Amasya’nın Öne Çıkan Lezzetleri
Şehzadeler şehri olarak bilinen, birçok medeniyete ev sahipliği yapmış Amasya’nın tarihiyle uyumlu, oldukça zengin bir mutfağı bulunmaktadır.
İç Anadolu ve Karadeniz bölgeleri arasında bir köprü vazifesi gören Amasya’nın yöresel mutfağında hem Anadolu hem de Karadeniz mutfağının izlerini bulmak mümkündür.
Bu kısa tanıtımın ardından, sizi Amasya’nın damaklarda kalıcı lezzetleriyle baş başa bırakmak istiyorum.
Amasya’ya yolunuz düşerse, il sınırlarını çoktan aşmış olan mini misket elmasından, nefis kirazından, kuru bamyasından, sıkma köy tarhanasından, elma lokumundan ve keçiboynuzu pekmezinden almadan, ayrıca Merzifon ilçesinin ünlü topuz kebabını tatmadan dönmemenizi tavsiye ederim.
Bu yazıyı okuduktan sonra kendinizi Amasya’ya uçak bileti bakarken bulursanız, beni hatırlarsınız.
1) Toyga Çorbası
Anadolu’nun bol bakliyatlı, yoğurtlu en çok sevilen çorbalarından biri Toyga çorbasıdır.
Üzerinde tereyağında kızartılmış kuru nane, nohut ve buğday bulunan bu doyurucu ve lezzetli çorba, özellikle kış aylarında Amasya sofralarından eksik olmamaktadır.
2) Helle Çorbası
Bazı bölgelerde un çorbası olarak bilinen Helle çorbası, Amasya mutfağının vazgeçilmez çorbalarından biridir.
Tereyağında kavrulmuş un ve pirinçle yapılan Helle çorbasını birçok restoranda bulabilirsiniz.
Çocukluğunuzda anneannenizin veya babaannenizin evinde içtiğiniz çorbaları özlüyorsanız, Helle çorbasını mutlaka denemelisiniz.
3) Kesme İbik Çorbası
Kesme olarak da bilinen erişte ile yapılan yeşil mercimekli nefis bir yoğurt çorbasıdır Kesme İbik.
Eğer kış aylarında yemeğe sıcak bir çorba ile başlamayı seviyorsanız, Amasya’nın Kesme İbik çorbasına mutlaka bir şans vermelisiniz.
4) Keşkek
Amasya usulü Keşkek, diğer yörelerde yapılanlardan en belirgin olarak koyun budunun yanı sıra çemen ile zenginleştirilmesiyle ayrılmaktadır.
Tandır ateşinde kaburga üzerinde pişen lokum gibi Keşkek’in en lezzetlisini tatmak isterseniz, Merzifon’a yönelmelisiniz.
5) Bat
Amasya mutfağının en sevilen tatlarından biri olan Bat, sunumu ile göz doldurur ve tatları sofistike bir deneyim sunar.
Yeşil mercimekli, soğanlı, cevizli harç bir kaseye doldurulur ve etrafına asma yaprakları dizilir.
En eğlenceli kısmı ise, geleneksel haliyle Bat yemektir. Kenardaki asma yaprağını alıp yeşil mercimekli harca batırarak yiyorsunuz; asma yaprakları adeta kaşık işlevi görüyor.
Bazı yerlerde kızarmış ekmekle servis edilen Bat’ı, Amasya’dan ayrılmadan önce denemelisiniz.
6) Bakla Dolması
Adından da anlaşılacağı gibi, Bakla Dolması’nın harcına kuru bakla eklenir ve ortaya muhteşem bir tat çıkar.
Asma yaprağı ile sarılarak hazırlanan Bakla Dolması, tek lokmalık küçük bir lezzettir.
Genellikle üzerine kaburga dizilerek servis edilir ve görünümü ile iştah kabartır.
7) Madımak Kavurması
Sadece Orta Anadolu’da değil, Amasya’da da bahar geldiğinde doğada kendiliğinden yetişen Madımak otu tezgahlardaki yerini alır.
Taze Madımak otundan yapılan yumurtalı nefis kavurmanın yanı sıra çorba, salata, börek ve pide gibi birçok yemeği de yapılır.
Amasya’da bahar aylarında toplanan Madımaklar kurutulup kış için saklanır; denk gelirseniz kuru Madımak ile yapılan sütlü yemeği asla kaçırmayın.
8) Pastırmalı Pancar
Pancar denilince aklınıza bolca gördüğümüz kırmızı pancar gelmesin.
Amasya’nın ünlü yemeği Pastırmalı Pancar, kuş ekmeği olarak bilinen pancar otundan yapılmaktadır.
Pilavlık bulgurlu, pastırmalı, kıymalı ve yumurtalı bu nefis yemek Amasya’da tadılmayı bekleyen en lezzetli alternatiflerden biri.
