Afyonkarahisar’ın Ünlü Lezzetleri: Afyon Mutfağı’nın Öne Çıkan Yemekleri
UNESCO’nun ‘Yaratıcı Şehirler Ağı’na dâhil ettiği Afyon’un tarihi oldukça eskilere uzanıyor. Bu nedenle Afyon’un mutfak kültürü de muhteşem lezzetlerle dolup taşıyor.
Haşhaş ve haşhaş yağının katıldığı hamur işleri, lokum benzeri etlerle hazırlanan harika kebaplar, bakliyatlarla zenginleşen nefis çorbalar ve daha birçok özel tat bulunuyor.
Afyonkarahisar’da keşfedilmeyi bekleyen muazzam bir mutfak var. Gelin, sucuğu, kaymağı ile gönüllerde taht kuran Afyon mutfağının en beğenilen yemeklerine birlikte göz atalım.
1) Afyon Sucuğu
Bir yemek olmamakla birlikte, Afyon denilince akla gelen ilk şey sucuktur; bu yüzden onu ayrı bir başlıkta anmak gerekiyor.
Afyon’a gittiğinizde şehrin o eşsiz sucukları ile enfes bir kahvaltı yapmadan ve evinize birkaç kangal sucuk almadan dönmemenizi öneririm.
2) Sucuk Döner
Afyon gibi güzel bir şehirde elbette birçok sucuklu lezzet vardır.
Otuzdan fazla baharat türü ile harmanlanan sucuk döner, Afyon’da hızlı bir yemek molası vermek isteyenlerin en çok tercih ettiği alternatiflerden biridir. Bence Afyon’a uğrayan herkes bu eşsiz lezzeti mutlaka denemeli.
3) Bükme
Afyon mutfağının en sevilen hamur işlerinden biri de mayalı hamurla hazırlanan bükmedir. İçinde mercimek ve kıyma gibi malzemeler yer alır.
Dışı çıtır, içi yumuşak bu hamur işini seviyorsanız, Afyon’a uğradığınızda bükmenin tadına mutlaka bakmalısınız.
Özellikle akşam saatlerinde yanında çayla birlikte harika bir lezzet haline geliyor.
4) Haşhaşlı Pide
Afyon’un öne çıkan lezzetlerinden biri de haşhaşlı pide ve diğer haşhaşlı yemeklerdir.
Ancak burada bahsettiğim pide, klasik Karadeniz pidesi gibi değildir; bu pide bambaşka bir şey. Afyon’un haşhaşlı pidesi adeta bir çörek gibi.
Bu eşsiz pideyi bir kez tadanlar artık vazgeçemediğini söyleyebilirim.
5) Ağzı Açık
Afyon mutfağının en sevilen hamur işlerinden biri de ağzı açık. Kat kat açılan hamurdan küçük yuvarlaklar kesilir.
Kesilen yuvarlakların ortasına bolca harç
Genelde kıymalı yapılmakla birlikte, son yıllarda peynirlisi de sıkça tercih ediliyor, aklınızda bulunsun. Kayseri ve Afyon mutfağında sıkça geçen bir hamur işi olan şebit, aslında yumuşak bir lavaş gibidir. İncecik açılan hamurlar sacda pişiriliyor. Afyonlular şebidi genellikle peynir veya tereyağı ile tatlandırmayı tercih ediyor. Ancak ben, biraz Afyon kaymağı ve ayva reçeli ile denemenizi öneririm; harika oluyor. Paça eti ve yoğurtla hazırlanan paçık çorbası, gerçekte büyük bir şifa kaynağıdır. Limonla ya da sirkeli olarak tüketilebilen paçık, özellikle sakatat sevenler için Afyon mutfağının favorilerindendir. Sakatat sevmiyorsanız bile, Afyon’a gittiğinizde şifa niyetine bir kase paçık sipariş etmenizi öneririm. Kıyma, ince bulgur ve yumurta ile hazırlanan bu muhteşem köfte, özellikle düğün sofralarının vazgeçilmezlerinden biridir. Çullama köftenin özel ve lezzetli olmasının nedeni, yapımında kullanılan birçok malzemenin Afyonkarahisar’dan temin edilmesidir. Çullama köfte iki aşamada hazırlanır. İlk