Balıkesir’in Geleneksel Lezzetleri
Ege ve Marmara denizlerine komşu bulunan Balıkesir, zengin coğrafyasına uygun olarak derya deniz bir mutfak kültürüne sahiptir. Özellikle Ayvalık, Edremit, Erdek, Cunda gibi popüler tatil beldeleriyle bilinen Balıkesir mutfağı, hem Ege hem de Marmara mutfaklarının izlerini yansıtmaktadır.
Ülkemizde en fazla kırmızı et tüketilen şehirler arasında yer almasıyla birlikte, Balıkesir’in hamur işleri, sebze ve otlar açısından da zengin bir mutfağı bulunmaktadır.
Hadi, lokum gibi etler, nefislere layık hamur işleri, muazzam sebze yemekleri ve damaktaki tadı uzun süre kalacak tatlıları ile ‘Türkiye’yi doyuran il’ olarak bilinen Balıkesir mutfağını birlikte keşfedelim.
1) Düğün Çorbası
Kış mevsiminde Balıkesir mutfaklarında sıkça yer alan düğün çorbası, özellikle zengin malzemeli ve yoğun kıvamlı çorbaları sevenler için vazgeçilmezdir.
Balıkesir’e gittiğinizde gerdan etli, yoğurtlu ve hafif limonlu düğün çorbasını tatmadan geçmeyin derim.
2) Kabak Çiçeği Dolması
Girit mutfağından Ege’ye miras kalan kabak çiçeği dolması, Balıkesir mutfağının da vazgeçilmez tatlarından biridir.
Kabağın nazik çiçekleri günün erken saatlerinde toplanarak özel bir pirinçli harç ile doldurulmaktadır.
Balıkesir’e yolunuz düşerse mini kabak çiçeği dolmasından mutlaka tatmalısınız.
3) Keşkek
Her ilin kendine özgü bir keşkek tarifi bulunmaktadır. Ancak Ege bölgesinin, özellikle Balıkesir’in keşkekleri ayrı bir lezzete sahiptir.
Balıkesir’de muhteşem bir kuzu etli keşkekten tatmadan dönmeyin derim.
4) Peynirli Patlıcan
Yaz aylarında Balıkesir mutfaklarında en çok tercih edilen yemeklerden biri peynirli patlıcandandır.
Patlıcanın içi, Balıkesir’in Manyas ilçesine ait özel peynir ile harç haline getirilerek doldurulmakta ve ardından kızartılmaktadır.
Kızartma ile bambaşka bir tadı olan bu lezzeti Balıkesir usulü peynirlisi ile denemek için en yakın esnaf lokantası sizi bekliyor.
5) Börülce Ekşilemesi
Balıkesir mutfaklarında yeşil fasulyenin kardeşi olarak bilinen taze börülce ile leziz yemekler yapılmaktadır.
Adından da anlaşılacağı üzere Balıkesir usulü börülce ekşilemesi hafif ekşi bir lezzete sahiptir; çünkü pişirilmeden önce üzerine koruk ekşisi eklenmektedir.
Bol zeytinyağlı ve sarımsaklı bu eşsiz tat, özellikle ekşi sevenlerin Balıkesir mutfağındaki gözdesidir.
6) Sura
Balıkesir mutfakları, lezzetli et yemekleri ile tanınmakta ve keşfedilmeyi bekleyen birçok özel et yemeği sunmaktadır; sura bunlardan biridir.
Geleneksel olarak oğlak eti ile yapılan sura, içindeki kuzu ciğer, çam fıstığı ve kuş üzümü ile hazırlanan pirinç pilavı ile doldurulup pişirilmektedir.
Ancak oğlak zamanı sınırlı olduğu için Balıkesir’de sura, kuzu eti ile de hazırlanabilmektedir.
Balıkesir’e gittiğinizde kendinize taş fırında pişirilmiş lezzetli bir sura ısmarlamadan dönmemenizi öneririm.
7) Tirit
Başta Ege Bölgesi olmak üzere birçok ilimizde yapılan bir lezzet olan tirit, Balıkesir mutfağında da yer almaktadır.
Küçük parçalara doğranmış ekmekler, et suyu ile ıslatılıp ardından lokum gibi pişirilmiş etlerin üzerine kemik suyu eklenerek servis edilmektedir. Sıcak tereyağı ile son dokunuş yapıldıktan sonra afiyetle yenmektedir.
Kırmızı et sevmiyorsanız Balıkesir’de tavuk eti ile yapılan tirit bulmanız da mümkündür.
8) Bigadiç Güveci
Balıkesir’in Bigadiç ilçesi ile özdeşleşmiş olan bu lezzet, oğlak güveci olarak da bilinir. En lezzetlisi oğlak eti ile yapılanıdır; ancak oğlak dönemi dışında kuzu eti ile de harika güveçler yapılmaktadır.
Odun fırınlarında özel güveç kaplarında pişirilen Bigadiç güvecinin tadına doyamayacaksınız, demedi demeyin.
9) Edremit Köftesi
Sadece Balıkesir’in değil, ilçelerinin de kendine özgü birçok özel lezzeti bulunmaktadır. Edremit köftesi de bunlardan birisidir.
Uzun ve yassı formda hazırlanan köfteler genellikle yanında ızgara domates, biber ve soğanla birlikte servis edilmektedir.
Lezzetli köfte arıyorsanız Balıkesir’de tercihiniz Edremit köftesi olmalı.
10) Ada Köftesi
Özellikle Ayvalık ve Cunda mutfaklarında sıklıkla yapılan ada köftesi, şekli ve tadı ile diğer köftelerden ayrılmaktadır.