9) Patlıcan Pehli
Yaz mevsiminin en güzel sebzeleri arasında yer alan patlıcan, Amasya’nın Patlıcan Pehli ile göz doldurur.
Farklı yörelerde yapılan birçok benzer yemek bulunsa da, Amasya’nın Patlıcan Pehli’nin tadı bir başka.
Patlıcan Pehlisi’nin tadını almazsanız, Amasya’dan dönmek size üzücü gelecektir.
10) Şıngır Kebabı
Özel baharatlarla harmanlanan kuzu eti, patlıcan ve yeşil biberle birlikte şişlere dizilir ve bakır sahanlarda dinlendirilip pişirilir.
Ağızda dağılan lokumu tatmak istiyorsanız, Amasya Kebabı olarak bilinen Şıngır Kebabı, en iyi alternatiflerden biridir.
11) Ayva Gallesi
Meyveli et yemeklerini sevenler için Amasya mutfağının geleneksel Ayva Gallesi harika bir seçimdir.
Ayvanın hafif ekşiliği ve nohutlu etle birleşen bu nefis yemek, damak çatlatan bir lezzettir.
Yemeğin kalan suyuna kızarmış ekmek banmayı da unutmayın.
12) Amasya Çöreği
Amasya’ya gelen herkesin denemesi gereken lezzetlerden biri Amasya Çöreği’dir.
Bol cevizli haşhaşlı bu muhteşem hamur işi, günün her saatine uygun bir lezzettir ve özellikle yanında taze demlenmiş çay ile mükemmel bir uyum sağlar.
13) Yağlı
Bol cevizli haşhaşlı Amasya Yağlısı, hem kahvaltıların hem de çay saatlerinin vazgeçilmezleri arasında yer alır.
Amasya’ya gittiğinizde, gözünüze kestirdiğiniz bir fırına girip kendinize en güzel Amasya Yağlısını ısmarlamadan dönmemenizi tavsiye ederim. Fırından yeni çıkmış sıcak haliyle tadına doyamayacaksınız.
14) Çökelekli Pide
Çökelek peynirli, tereyağlı ve maydanozlu iç harç, incecik açılan pide hamurunun üzerine yayılır ve taş fırınlarda çıtır çıtır oluncaya kadar pişirilir.
Günün her saatine uyacak bir lezzet arıyorsanız, Çökelekli Pide tam size göredir.
15) Cızlak
Akıtma veya krep olarak bilinen Cızlak, Amasya’nın oldukça sevilen lezzetlerinden biridir.
Pekmeze batırılarak tüketilen bu, özellikle çocukların favorisi olan Cızlak; Amasya kahvaltılarının tadını daha da güzelleştirir.
16) Yakasal Böreği
Adında börek geçsede Yakasal Böreği daha çok bazlamaya benziyor. Günün her öğününde ekmek yerine tüketilebilen Yakasal Böreği, Amasya sofralarının en lezzetli eşlikçilerindendir.
Amasya’ya giderseniz, dönüşte yanınıza birkaç tane Yakasal Böreği almayı unutmayın.
17) Dene Hasudası
Tereyağlı, bol cevizli ve pekmezli Dene Hasudası, Amasya’ya gidenlerin mutlaka denemesi gereken lezzetlerdendir.
Eğer mutfağınızdaki şerbetli hamur tatlıları ile aranız yoksa, Amasya’da Dene Hasudası’nı denemenizi tavsiye ederim.
18) Paluze
Az malzemeyle hızlıca hazırlanan tatlılar arasında en sevilenlerden biri olan Paluze, hem sıcak hem soğuk olarak sunulmaktadır.
Her mevsim Amasya sofralarının en sevilen tatlılarından birisidir.
19) Elma Tatlısı
Amasya’nın misket elması olarak da bilinen mini mini kırmızı elmaları ile yapılan, üzeri kaymaklı bu nefis tatlı, tatmadan dönülmemesi gereken bir lezzettir.
20) Yoka Tatlısı
Geleneksel Amasya mutfağının en sevilen tatlılarından biri olan Yoka Tatlısı, şerbetli hamur tatlılarının ön planda olduğu bir lezzettir.
Görüntüsü gül böreğine benzeyen, bol cevizli Yoka Tatlısı, Amasya çay saatlerinin en güzel eşlikçilerindendir.
21) Unutma Beni Tatlısı
Bayat ekmekleri değerlendirmenin en tatlı yolu olan Unutma Beni Tatlısı, bayat ekmeklerin şekerle kaynatılan pekmezli bir şerbetle ıslatılmasıyla yapılır.
Daha sonra süzülüp cevizle süslenerek servis edilir ve büyük keyifle yenir.
22) Şeker Böreği
Amasya’nın Şeker Böreği, aslında kıyır kıyır bir un kurabiyesi olup, özellikle çayla harika bir uyum sağlar.
Çayı yanında tatlı bir şey olmadan içemeyenlerdenseniz, ağızda dağılan Şeker Böreği, tam size göredir.