Balık Pişirme Yöntemleri ve Mevsimsel Tüketim İpuçları | obilet.com
Lezzetli balık pişirmenin anahtarı, balığınızın taze olması. Peki, tezgahta gördüğümüz balığın gerçekten taze olup olmadığını nasıl anlayabiliriz?
Öncelikle balığın taze olup olmadığını nasıl tespit edebileceğimize bakalım, ardından hangi balığın hangi yöntemle daha lezzetli hale geleceğini inceleyelim.
- Taze balık sert bir dokuya sahipken, bayat balığın eti daha yumuşak olur. Farkı anlamak için yapmanız gereken oldukça basit. Balığın üzerine parmağınızla hafifçe bastırın; eğer balık eski formuna dönmüyorsa bayat demektir.
- Balığın gözleri parlak ve bombeliyse, bu balığın taze olduğu anlamına gelir.
Uzmanlar, balığın sağlıklı yağlarından daha fazla fayda sağlamak için, balığı yağda kızartmak yerine fırında, ızgarada ya da buğulama yöntemiyle pişirmenin daha sağlıklı olduğuna dikkat çekiyorlar. Ancak kalkan ve dil balığı gibi bazı çeşit balıkların tadını yağda kızartarak almak daha iyi.
Öncelikle farklı pişirme yöntemleri hakkında bazı genel ipuçlarına değinelim, sonra daha detaylara geçelim.
Farklı Pişirme Yöntemleri
Kızartma
Kızartma işlemi gerçekleştirirken dikkat etmeniz gereken en önemli nokta, yağın çok sıcak olması ve ocağın yüksek ayarda olmasıdır. Aksi takdirde balık fazla yağ çeker.
Kızartacağınız balıkları önceden galeta ununa
Son bir ipucu daha verecek olursam, yağsız balıkların kızartması çok daha lezzetli olur.
Fırında Pişirme
Fırında pişirmek, hem büyük hem de küçük balıklar için uygundur.
Balıklarınızı zeytinyağı ve baharatlarla marine ettikten sonra, fırını 180-200 dereceye ayarlayarak pişirebilirsiniz.
İsterseniz, garnitür olarak yanında mevsim sebzeleri de kullanabilirsiniz.
Izgara ve Mangalda Pişirme
Özellikle yağlı balıkları pişirmek için en uygun yöntemdir. Ancak mangalda pişirirken ateşin çok harlı olmamasına dikkat etmelisiniz. Düşük ateşte ve uzun sürede pişen balığın tadı ise bir başka olacaktır.
Izgarada veya mangalda balık pişirirken en sık karşılaşılan sorunlardan biri, balığın parçalanmasıdır. Balığınızın dağılmasını istemiyorsanız, pullarını temizlememelisiniz.
Eğer balığınız yağlı bir balık değilse, pişirmeden önce güzelce yağlayın. Böylelikle balığınız ızgaranıza veya mangalınıza yapışmayacaktır.
Poşe Usulü Pişirme
Özellikle somon gibi çok yağlı balıkları pişirirken sıkça kullanılan bu teknik, balığınızı az miktardaki kaynayan suya atarak pişirmenizi sağlar. Böylece fazla yağlı kısmı suda kalır ve balığınızın tadı hafifler.
Üstelik suya biraz taze karabiber, defne yaprağı gibi tat katacak baharatlar ekleyerek lezzetli bir çorba da yapabilirsiniz.
Güveçte Pişirme
Eğer tencere yemeği tadında suyuna ekmek banarak balık keyfi yapmak isterseniz, güveçte pişirme yöntemini deneyin.
Balığınızı güveçte pişirirken üzerine bolca sebze eklemeyi de unutmayın.
Hangi Balık Nasıl Pişirilmeli?
Palamut
Palamut, mevsimini bekleyenlerin favori balıklarından biri.
Fırında pişirmek de lezzetlidir ama kızarttığınızda tadı bambaşka olur. Bu nedenle kızartma için bazı ipuçları vermek istiyorum.
Palamutu kızartarak pişirecekseniz önce dilimleyin, ardından galeta ununa bulayıp kızgın yağda kızartın.
