Karadeniz Mutfağının En Popüler Lezzetleri
Yeşil doğası, insana bol oksijen sunan yaylaları, etkileyici lezzetleri ve samimi insanlarıyla keşfedilmeye doyulmayacak bir rota arıyorsanız, yoldaşınız Karadeniz Bölgesi olsun.
Ancak, bu yazımda Karadeniz’in göz alıcı doğal güzelliklerinden ziyade, kelimelerimle bile suyun ağız sulandıran mutfağına odaklanmak istiyorum.
Kendine özgü pek çok lezzeti bulunan Karadeniz mutfağında, mis gibi kokan yemekleri zenginleştiren tereyağı, bölgenin gözbebeği hamsi ve yemeklere altın sarısı rengiyle değer katan mısır unu önemli rol oynuyor.
Şimdi gelin, Karadeniz mutfağının en tanınmış lezzetlerine bir göz atalım.
Karadeniz Mutfağı’nın En Sevilen 19 Yöresel Yemeği:
1) Bir Çorbadan Daha Fazlası: Karalahana Çorbası
Karadeniz Bölgesi’nin en bilinen yemeklerinden biri olan karalahana çorbası, sadece bir çorba demek haksızlık olur; içerisinde karalananın yanı sıra mısır, barbunya gibi baklagiller de bulunduğu için tam anlamıyla bir yemek kategorisine giriyor.
Biraz üzerine kırmızı pul bibermısır ekmeği ile birlikte sunulduğunda, tadı damağınızda kalıyor.
2) Sarmaların Şahı: Karalahana Sarması
Karadeniz mutfağının en sevilen yemeklerinden biri de karalahana sarmasıdır. Sarmanın her versiyonu güzeldir fakat Karadeniz’in karalahana sarması bir başka güzel.
Eğer yanında hafif sarımsaklı taze yoğurt ve üstünde tereyağında kızartılmış kırmızı pul biber ile servis edilirse, lezzetini katlayarak artar; bir tencere yeme isteği uyandırıyor.
3) Türkiye’nin En Lezzetlisi: Kuru Fasulye
Kuru fasulye, ülkemizin milli yemeği olarak kabul edilebilir. Neredeyse pişmediği ev yoktur.
Her bölgenin kendine has bir kuru fasulye yapma yöntemi bulunmasına rağmen, Karadeniz bölgesinde şeker fasulye ile yapılan kuru fasulyenin tadı bambaşka.
Yanında kıtır kıtır lahana turşusu ve tane tane pirinç pilavı ile birlikte sofrayı bir ziyafete dönüştürüyor.
4) Parmak Isırtan Lezzet: Karadeniz Pidesi
Karadeniz Bölgesi’ndeki her il kendine özgü bir pide çeşidine sahip; kimisi yuvarlak ve yumuşak kenarlara, kimisi ise mekik şeklinde ve kıtır kenarlara sahip.
Ancak değişmeyen bir gerçek var ki hepsi damak çatlatıcı lezzetlerdir. Hangi Karadeniz şehrine giderseniz gidin, tadı hafızanızdan uzun süre silinmeyecek bir pide sizinle buluşacak.
5) Uzayıp Giden Lezzet: Kuymak
Mis gibi tereyağı, altın sarısı mısır unu ve uzayıp giden golot peynirinin muhteşem birleşimi olan kuymak, Karadeniz mutfaklarının vazgeçilmezlerinden biridir.
Karadenizliler için kuymak, sadece bir kahvaltı lezzeti olmanın ötesinde; Karadeniz’de balık sofralarında bile kendine yer bulabilen, günün her saatinde keyifle yenilebilecek lezzetler arasında yer alıyor.
6) Ekmeğin En Sarısı: Mısır Ekmeği
Karadenizlilerin lazut ekmeği olarak da bilinen mısır ekmeği, bölgenin sofralarının vazgeçilmezlerinden birini oluşturuyor.
Kahvaltıdan balık sofralarına, çay saatlerinden sebze yanına kadar her öğüne yakışan mısır ekmeği, uzun süre tazeliğini korumasıyla da Karadeniz’de en sık pişirilen ekmek çeşitlerinden biridir.
7) Otun Karadenizlisi: Hoşkıran Otu Kavurması
Mısır tarlalarında yetişen Karadeniz’in en lezzetli otlarından biri olan hoşkıran, soğanla birlikte tercihe göre bulgur ya da pirinçle kavrularak sofralarda kendine yer buluyor.
8) Sapı Lezzete Dönüştüren Yemek: Tomara Kızartması
Haşlanan tomara otunun sapları mısır unu, tereyağı ve yumurta ile karıştırılarak pişirilmekte ve ortaya tadı damağınızda kalacak tomara kızartması çıkmaktadır.
Özellikle Karadeniz kahvaltılarında ve akşam çay saatlerinde sıkça tüketilen tomara kızartması, mutfakta hiçbir şeyin ziyan edilmediğini gösteren, atık olarak değerlendirilebilecek her malzemeden lezzet çıkaran Karadeniz mutfağının en sevilen lezzetlerindendir.
9) Sebzenin Bir Başka Hali: Kaygana
Başta pazı olmak üzere ıspanak ve karalahana gibi farklı yeşil yapraklı sebzelerle yapılan börekle omlet arası bir lezzet olan kaygana, Karadeniz mutfağının dikkat çeken tatlarındandır.