olarak kıymalı ve ince bulgurlu harç hazırlanır. Ardından un, yumurta ve karbonat ile ‘çulu’ yapılır. Haşlama yöntemi ile pişirilen çullama köfteden tatmadan Afyon’dan dönmemenizi öneririm. Antep’in soğan kebabı varsa, Afyon’un zürbiyesi var. Bol soğanlı dana etli bu nefis yemek, özellikle kış aylarında Afyon sofralarının vazgeçilmez tatlarındandır. Ama burada bahsedilen soğan, minik doğranmış bir soğan değil; zürbiyede bolca arpacık soğan kullanılır. Eti bol soğanlı sevenlerdenseniz, suyuna ekmek banmadan geçemeyeceğiniz zürbiye tam size göre. Yaprağı ne olursa olsun, sarma sevmeyen neredeyse yok gibidir. Afyon mutfağının öne çıkan lezzetlerinden biri de ilibada yapraklarına sarılan bu harika sarmadır. Afyon’a gittiğinizde esnaf lokantalarında veya yöresel yemekler sunan restoranlarda ilibada sarmasına denk gelirseniz, kesinlikle denemelisiniz. Halk arasında ‘göce köttüsü’ olarak da bilinen bu nefis köftenin ana malzemesi, kabukları ayıklandıktan sonra dövülen ve değirmende çekilen buğdaydır. Minik yuvarlaklar biçiminde hazırlanan etsiz göce köftesi, sarımsaklı süzme yoğurt ile servis ediliyor. Özellikle iftar sofralarının vazgeçilmezlerinden biri olan Ramazan kebabı olarak da bilinen Afyon kebabı, Afyon’a gittiğinizde mutlaka tatmanız gereken lezzetlerden biridir. Pide üzerinde sunulan pamuk gibi etler ister pideye sarılarak, ister yanında gelen maydanozlu soğanla karıştırılarak yenebilir. Hangi seçeneği tercih ederseniz edin, pişman olmayacağınız kesin. Afyon mutfağı denilince akla ilk gelen malzeme elbette haşhaştır. Tatlılardan tuzlulara kadar tüm alanlarda haşhaşı sıkça kullanıyor Afyonlular. Düğülü haşhaş tatlısı da Afyon mutfağının en çok yapılan tatlılarındandır. İçerisinde yer alan çıtır çıtır haşhaş tohumları tatlıya harika bir lezzet katar. Görünümü şekerpareyi andıran hurma baklavası, bence Afyon mutfağının en özel tatlısıdır. Özellikle içindeki tahin ve ceviz şerbetli hurma baklavasına muazzam bir tat katıyor. Afyon’a gittiğinizde, kendinize bir bardak demli çay ile birlikte güzel bir hurma baklavası ısmarlamadan dönmemenizi tavsiye ederim. Afyon denilince akla gelen ilk tatlı şüphesiz kaymaklı ekmek kadayıfıdır. Bol şerbetli, yumuşacık ekmek dilimleri üzerinde bolca kaymakla birlikte servis edilir. Yazarken bile insanın canı çekiyor desek abartmış olmayız. Ekmek kadayıfını yalnızca Afyon’da yemekle yetinmeyip, vakumlu paketlerde satılanlarından birkaç paket almayı da unutmayın. Yıllar boyunca yediğiniz tüm lokumları unutturacak kadar yumuşacık ve pofidik bir tat olan kaymaklı lokum, Afyon’un en özel lezzetlerinden biridir. Biraz buzdolabında bekletip yediğinizde tadına doyum olmuyor. Afyon’a gittiğinizde, patatesli köy ekmeği, mis kokulu kaymaklı lokum, vakumlu paketlerde satılan ekmek kadayıfı, ezme ve yağıyla çeşit çeşit haşhaşlı ürünlerden almayı sakın unutmayın.
6) Şebit
7) Paçık
8) Çullama Köfte
9) Zürbiye
10) İlibada Sarması
11) Göce Köftesi
12) Afyon Kebabı
13) Düğülü Haşhaş Tatlısı
14) Hurma Baklavası
15) Kaymaklı Ekmek Kadayıfı
16) Kaymaklı Lokum