Fener – İskorpit
Güveç ile en iyi uyum sağlayan balıklar arasında, fener ve iskorpit yer alıyor.
Biraz tereyağı, bolca kırmızı kapya biberi ve az miktarda arpacık soğanı ile hazırlayabileceğiniz fener veya iskorpit, sofraların yıldızı olmaya adaydır.
Fener veya iskorpit kavurma yaparsanız, suyuna kızarmış ekmek banmayı unutmayın.
Barbun
Kırmızı pulları ile sofralarımıza tat katan barbun balığı, ekim ayında en lezzetli halini alır.
Kızartmasının tadı bir başka ancak ızgarada da pişirilebilir. Ya da üzerine zeytinyağı gezdirdikten sonra ince kıyılmış maydanoz serpip yağlı kağıda sararak fırına atabilirsiniz.
Bu yöntemle suyu kaybolmuş balığı, yemeye doyamayacaksınız.
İstavrit
Şubat ayında en lezzetlisini bulabileceğiniz istavrit balığı, en güzel hali kızartmasıdır.
Ancak sokak lezzetlerini evde hazırlamayı seviyorsanız, istavritinizi ızgarada pişirip evde balık ekmek keyfi yapabilirsiniz.
Levrek
Levrek, her pişirme tekniğine uygun balıklardan biridir. İsterseniz mevsim sebzeleri ile birlikte fırında, isterseniz de ızgarada pişirin.
Ya da bol sebzeyle en güzelini yapacağınız sulu bir buğulama hazırlayın. O buğulamanın suyuna, çıtır çıtır sıcacık kızarmış ekmek banmayı ihmal etmeyin.
Hamsi
Kar yağdıktan sonra en lezzetlisini bulabileceğiniz hamsi, kış aylarında sofraların en sevileni.
İster Karadeniz usulü mısır unlu tavasını yapın, isterseniz fırında buğulamasını pişirin. Hamsinin her şekli lezzetlidir.
Mutfakta iddialıyım, bu tarifler beni kesmez diyorsanız hamsili pilav ya da hamsi koli hazırlayabilirsiniz.
Dil Balığı
Şiş ve fileto olarak da pişirebileceğiniz dil balığının, en lezzetli hali kesinlikle kızartmasıdır.
Az yağda kızartıp üzerine kızgın tereyağı döküyorsanız, yemelere doyamayacaksınız, demedi demeyin.
Hangi Balık Hangi Mevsimde Yenir?
Boşuna mevsimi geldiğinde ‘derya kuzu’ demiyorlar, tezgahta bekleyen balıklar için. Mevsiminde taze yediğinizde tadına doyum olmuyor. Mevsiminde tüketilen balığın tadı lezzetli olmakla kalmadığı gibi, sağlık açısından da çok faydalıdır.
Ülkemizde her mevsimde taze balık bulmak mümkün olsa da, balığın en bol ve en taze olduğu zaman sonbahar ve kış aylarıdır. Yine de eski sözlere kulak verip ‘havalar ısınmaya başladıkça balıklar azalır’ diyerek özellikle kış boyunca bolca balık tüketmeye özen gösterin.
Bilenler bilir ki, bazı aylar balıkları ile özdeşleşmiştir. Mesela haziran sardalyanın, ağustos çingene palamudunun habercisidir. Eylül ayı palamut; ekim ayı ise lüferin zamanıdır. Kasım balık ekmeğin yıldızı uskumrunun; aralık ise hamsinin ayıdır.
Hadi gelin lafı daha fazla uzatmadan, en sevilen balıkların en lezzetli olduğu aylara bir göz atalım.
Palamut
Sonbaharın heyecanı, balık severler için palamuttan geçer. Sonbahar, Eylül, ekim ve kasım aylarında palamutun en taze ve lezzetlisini tezgahlarda bulabilirsiniz.
D vitamini bakımından zengin olan palamutu sonbahar boyunca sofralarınızdan eksik etmeyin.
Lüfer
Eylül ayının başından kasım ayının sonuna kadar Boğaz’ın incisi lüferin en lezzetlisini tezgahlarda bulmanız mümkün.
