Isparta’nın Ünlü Lezzetleri
Isparta, Akdeniz’in güllerle dolu bahçesi, birçok farklı medeniyetin izlerini taşıyan zengin bir mutfağa sahiptir. Göçebe kültürü ve çeşitli bölgelerin etkileriyle şekillenen Isparta mutfağında etli, sebzeli ve tahıllı tencere yemekleri öne çıkmaktadır.
Anne mutfağından fırlamış kadar lezzetli tencere yemekleriyle dolu bir mutfak keşfetmeye ne dersiniz? Eğer cevabınız evet ise yazımıza hoş geldiniz.
1) Top Tarhana Çorbası
Isparta usulü tarhana çorbasının farklılığı nohuttan kaynaklanıyor. Ispartalılar, bir gün önceden ıslattıkları tarhanayı ertesi gün nohutla birlikte pişiriyorlar.
Üzerine eklenen kızgın tereyağı ile son dokunuş yapılmış olan top tarhana çorbası, harika bir başlangıç ve içinizi ısıtacak bir lezzettir.
2) İrmik Çorbası
İrmik çorbası denince aklınıza hemen helva yapılan irmik gelmesin. Bu çorbada kullanılan irmik, özel olarak saf buğdaydan üretilmiştir.
Genellikle et suyu ile pişirilen baharatlı irmik çorbası, alışılmışın dışında bir lezzet arayanlar için harika bir seçenektir.
3) Sap Aşı
Hızla hazırlanan ama damaklarda uzun süre kalıcı bir lezzet olan Isparta’nın sap aşı, oldukça popülerdir.
Kavurulan kıyma ve soğanın üzerine saplarıyla doğranmış ıspanak eklenir. Ardından üzerine yumurta kırılarak afiyetle yenir.
Sap aşının üzerine biraz pul biber eklemeyi unutmamanız tavsiye edilir.
4) Hamursuz
Patates, un ve tahinle yapılan hamursuz, Isparta’nın en özel tatlarından biridir.
Yalvaç ilçesi ve çevresinde en iyilerini bulabileceğiniz hamursuz, Isparta’da çay saatlerinin aranılan lezzetlerindendir. Denemezse kaçırılmaması gereken bir tad.
5) Kulak Böreği
İsteğe bağlı olarak peynirli, kıymalı veya patatesli hazırlanabilen iç harcı, incecik açılan yufkaların arasına konulur ve kapatılır. Ardından kızartılır.
Özellikle çocukların favorisidir; kulak böreğinin her versiyonu harikadır fakat benim favorim kesinlikle patateslisidir.
6) Borlu Böreği
Halk arasında “kuyruğu sulu” olarak bilinen borlu böreği, Isparta mutfağının en sevilen hamur işlerinden biridir.
Geleneksel olarak etli ve soğanlı hazırlanan borlu börek, sacda pişirilip genellikle ayran ile birlikte servis edilir.
Akşamüstü atıştırmalık bir şeyler arıyorsanız borlu böreğine şans verebilirsiniz.
7) Tatar Mantısı
Özellikle Anadolu’da Tatar mutfağının izlerini sıkça görürüz. Tatarlar, genellikle patatesli bir harç ile hazırlayıp kendilerine has bir yöntemle kapattıkları mantıları, Isparta mutfağının özel lezzetlerinden biridir.
Farklı iç harcı ve kapatma şekline rağmen, Tatar mantısının sunumu alıştığımız mantı gibidir. Üzerine sarımsaklı yoğurt ve bolca biberli tereyağı eklenerek afiyetle yenir.
8) Hamur Aşı
Son derece pratik ama bir o kadar da lezzetli, her sofra için uyumlu bir tat olan hamur aşı, bazen meze sofralarının tadına tat katarken bazen de ana yemeklerin vazgeçilmezi oluyor.
Minik kareler halinde kesilip kurutulan hamurlar, neredeyse her Ispartalı’nın mutfağında yer alır. Haşlanıp biraz yoğurtla harmanlandıktan sonra üzerine kızdırılmış toz biber ile servis edilir.
Hamur işleri sizin favorinizse, Isparta’nın hamur aşısına bağımlı olabilirsiniz, demedi demeyin.
9) Bakla Boranisi
Sebze yemeklerinin bolca yapıldığı Isparta’nın bakla boranisi, meze sofralarının en sevilen tatlarından biridir.
Bakla, bulgur ve soğan ile hazırlanan yoğurtlu bakla boranisini tatma şansınız olursa mutlaka deneyin.
