İlişkilerde sınırlar nasıl oluşturulur? | İlişki

İlişkilerde sınırlar, neyin sizin için rahat olduğunu ve partnerinizden beklediğiniz davranışları belirlemenizi sağlar. Sağlıklı bir ilişkide, her iki taraf da diğerinin duygusal ve fiziksel sınırlarına saygı gösterir. Sınırların yokluğu, stres, kaygı, depresyon gibi olumsuz durumlar ile istismar gibi davranışlara yol açabilir.

Kişisel sınırlar ve özsaygı, ilişkilerde sıkı bir bağ oluşturur. Sınırlar, her iki tarafın sorumluluklarını net bir şekilde ortaya koyar. Örneğin, partnerinize incitici bir şey söylediğinizde, bu sözlerinizin sorumluluğunu alıp özür dilemeniz gerektiğini bilmelisiniz. Partneriniz “Neden sessizsin?” diye sorduğunda, hislerinizi açıkça ifade etmeniz sizin sorumluluğunuzdur. Sağlıklı sınırlar çoğunlukla duygusal veya psikolojik olmasına karşın, fiziksel sınırlar da son derece önemlidir. Mesela, biri size dokunduğunda rahatsız hissediyorsanız, “Hayır” deme hakkına sahip olmalısınız. Her birey, kendi bedeni, duyguları, davranışları, değerleri ve tercihleri üzerinde sorumluluk taşımalıdır. Sınırlar açık ve karşılıklı olarak saygı duyulduğunda, duygusal yakınlık için sağlam bir temel oluşturulabilir. Ancak sınırların ihlali, yanlış anlamalara, öfkeye, güven kaybına, tükenmişliğe ve bağımlı ilişkilere sebep olabilir.

Sağlıklı sınır örnekleri

Sağlıklı sınırlar, ilişkide güvenli, huzurlu ve destekleyici bir ortam sağlar. “Yeşil bayrak” olarak adlandırılabilecek bazı örnekler şunlardır:

• İhtiyaçlarınızı açık bir şekilde ifade eder, partnerinizin ihtiyaçlarını da dikkate alır ve ortak bir çözüm bulursunuz.

• Rahatsız olduğunuz durumlarda “hayır” diyebilir ve o ortamdan uzaklaşabilirsiniz.

• İlişki dışında da kendi yaşam alanınıza sahipsiniz ve partnerinize ek olarak başkalarıyla da destek arayabilirsiniz.

• Duyguların dürüst ve güvenli bir şekilde paylaşıldığı bir ilişki atmosferi sağlarsınız.

Sağlıksız (zayıf) sınır örnekleri

Zayıf sınırlar, özsaygı ya da kimlik meselelerinden kaynaklanabilir. Bu tür ilişkilerde “kırmızı bayrak” sayılabilecek örnekler ise şunlardır:

• Partnerinizin sizi kötü hissettirdiği durumlarda dürüst olamıyor, “fazla ihtiyaç duyan” biri gibi görünmekten çekiniyorsunuz.

• Yeni tanıştığınız biriyle çok hızlı bir duygusal bağ kuruyorsunuz. Bu durum, özellikle sosyal medya veya flört uygulamalarında sıkça görülür. Gerçek bağ zamanla gelişir.

• Aslında istemediğiniz halde biriyle fiziksel temas kuruyor veya cinsel ilişkiye giriyorsunuz. Bu durum genellikle “hayır diyememe” veya “sevilmeye değer hissetme” ihtiyacından kaynaklanır.

• Partnerinizi memnun etmek adına kendi kimliğinizi feda ediyorsunuz. “Eş, sevgili, koca” gibi rollerin sizi tamamen tanımlamasına izin veriyorsunuz.

İlginizi çekebilir: İnsanlara sınır koymak ve “Hayır” diyebilmek

Aşağıdaki 7 adım, ilişkide sınır koymayı öğrenmenize yardımcı olabilir:

İlişkiden ne beklediğinizi bilin

Nasıl bir ilişki istediğinizi ve ihtiyaçlarınızın karşılanıp karşılanmadığını sorgulayın. İlişkide “vermek” ve “almak” dengede olmalıdır. Kendinize şu soruları yöneltebilirsiniz:

• Bu kişiyle birlikteyken mutlu ve güvende hissediyor muyum?

• Sinyallerime saygı gösteriyor mu?

• Sınırlarım zorlanıyor mu?

• Kendimi baskı altında mı hissediyorum?

Sağlıklı iletişimi öğrenin

Duygularınızı dürüst ve açık bir şekilde ifade etmeye özen gösterin. Karşınızdaki kişiyi suçlamadan “Ben dili” kullanarak konuşun: “Beni yanlış anladığında üzülüyorum.” gibi. Ayrıca, partnerinizin duygularını da sormayı ihmal etmeyin.

Doğru zamanı seçin

Bazı sınırlar, ilişkinin başında konuşulmalıdır (örneğin sadakat). Bazı konular ise uygun bir zamanda ele alınabilir. Tartışmaların sakin ve dikkat dağıtıcı unsurlardan uzak bir ortamda yapılması önemlidir.

Sınırları gözden geçirmekten çekinmeyin

İnsanlar ve ilişkiler zamanla değişir. Bu nedenle sınırlar da yeniden değerlendirilmelidir. Sınırlar hakkında konuşmak, ilişkiyi zayıflatmaz — aksine, güçlendirir.

Sınırlarınızın ihlal edildiğinde ne yapacağınızı bilin

Sınırlar çiğnendiğinde sonuçlarının olması gerektiğini unutmayın. Örneğin, “Aldatmayı kabul edemem” diyorsanız, bu sınır ihlal edilirse ilişkiyi sona erdirmeniz gerekebilir. Küçük ihlaller için, tartışma sırasında bağırmak gibi durumlarda “30 dakika ara verip sakinleşelim” gibi sınırlar koyabilirsiniz.

İhlal edilen sınırları takip edin

Partneriniz bazen sınırınızı yanlış anlayabilir. Bu durumda sakin bir şekilde durumu açıklamalısınız. Ancak bu durum tekrar ederse, daha net bir tutum sergilemeniz gerekir.

Sınırlar sürekli çiğneniyorsa ilişkiyi gözden geçirin

Tekrar tekrar ihlal edilen bir sınır, saygısızlık olarak görülmelidir. Bu nedenle, ilişkinin sizin için sağlıklı olup olmadığını yeniden düşünmeniz önemlidir.

Eğer çift olarak sınır belirleme konusunda güçlük yaşıyorsanız, bir çift terapisti ile görüşmek faydalı olabilir. Terapist, sınırlarınızı tanımlamanıza, bunları nasıl ifade edeceğinizi öğrenmenize ve sınır ihlalleriyle nasıl başa çıkacağınızı anlamanıza yardımcı olur.

Referanslar

Insha Rahman. “How to Set Healthy Boundaries in Relationships”. Şuradan alındı: https://www.choosingtherapy.com/boundaries-in-relationships/ (22.10.2022)