İtalyan Yeme İçe Kültürü: İtalyan Sofrasındaki Temel Kavramlar
İtalya denilince akla hemen nefis yemekler, mimari açıdan muhteşem yerler ve rengarenk sokaklar geliyor. Geleneksel yemek kültürünü yaşatan bu güzel ülkede, mutlaka lezzetli yemekler yiyebileceğin birçok mekan mevcut. Ancak İtalya’da yemek yemek, yalnızca bir şeyler yemek değil; bu, bir kültür ve yaşam tarzıdır. Bu güzel kültür ve yaşam tarzının da kendine özgü bazı kavramları ve kuralları bulunuyor.
İtalyanların yemek kültürüne verdikleri önem dikkat çekiyor. Bu kavram ve kuralların kökenleri Antik Roma’ya kadar uzandığını söyleyebiliriz. Antik Romalılar, özenle hazırlanmış ziyafetler düzenleyip, İtalyanların 2000 yıldan daha uzun bir süre içerisinde sofra sanatını geliştirip mükemmelleştirdiğini gösteren bir mirasa sahip olmuşlardır.
İtalyan mutfağındaki öğünlerin isimleri ve zamanları oldukça farklılık gösterir. Başlangıçlar, ana yemekler, ara sıcaklar ve soğuklar gibi categorizedilmiş yemek masası öğeleriyle dolu sorgulayarak yeni bir deneyime adım atacaksın. Korkma, başka bir evrende de olsan oldukça hoş bir evren seni bekliyor. Bu kavramlar ve kurallar hakkında bilgi sahibiysen, tadını çıkarmak için hiçbir engel kalmaz. Ayrıca turist olsan bile gezgin ruhuyla yerel kültürü anlaman için bir şeyler öğrenmek faydalı olacaktır.
Tüm bu bilgiler ışığında, İtalyan yeme içme kültürünü anlatacağımız yazımıza geçelim.
İtalya’ya gitmek istersen ucuz İtalya uçak biletlerini nerede bulacağını biliyorsun.
https://web.flypgs.com/search-widget” width=”800px” height=”335px” frameborder=”0″>
Senin için biraz İtalya havası estirecek bir müzik parçasını buraya bırakıyoruz.
İtalyan Sofralarında 3N Kuralı: Ne Zaman, Nerede, Ne Yiyeceğiz?
3N kuralı… Aslında böyle bir kural yok, ama anlatım kolaylığı açısından böyle bir kavram oluşturduk. Gün içindeki yemek saatleri, nerelerde yemek yenileceği ve restoran menüleri hakkında bazı bilgiler derledik. Öncelikle yemek zamanlarından başlayalım.
İtalya’da Yemek Saatleri: İtalya’da Hangi Öğün Ne Zaman Yenir?
İtalyanlar arasında yemeklerin arasındaki boşluklar oldukça kısa olduğu için yemek için yaşamak adeta bir yaşam tarzı haline gelmiş. Yemeklerin lezzetini düşündüğümüzde ise bu durumu anlamamak elde değil.
Kahvaltı konusunda İtalyanlar genellikle zayıf; kahvaltıda tercih ettikleri genellikle bir kahve ve bir kruvasan gibi pratik çözümler oluyor. Sabahları evde kahvaltı yapmak pek yaygın değil, pazar kahvaltıları da neredeyse yok denecek kadar az. Sabahları bir kafeye uğrayıp kahve ve tatlı yiyip işlerine koyuluyorlar. Belki gün boyunca yeterince yediklerinden bu kahvaltı kısıtlamasını telafi ediyorlardır, kim bilir? Akşam yemeklerini ise genellikle saat 20:00’den sonra yiyorlar.
Pazar günleri ise ailenin bir araya geldiği özel bir gün. Herkes, annelerinin yemeklerini tatmak için aile evine gidiyor ve kalabalık sofralarda oturuyorlar.
Öğünleri ve zamanları aşağıdaki tablomuzda bulabilirsin.
İtalyanca | Türkçe | Zaman |
Colazione | Kahvaltı | Saat 11:30’dan önce |
Pranzo | Öğle yemeği | 13:00-14:00 |
Merenda | Öğleden sonra atıştırmalık | 16:00-17:30 |
Aperitivo | Kokteyl saati | 18.00-20.00 |
Cena | Akşam yemeği | 20.00-22.00 |
İtalya’da yemek zamanlarını bu tablo ile aktarmış olduk. Şimdi, dilersen “nerede yiyeceğiz” kısmına geçelim.
İtalya’da Bir Lokanta Meselesi: Osteria, Trattoria, Ristorante ve Daha Fazlası
İtalya’da tabelalarda sıkça görebileceğin bazı yemek durakları, farklı özelliklerine göre değişik isimler alıyor. Gel, bu mekanların farklarına göz atalım.
Osteria
Osteriaların genellikle menüsü yoktur. Birkaç çeşit yemek ve alkollü içecekleri kapsayan bir hizmet sunarlar. Mevsimsel değişikliklerle birlikte, uygun fiyatlı mekanlar olarak tanımlayabilirsin.
Trattoria
Trattoriaları, osterialara göre biraz daha iyi bir seviye olarak değerlendirebiliriz. Genelde aile işletmesi olup, yerel yemekler sunan trattorialar, restoranlardan daha ekonomik ve samimi bir atmosfer sunmaktadır. Geleneksel, yerel, uygun fiyatlı ve keyifle uzun uzun yemek yiyebileceğin bir yer arıyorsan, trattorialar iyi bir seçenek olabilir.