10) Cifne
Yazın kurutulan sebzelerle yapılan cifne, ya da diğer adıyla zıplak, kış sofralarına lezzet katıyor.
Kurutulmuş domates ve taze fasulye kurusunun başrolde olduğu cifne, kıymalı ve soğanlı salçalı nefis bir ev yemeğidir.
Çoğunlukla evlerde yapılsa da şehir merkezindeki bazı esnaf lokantalarında bulma şansınız var. Görürseniz tatmadan geçmeyin.
11) Yalvaç Usulü Keşkek
Keşkeksiz bir Türk mutfağını düşünmek neredeyse imkânsız. Her yöre kendine özgü bir keşkek pişirme yöntemi ile öne çıkar.
Ispartalılar, keşkeği özel küplerde, taş fırınlarda pişirir. Geleneksel olarak tuzlu kuru et ile yapılan Yalvaç usulü Isparta keşkeğini tatmadan dönmemenizi öneririm.
12) Yatırma
Karnıyarığın Ispartalı versiyonu olarak tanımlayabileceğimiz yatırmanın ana malzemesi patlıcandır. Ancak yatırmada bolca biber, domates ve sarımsak da bulunmaktadır.
Adını, tüm sebzelerin yatık olarak fırın kabına dizilmesinden alan yatırma, Isparta mutfağının önemli lezzetlerinden biridir.
13) Şalgam Aşı
İllere göre ufak farklılıklar gösterebilen şalgamlı yemekler, Osmanlı’dan beri mutfaklarımızda yer almaktadır.
Kıymalı ve soğanlı geleneksel tencere usulü pişirilen Isparta’nın şalgam aşı, yanında yufka ekmeği ile harika bir uyum sağlamaktadır. Bir deneyin derim.
14) Fırın Kebabı
Isparta’nın en çok akla gelen lezzetlerinden biri de fırın kebabıdır. Fırın kebabının özelliği, mevsime göre en iyi etin kullanılmasıdır. Nisan-mayıs aylarında süt kuzusu ile, haziran sonunda oğlak eti ile yapılmaktadır.
Fırında uzun saatler pişen kebabın lezzeti, tarif edilemeyecek kadar muhteşemdir. Hemen hemen her kebapçıda bulabileceğiniz fırın kebabını tatmadan Isparta’dan dönmemelisiniz.
15) Banak
Kalabalık sofraların en çok aranan ve özel lezzetlerinden biri olan banak, aslında oldukça sade bir yemektir.
Lokum kıvamına gelene kadar haşlanan etler, pide üzerine konularak servis edilir. Genelde yanında pirinç pilavı ile sunulan banak, Ispartalıların favorilerindendir.
16) Su Peltesi
Nişasta, toz şeker ve su ile hazırlanan su peltesi, sütlü tatlı sevenlerin Isparta’daki favorilerinden biridir.
Bir nevi su muhallebisi sayabileceğimiz su peltesinin lezzet sırrı, Isparta’nın mis kokulu gül suyunda gizlidir.
17) Kesmik Güllacı
Isparta’nın Yalvaç ilçesi ile özdeşleşmiş olan kesmik güllacı, bilinen Ramazan güllacından oldukça farklıdır.
Lor peynirini andıran özel bir peynirle yapılan kesmik güllacı, Isparta’daki pek çok pastanede satılmaktadır.
Hafif tatlılardan hoşlanıyorsanız kesmik güllacı tam size hitap edecek bir lezzet.
18) Derdimi Alan
Isparta mutfağında sıkça pişirilen tatlılardan biri de derdimi alan. İlginç ismi ile dikkat çeken bu tatlı, pekmez, kuru yufka ve tereyağı ile hazırlanır.
Yemeden önce üzerine biraz ceviz eklemeyi unutmayın, tadına doyum olmaz.
Belki de aniden oluşan tatlı krizlerine en hızlı çözümü sunduğu için bu ismi almıştır.
19) Sırma
Doğal bir tatlı arayışında olanlar için meyve pestili olarak tanımlanabilecek sırma, özellikle şekersiz beslenenlerin favorisidir.
Isparta’dan tatmakla kalmayıp birkaç paket de evinize götürmeyi unutmayın. Çünkü sırma, ani açlık durumlarının en tatlı çözümüdür.
Isparta’ya gittiğinizde, lokum, çay ve şurup gibi gül ile yapılan özel lezzetleri tatmadan, köy ekşisi, tahin gibi yöresel ürünleri almadan dönmemenizi tavsiye ederim.
