Yerebatan Sarnıcı’nı keşfetmiştir. Ayrıca, Medusa başlıklı iki sütun kaidesi sarnıcın içinde yer almaktadır. Günümüzde sadece bir müze olarak değil, aynı zamanda etkinlik ve organizasyonlara ev sahipliği yapan Yerebatan Sarnıcı, her geçen gün daha fazla ilgi görmektedir. Sütunlar ve su üzerindeki ışıklandırma, sarnıcın göz alıcı bir manzaraya sahip olmasını sağlamaktadır ve bu yapı, dünyanın en önemli sarnıçları arasında yer almaktadır.

Yurtdışında Basilica Cistern olarak da bilinen Yerebatan Sarnıcı, mermer sütunlarının sayısı nedeniyle sayısız gibi görünmektedir; bu da görüntüyü büyüleyici kılan bir detayıdır. Uzunluğu 140 metre, genişliği ise 70 metre olan sarnıcın kapladığı alan yaklaşık 1000 metrekaredir. Mermer sütunların yüksekliği 9 metre olduğundan, dikilmiş sütunlar devasa bir görüntü oluşturmaktadır. 336 mermer sütun, her biri 28 mermer olmak üzere toplamda 12 sırada düzenlenmiştir. Sütunlar arasında 4,5 metre boşluk olacak şekilde tasarlanan alanın birçok sütununun antik çağdan kalma olduğu ve bu yüzden buraya taşındığı düşünülmektedir.

Yerebatan Sarnıcı’ndaki mermer sütunlar standart bir modelde inşa edilmemiştir, bazıları tek parça, bazıları ise iki parça halindedir. Sütun başlıkları arasında Korint tarzında olanlar da bulunmaktadır; bazıları ise sade bir yapıya sahiptir. Bazı sütunlar köşeli, birçok mermer sütun ise silindir şeklinde yapılmıştır. Sarnıcın zemini ve duvarları tuğladan yapılmış olup, duvarlar yaklaşık 5 metre kalınlığındadır. Suya dayanıklı sıva ile kaplandıkları için, tuğla ve mermer yapılar su ile temas etmemektedir ve sarnıcın düzenli olarak uzmanlar tarafından restorasyondan geçtiği bilinmektedir.

Yerebatan Sarnıcı’nın kuzeybatısındaki kısmı 2. Abdülhamit tarafından kapatılmıştır ve günümüzde 41 adet mermer sütun ziyaretçiler tarafından görülememektedir.
Yerebatan Sarnıcı’nın tarihi ile ilgili daha önce de belirttiğimiz gibi, İstanbul’da yaşayan Fransız bilim insanı Pierre Gilles, Yerebatan Sarnıcı’nı keşfeden ilk yabancı kişidir ve mermer zeminde balıkların yüzdüğünü kaydetmiştir. Bugün hala Yerebatan Sarnıcı’nın dibinde balıklar yüzmektedir.

Yerebatan Sarnıcı Hikayesi ve Özellikleri

1985 ve 1987 yıllarında İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından Yerebatan Sarnıcı’nda gerçekleştirilen temizlik ve onarım çalışmaları esnasında iki adet Medusa başı bulunmuştur. Biri ters, diğeri ise yatay şekilde duran Medusa başları, zamanında sütun kaidesi işlevi görmüştür. Efsaneye göre, simsiyah saçları ile tanınan Medusa, Zeus’un oğlu Perseus’a aşıktır; ancak dişi tanrılardan Athena da Perseus’a aşıktır. Bu kıskançlık nedeniyle Athena, Medusa’nın saçlarını yılan biçimine sokar ve Medusa’nın gözleri kendisine bakan herkesi taşa çevirme özelliği kazanır.

Yunan mitolojisinde başka bir hikayeye göre Medusa, yeraltı canavarları olan üç kız kardeşten biridir. Aynı şekilde Medusa, bakıldığı zaman taşa çevirme etkisine sahiptir. Medusa’nın Yerebatan Sarnıcı’nın sütun kaidesi olarak eklenmesinin amacı, sarnıcı koruyacağına ve tehlike yaratanları taşa çevireceğine inanmakla ilgilidir. Medusa’nın başlarından birinin ters, diğerinin ise yan durduğu sütun kaideleri, Yerebatan Sarnıcı’na bakanların taşa dönüşmemesi için konumlandırılmıştır.

Bizans İmparatorluğu döneminde inşa edilen Yerebatan Sarnıcı’nın yapımında 7000 köle çalıştırılmış ve bu süreçte yaşamını yitiren kölelerin anısını yaşatmak amacıyla sarnıhta bir ağlama sütunu yapılmıştır. Günümüzde bu sütun, ziyaretçiler için dilek sütunu haline gelmiştir ve Yerebatan Sarnıcı’nı ziyaret eden yerli ve yabancı turistler, sütunun dibindeki suya bozuk para atarak dilek tutmaktadırlar. Böylelikle kölelerin ruhlarının, dilekleri gerçekleştireceğine inanılmaktadır.

Dan Brown’ın “Cehennem” adlı romanının 2016’da filme uyarlanması, Yerebatan Sarnıcı’nın popüler kültürde de yer edinmesine sebep olmuştur. Tom Hanks’in başrolünde oynadığı bu film, Yerebatan Sarnıcı’na zarar verilmemesi için sarnıcın benzerinin Budapeşte’de bir sette inşa edilmesiyle çekilmiştir.

Yerebatan Sarnıcı Bileti Nasıl Alınır?

2023 yılı itibarıyla Yerebatan Sarnıcı giriş ücreti yerli turistler için 55 Türk Lirası, öğrenci ve öğretmenler için 22,5 Türk Lirası, yabancı turistler için ise 330 Türk Lirasıdır. Yerebatan Sarnıcı, haftanın her günü sabah 9’dan akşam 7’ye kadar ziyaret edilebilir. Ramazan ve Kurban Bayramı’nın ilk günlerinde öğlen saat 1’de açılan sarnıç, geç saatlerde yaptığı etkinlikler sebebiyle daha fazla ilgi toplamaktadır; bu nedenle saat 20.00’da gece turu konseptinde yeniden ziyarete açılmaktadır. Biletlerinizi yerebatan.com ya da passo.com.tr adreslerinden satın alarak, girişte kuyruk beklemek zorunda kalmazsınız. İsterseniz kapıda da bilet temin edebilir, yerli turistler için 50 Türk Lirası, öğrenci ve öğretmenler için 20 Türk Lirası, yabancı turistler için ise kapıda bilet fiyatı 300 Türk Lirası’dır. Kapıdan bilet almayı tercih ederseniz, bazen uzun kuyruklar olabileceğini unutmayın.

Bilet Dükkanı üzerinden “Eminönü’nde Gezilecek Yerler”, “İstanbul Kız Kulesi’nin Hikayesi” ve “Taksim’de Gezilecek Yerler” gibi yazılarımızı inceleyebilirsiniz.