İnce uzun olarak şekillenen ada köftesinin harcında bol miktarda ekmek içi ve kekik kullanılmaktadır.
Köfteyi seviyorsanız, Ayvalık ve Cunda’da ada köftesini asla es geçmeyin derim.
11) Sarımsaklı Bulgur Pilavı
Balıkesir mutfağının en özel ve en sevilen lezzetlerinden biri, klasik pilavlara meydan okuyacak lezzetteki sarımsaklı bulgur pilavıdır.
Eskiden genellikle tavşan eti ile pişirilen sarımsaklı bulgur pilavı, günümüzde tavuk eti ile yapılmaktadır.
Farklı lezzetler denemek ve sarımsağı seviyorsanız, Balıkesir’in bu enfes pilavını denemeden geçmeyin.
12) Balıkesir Mantısı
Balıkesir mantısı, alışık olunan mantılardan oldukça farklıdır. Balıkesir usulü mantı tavuklu olarak hazırlanır.
Haşlanan tavuk, ufak parçalar halinde mantı hamurunun üzerine eklenmektedir.
Bir tür hamurlu tavuk yemeği olarak tanımlayabileceğimiz Balıkesir mantısına son dokunuş ise sarımsaklı yoğurt ve biberli yağ ile yapılmaktadır.
13) Rabisa
Balıkesir mutfağının şık sunumu ile dikkat çeken hamur işlerinden biri de Gömeç ilçesine özgü rabisadır.
Karadeniz’in sironunu andıran rabisanın farkı, taze açılmış yufkaların fırında nar gibi oluncaya kadar kızartılmasıdır.
Üzerine sarımsaklı yoğurt ve kırmızı pul biberle kızdırılmış tereyağı dökülen rabisa, özellikle davet sofralarının en göz alıcı yemeklerinden biridir.
14) Keşküllü Kemalpaşa Tatlısı
Tatlı çeşitliliği açısından zengin olan Balıkesir, klasik Kemalpaşa tatlısını başka bir boyuta taşımaktadır.
Yuvarlak Kemalpaşalar, alışıldık şekilde şerbetli hazırlanmakta, ardından üzerine sütlü bir tatlı olan keşkül dökülüp kavrulmuş kuru yemişle süslenmektedir.
Keşküllü Kemalpaşa tatlısının tadı tarif edilemez, mutlaka yaşanmalıdır. Balıkesir’e gidince tatmadan dönmeyin.
15) Balıkesir Kaymaklısı
Taze kaymaklı, ılık şerbetli ve incecik çıtır hamurlu olan Balıkesir kaymaklısı, yazarken bile iştah kabartan bir tatlıdır.
Balıkesir’e gittiğinizde taze demlenmiş çay eşliğinde bu lezzeti tatmadan dönmemenizi tavsiye ederim.
16) Höşmerim
Geleneksel Balıkesir mutfağının en bilinen ve eskilerden gelen tatlılarından biri höşmerimdir.
Tuzsuz peynir, irmik, un ve şeker ile hazırlanan höşmerim, yedikçe yemek isteyeceğiniz hafif bir tatlıdır.
Üzeri isteğe göre fındık veya bademle süslenir ve şehir merkezinde pek çok yerde paketli olarak satılmaktadır. Yerinde sıcak tüketmenin keyfi bir başka, ama dönerken evinize götürebileceğiniz dükkanları da bulabilirsiniz.
17) Damla Sakızlı Lorlu Kurabiye
Balıkesir’in Ayvalık ilçesine özgü bir kurabiye türü olan damla sakızlı lorlu kurabiye, neredeyse her pastanede bulabileceğiniz bir tatlıdır.
Ağızda dağılan bu nefis kurabiyeden yalnızca orada değil, birkaç kutu da yolluk almanızı öneririm. Özellikle akşam çayı için harika bir seçenektir.
18) Bigadiç Helvası
Uzun yıllardır aynı yöntemle üretilen Bigadiç helvası, Balıkesir mutfağının en bilinen tatlılarındandır.
Tahinli ve susamlı çeşitleri ile ön plana çıkan Bigadiç helvası, çifte kavrulmuş susamla yapılan susamlı helvasıyla bambaşka bir lezzet sunmaktadır. Klasik tahin helvasına alternatif arıyorsanız, mutlaka deneyin!
19) Mafiş
Şerbetli bir hamur tatlısı olan mafiş, Balıkesir mutfaklarında sıklıkla görülen lezzetlerden biridir.
Rumeli kökenli bir tatlı olarak bilinen mafiş, genellikle kurdele şeklinde hazırlanmaktadır. Bu lezzeti tatmayı unutmayın!
20) Zerde
Osmanlı döneminden bu yana mutfaklarımızda bulunan zerde, genellikle özel gün sofralarının vazgeçilmez bir parçasıdır. Diğer bölgelerde genellikle safranlı veya zerdeçallı yapılan sarı zerde, Balıkesir usulü zerde ise baharat kullanılmadan hazırlanmaktadır.
Hafif tatlıları tercih ediyorsanız, zerdeye mutlaka bir şans verin derim.
Balıkesir’e gittiğinizde Susurluk ilçesinde lezzetli tost ve bol köpüklü ayran molası vermeden, Ayvalık’ın ünlü tostunu, çaça olarak bilinen papalina balığını, karanfilli ekmeğini, damla sakızlı dondurmasını tatmadan, yaz aylarında içinizi serinletecek karadut, yemeklere ekşi lezzet katan koruk suyundan, Gönen’in pirincinden ve Sındırgı ilçesinin narından almadan dönmeyin.