Lüfer, diğer zamanlarda da tezgahlarda olmakla birlikte, özellikle bu aylarda tüketmekte fayda var. Çünkü eylül, ekim ve kasım ayları, lüferin en yağlı ve dolayısıyla en lezzetli olduğu dönemi.
Bol miktarda A vitamini içeren ve göz sağlığı için faydalı olan lüfer, sonbahar boyunca sofralarınızdan eksik olmamalıdır.
Hamsi
Karadenizliler, kasım, aralık, ocak ve şubat aylarında tezgahlarda bolca bulduğumuz hamsinin, kar suyunu gören hamsinin lezzeti katlanır derler.
En lezzetlisini yemek istiyorsanız, kar yağdıktan sonra en yakın balıkçıdan taze hamsi satın almanızı öneririm.
Ayrıca, zengin bir Omega 3 kaynağı olan hamsiyi kış aylarında bolca tüketmekte fayda var.
İstavrit
Küçük balık severlerin favorilerinden olan istavrit, tezgahlarda en uzun süre kalabilen balıklardandır. İstavritin en lezzetli olduğu dönem ise kasım, aralık, ocak, şubat ve mart aylarıdır.
B12 açısından oldukça zengin olan istavritin, en lezzetli hali olan kızartmasını özellikle ocak ayında sofralarınızda bulundurmanızı öneririm.
Mezgit
Karadeniz ve Marmara denizlerinde bolca bulunan mezgitin, en lezzetli olduğu dönemler: şubat, mart, nisan, mayıs ve haziran.
Bol miktarda B vitamini ve folik asit içeren mezgiti, özellikle bahar aylarında sofralarınızda bulundurmanızı öneririm.
Kalkan
Merakla beklenen balıklardan biri de kalkan.
Özellikle şubat, mart ve nisan aylarında en lezzetlisini bulabileceğiniz kalkanın nefis kızartmasını yemeden balık sezonunu kapatmayın.
Çipura
Hemen hemen her mevsim tezgahlarda bulabileceğiniz çipuranın en lezzetli zamanı ağustos ile aralık ayları arasındadır.
Ege ve Akdeniz‘in en değerli balıklarından biri olan çipura, uzmanlar tarafından süper gıda olarak tanımlanmaktadır.
Uskumru
Her mevsim tezgahlarda bulabileceğiniz uskumru, daima lezzetini koruyan balıkların başında gelir.
Ancak uskumrunun en yağlı olduğu ekim ve kasım ayları, uskumrunun en lezzetli zamanlarıdır.
Ilıman denizleri seven bir balık olan uskumru, vitamin ve mineraller açısından da oldukça zengindir.
Levrek
Levrek, sevenleri çok sevmeyenleri ise pek de yoktur. Kış ve ilkbahar aylarında bolca bulunabilen levreğin en lezzetli dönemi şubat-haziran ayları.
Bembeyaz etiyle gönüller kazanan levrek, A vitamini açısından da oldukça zengindir.
Tekir
Hemen hemen her mevsim tezgahlarda bulabileceğiniz balıklardan biri de tekirdir.
Ancak ben, sevdiğim balığı her mevsimde değil, sadece en taze ve en lezzetli olduğu zamanlarda yemek isterim diyorsanız, temmuz, ağustos, eylül ve ekim aylarının tekirin en lezzetli dönemi olduğunu belirtmekte fayda var.
Sardalya
Görünüş itibarıyla hamsiyi andıran sardalya, ülkemizde en çok tüketilen balıklardan biridir.
Haziran, temmuz, ağustos ve eylül aylarında en lezzetli olan sardalya, tazeliğini diğer balıklara göre daha çabuk kaybeder.Bu nedenle, aldığınız gün tüketmeniz önerilir.
Taze tüketme şansınız yoksa, sardalyanın konservesi de oldukça lezzetlidir; benden söylemesi.
Barbun
Kırmızı pullarıyla tezgahları renklendiren barbunun en lezzetli olduğu aylar: temmuz, ağustos, eylül ve ekim.
Selenyum açısından oldukça zengin olan barbun balığı; tavası ayrı, ızgarası ayrı lezzetlidir. Mevsimi geldiğinde barbuna sofralarınızda bolca yer verin.