Ristorante
Profesyonel garsonlar ve detaylı menüler… İtalyan mutfak kurullarının burada çokça geçerliliği vardır. Yemekler ve servis oldukça özenle yapılmaktadır.
Pizzeria
Çeşit çeşit pizzaları sipariş edip tüketebileceğin yerlerdir. Burada “ye ve kalk” geleneği geçerlidir.
Bottega
Et, peynir, zeytin, jambon gibi ürünler bulabileceğin bir dükkan. Bunu şarküteri olarak düşünebilirsin.
Panificio
Birçok çeşit ekmek ve puf puf hamur işleri bulabileceğin fırın.
Pasticceria
Bir pastane gibi düşünebilirsin. Kekler, tatlılar, tuzlular ve daha birçok güzel lezzeti burada bulabilirsin.
Bar
Sabah uyandığında “Bar’a gidiyorum” diyen bir İtalyan görmek seni şaşırtmasın. İtalyan barları sabahları hızlı bir kahvaltı yapmak amacıyla ziyaret edilen yerlerdir. Kahve, hamur işi veya sandviç bulabileceğin bir mekandır. Yerel halk buralarda sıkça bulunur.
Cafe
Bildiğimiz anlamda bir kafe. Sabah kahvaltısı için değil; masaları olan, uzun uzun oturulup vakit geçirilebilecek bir yer.
Şimdi de 3N kuralının son noktasına, “ne yiyeceğiz” kısmına geldik.
İtalyan Restoranında Ne Sipariş Verilir?: İtalya’da Hangi Sırada, Ne Yenir?
İtalya’daki restoranlarda yemek yediğin zaman, yemek ve menü yapısının diğer ülkelerden farklı olduğunu fark etmişsindir. Menüdeki yemekler, sıralı bir şekilde çeşitli bölümlere ayrılır. Yani bizdeki ana yemek, ara sıcak ve başlangıç kavramlarının benzeri ama farklı bir sistematik içerisinde.
İtalya’da menüler genellikle antipasti, sekondi, contorni ve dolci ile başlar. Restorana oturduğunda dört yemek sipariş etmeni beklentisi yoktur, bir mezeyle başlayıp ardından makarna veya garnitürle birlikte ana yemek seçip tatlıyla bitirmek yeterlidir.
Aperitivo: Yemek öncesinde zeytin ve diğer hafif atıştırmalıklarla servis edilen içecek.
Antipasti: Kurutulmuş etler ve marine sebzeler. Mezeler olarak düşünebiliriz.
Primo: Makarna, risotto, polenta veya çorba.
Secondi: Pişirilmiş et veya deniz ürünleri gibi ana yemekler.
Contorni: Sebze garnitürü. Ara sıcak kabul edilebilir ve genellikle sekondi ile birlikte servis edilir.
Insalata: Hafif sosla servis edilen salata.
Formaggio e frutta: Peynirler ve taze meyveler.
Dolce: Tiramisu, cannoli veya gelato gibi bir İtalyan tatlısıdır.
Digestivo: Sindirim sürecine yardımcı olması için servis edilen içecek.
Detayları aktardığımız için bir şarkıyla araya giriyoruz. Şimdi son aşamaya geldik, yani “yapmasan iyi olur” önerilerine geçiyoruz. Eğer bilinçli olursan, keyfin daha da artar ve yargılayıcı bakışlar altında kalmazsın.
İtalyan Yemek Kuralları: İtalya’da Yemek Sırasında Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Yemek sonrasında “Bir kahve alabilir miyim?” dersen, espresso bırakacaklardır. Burada dikkat etmen gereken şey, espresso şeklinde değil, espresso diye söylemen. Yoksa anlamadıkları için seni geçiştirebilirler.
- İtalyanlar, günün her saatinde espresso içebilirler. Ancak cappuccino sadece kahvaltıda içilir. Bir shot espresso çok ağır geliyorsa, macchiato (bir parça sütlü espresso) veya caffè lungo (espressoya göre daha fazla su içeren kahve) tercih edebilirsin.
- Makarnayı asla kaşık veya bıçakla yememelisin. Bu durumu fark ettiklerinde sana garip garip bakacaklardır. Eğer umursamıyorsan, al eline kaşığı ve yemeye başla, sonuçta senin tercihin.
- Yemek siparişi verirken menü sırasına uymalısın. Önce primo veya antipasti ile başlayıp, ardından ikinci bir tabak siparişi verebilirsin. İtalyanlar, et yemeğinden sonra makarna siparişi vermeye pek sıcak bakmıyor:(
- Salata, makarna ile değil et ile servis edilir. Hatta salata, başlı başına bir yemek olarak da kabul edilmektedir, bilgin olsun.
- Coperto, İtalya’daki bazı restoranlarda zorunlu bir ücrettir. Kişi başı olarak belirlenir ve bahşişten farklıdır; servis ücreti gibi düşünmek gerekir. Bu ücreti görünce şaşırma.
Bu önerilerle birlikte yazımızın sonuna geldik. Daha fazla okumak istersen, “Tarih ve Lezzet Dolu Bir Keşif: İtalya” başlıklı yazımıza göz atabilirsin.