Kaygana, sebze sevmeyenleri bile kendine hayran bırakır; deneyin ve göreceksiniz.
10) Bir Başka Turşu: Fasulye Turşusu Kavurması
Tereyağında hafif karamelize olan soğanların üzerine küçük doğranmış fasulye turşusutuz ve baharatlarla tatlandırılıp kavrularak pişirilmektedir.
Yazarken bile ağzınızı sulandıran fasulye turşusu kavurması, Karadeniz mutfağının favori yemekleri arasında ilk sıralarda yer alıyor.
İster geç kahvaltılarda ister akşam yemeklerinde meze olarak kullanılabilir. Fasulye turşusu kavurması, bana göre her sofraya yakışan bir lezzet.
11) Yöreselin En Sağlıklısı: Sarambula
Karadeniz mutfağında sebze yoğunluklu yöresel yemeklerin sayısı oldukça fazladır. Sarambula da bu yemeklerden biridir.
Pazı, pırasa, mısır yarması ve pirinç kullanılarak yapılan sarambula, başlı başına bir yemek niteliğindedir. Bir kasesi bile karnınızı doyurmaya yeter.
12) Hem Göze Hem Mideye Hitap Eden Lezzet: Siron
Farklı yörelerde telaffuzunda küçük farklılıklar olsa da, lezzeti her daim aynı kalmaktadır. Rulo şeklinde sarılan hamur parçaları, et suyu ya da kaynar su ile ıslatılmaktadır.
Üzerine yoğurtkırmızı pul biber
Karadeniz’in hangi iline giderseniz gidin, sironu yerinde tatlamanın yanı sıra, paketlerde satılan kuru siron hamurlarından birkaç kutu almayı unutmayın.
13) Her Yola Yatan Balık: Hamsi
Kimileri onu balıktan bile saymıyor ama Karadeniz’in incisi hamsi, çekirdek niyetine çıt çıt yenebilecek bir lezzettir; mısır unlu tavası enfes olur.
Davet sofralarının vazgeçilmezi pilavı ve balıklı aperatiflerde en sevilenlerden hamsikoli ile birlikte diğer balıkların yerine geçiyor. Bu kadar lezzet çıkarmayı başaran başka bir mutfak var mı, düşündürücü.
Karadeniz’in hamsisi bir başka. Eğer hamsi mevsiminde Karadeniz’e yolunuz düşerse, bol bol hamsi ve hamsili lezzetler tatmayı unutmayın.
14) Pilavların En Zahmetlisi: Hamsili Pilav
Bir yanda pilav pişirilirken, diğer yanda hamsiler özenle ayıklanıp fırın kabının kenarlarına dizilmektedir. Pişen pilav kabın içine aktarıldıktan sonra hamsiler üzerine kapatılıp fırına veriliyor.
Fırında pişmiş bu börek gibi pilavı dilimleyip servis etmeden Karadeniz turunuzun sonlanmasını istemezsiniz, benden söylemesi.
15) Sütlacın En Lezzetlisi: Hamsiköy Sütlacı
Hamsiköy’ün sütlacı, ilk kez tadacak olanlara şimdiye kadar yedikleri sütlaçların kalitesini sorgulatacak kadar lezizdir.
Kıvamı, şekeri ve pirinç oranı ile bu sütlaç, Karadeniz’in en iyi sütlacı olarak yerini alır ve Hamsiköy yönüne gitmeyi gerektirir.
16) Böreklerin En Tatlısı: Laz Böreği
İncecik açılan hamurun içindeki muhteşem muhallebiyi, üzerine de hafif ılık şerbeti eklediğinizde, yazarken bile insanın ağzı sulanıyor. Bu oldukça ağır bir tat olsa da, bence Karadeniz mutfağının en harika lezzetleri arasında yer alır.
Karadeniz’e yaptığınız seyahatlerde ince belli bardakta demlenmiş Karadeniz çayı ile birlikte laz böreği yemeden dönmemeniz gerektiğini hatırlatmak isterim.
17) Helvasının Laz Hali: Laz Helvası
İrmik helvasını andıran Laz helvasının sırrı, irmiği kavururken kullanılan köy tereyağında ve irmik kavrulduktan sonra eklenen vanilyada gizlidir.
Damak zevkinize göre üzerine bolca tarçındondurma
18) Sıcacık Bir Tatlı: Kukuca
Bal kabağı, mısır unu, tereyağı, toz şeker ve süt buluşarak kukucayı, Karadeniz mutfağının en sevilen tatlılarından birine dönüştürüyor.
Sıcak şekilde sunulmuşsa, tadına doyamayacaksınız; daha sonra dahi sizlere keyif verecektir.
19) Tatlıların En Sağlıklısı: Pepeçura
Renkleriyle kalplere hitap ederken, tadıyla damakları şenlendiren Karadeniz yöresine ait tatlılardan biri de Pepeçura’dır.
Siyah üzüm suyu ile yapılan ve pelteyi andıran pepeçura, özellikle yaz aylarında Karadeniz mutfağında sık tüketilen tatlılar arasında yer almaktadır.
***
Karadeniz’in şehirlerini keşfederken lezzet duraklarını atlamayın:
Trabzon’da Nerede Ne Yenir?
Rize’de Ne Yenir Nerede Yenir?
Ordu’da Ne Yenir Nerede Yenir?
Samsun’da Ne Yenir Nerede Yenir?
