Birinin Yalan Söylediğini Nasıl Anlarsınız? Yalanı Mümkün Kılan Belirtiler

Bir kişinin yalan söyleyip söylemediğini beden hareketlerinden anlamak mümkün mü? Bu sorunun yanıtı tartışmalıdır. Örneğin, BBC’nin 2021 yılında yayımlanan bir makalesinde, “Sadece birine bakarak onun yalan söyleyip söylemediğini anlayamazsınız. Psikologlar işe yarayan bazı teknikler önerirken, hâlâ geçerli olduğu söylenen bazı göstergelerin bilimsel olarak çürütüldüğünü belirtiyor” deniliyor. Bu nedenle, konuyu dikkatlice ele almak önemlidir. Bu makalede, bir kişinin yalan söylediğini nasıl anlayabileceğimizi farklı kaynaklardan inceliyoruz. Öncelikle, bu bir patolojik yalan mı yoksa basit beyaz yalan mı olduğunu anlamak gerekir. Sonuçta, sizin önyargılarla yalan söylediğini düşündüğünüz bir kişi aslında doğruyu söylüyor da olabilir. (Bu makalenin ardından erkeklerin en sık söylediği yalanlar başlıklı yazıya da göz atabilirsiniz)

PATOLOJİK YALAN NEDİR? PATOLOJİK YALANCI NASIL TANINIR?

Sağlık sitesi Healthline, patolojik yalanı, yalan söyleme davranışının kronik hale gelmesi olarak tanımlıyor. Yani birinin başkalarının duygularını incitmekten kaçınmak için ara sıra beyaz yalan söylemesi normalken, patolojik bir yalancı, görünürde bir sebep olmaksızın yalan söyleyebilir. Healthline, patolojik yalancıların karakteristik özelliklerini şu şekilde sıralıyor:

• Yalanlarının net bir faydası yok gibi görünür.
• Bir kişi, utanç veya başını belaya sokmaktan kaçınmak için yalan söyleyebilirken, patolojik bir yalancı, herhangi bir nesnel yarar sağlamayan yalanlar veya hikayeler anlatabilir.
• Kendilerini kahraman gibi gösteren hikayeler anlatırlar ve kişisel başarılarından bahsederler.
• Hikayeleri ayrıntılıdır.
• Sorulara hızlı yanıt verirler; ancak bu yanıtlar genellikle belirsizdir ve gerçek bir cevap içermez.
• Önceki detayları unuttuklarından, aynı hikayenin farklı versiyonlarını anlatabilirler.
• Anlattıkları hikayeler genellikle dramatik, karmaşık ve ayrıntılıdır.
• Patolojik yalancılar harika hikaye anlatıcılarıdır; yalanları genellikle detaylı ve renkli bir şekilde ortaya konur.
• Aşırı abartılı olsa da, patolojik yalancı oldukça inandırıcı olabilir.
• Bazen kendilerini kurban gibi gösterebilirler.
• Hayranlık, sempatik toplama veya kabul görme arzusuyla yalanlar söyleyebilirler.
• Kimi zaman söyledikleri yalanlara kendileri de inanıyor gibi görünürler.
• İyi bir iletişim becerisine sahiptir ve nasıl konuşacaklarını bilirler.
• Genellikle uzun duraksamalar ya da göz temasından kaçınma gibi yaygın yalan belirtilerini göstermezler; hızlı düşünen kişilerdir.
• Soru sorulduğunda, cevap vermeden uzun süre konuşabilirler.

BEYAZ YALANLAR NELERDİR?

Pek çok insan yalan söyleyebilir; bunların çoğu beyaz yalanlar olarak sınıflandırılır. Zararsız, küçük, kötü niyet taşımayan ve başkalarının duygularını incitmemek ya da başını derde sokmamak için söylenen yalanlar olarak tanımlanabilir. Örneğin, neden geç kaldığı hakkında yalan söylemek veya faturayı ödemeyi unuttuğu halde ödendiğini belirtmek bu kategoriye girer.

İLİŞKİLERDE NEDEN YALAN SÖYLENİR?

Peki, ilişkilerde neden yalan söylenir? Londra merkezli ilişki uzmanı ve flört uygulaması So Syncd’in kurucu ortağı Jessica Alderson, yalan söylemenin en yaygın sebeplerini açıklıyor. Daily Mail’e göre bazı nedenleri şu şekilde sıralayabiliriz:

• Kişi, kendi kimliği konusunda emin değilse, gerçek benliğinden farklı bir imaj sunmak için.
• Çatışma ve kavgadan kaçmak amacıyla.
• Güvensizlik duyguları.
• Gerginliğe yol açan sorunları gündeme getirmekten çekinme ya da bu tür bir konuşma için yeterli enerjiye sahip olmama durumu.
• Partnerin duygularını incitmekten kaçınmak.
• Eşin aldığı doğum günü hediyesini ya da kıyafeti beğenmiş gibi davranmak, beyaz yalanlar arasında yer alır.
• Finansal konular.
• Jessica, “Bazı insanlar ilişkilerinde mutlu olduklarını söyleyerek hem kendilerine hem de diğerlerine yalan söylerler. Ayrılıklar zorlu olabilir ve bu sıkıntıyı önlemek veya ertelemek için mutlu olmadıkları halde, mutluymuş gibi görünmeyi tercih edebilirler” diyor.
• Indiana Üniversitesi’nin araştırmasına göre, cinsellik de sıkça yalan söylenen konular arasında yer alır.

Jessica, arada sırada söylenen beyaz yalanların kötü olmadığına dikkat çekerek, “Sonuçta bir yalanın kabul edilebilir olup olmadığını değerlendirmenin iyi bir yolu, arkasındaki niyetin temiz olup olmadığını anlamak ve uzun vadeli sonuçlarının olup olmadığını düşünmektir. Örneğin, partneriniz sizin seveceğinizi düşündüğü bir doğum günü hediyesi almak için çok uğraşıyorsa, beğenmeseniz bile bunu kabul edilebilir bulabilirsiniz. Bu durumda, yalanın arkasındaki niyet saftır ve sadece eşinizin duygularını incitmekten kaçınmak amacıyla söylenmiştir; uzun vadeli sonuçlarının olma ihtimali düşüktür. Ancak, kendinizi sürekli olarak eşinize beyaz yalanlar söylerken buluyorsanız, bir şeyler yanlış gidiyor demektir” diyor.

GÜVEN KIRILMAMALIDIR

Jessica şu uyarıda bulunuyor: “Güven, herhangi bir ilişkinin temel unsurlarından biridir. Birine yalan söyleyerek onun güvenini sarsarsanız, yalanın büyüklüğüne bağlı olarak bu güveni yeniden inşa etmek çok zor veya imkansız olabilir.”

NEREDE OLDUĞUNUZ HAKKINDA YALAN SÖYLEMEK SAĞLIKLI DEĞİLDİR

Jessica, “Bu ilk buluşmada ele alınacak bir konu değildir ancak örneğin, çocuk sahibi olmak istiyorsanız, ne istediğiniz konusunda dürüst olmanız önemlidir. Bu tür meseleler hakkında yalan söylemek mantıklı değildir. Sağlıklı bir ilişkide, nerede olduğunuz hakkında asla yalan söylememeniz gerekir. Tabii ki, bir ilişkide bağımsızlık önemlidir ve her an nerede olduğunuzu partnerinize bildirmek zorunda değilsiniz; fakat bulunduğunuz yer hakkında yalan söylemek farklı bir durumdur. Yalan söyleme ihtiyacı hissediyorsanız, muhtemelen eşinizin mutlu olmayacağı bir şey yapıyorsunuzdur ve bunu açık ve dürüst bir iletişimle birlikte çözmeniz önemlidir.”

GEÇMİŞ İLİŞKİLER HAKKINDAKİ YALANLAR

Jessica, “İnsanlar bazen partnerlerini korumak amacıyla geçmiş ilişkileri hakkında yalan söylerler. Ancak, mevcut partnerinizi önceki partnerlerinizle karşılaştırmak zorunda kalıyorsanız, yalan söylemektense bu konuyu açıkça dile getirmek en iyi yoldur. Önceki bir ilişkide aldattıysanız, bunu gizlemek isteyebilirsiniz; ama hangi aşamada olursanız olun çiftler arasında açıklık ve dürüstlük sağlanmalıdır” diyor.

BİR KİŞİNİN YALAN SÖYLEDİĞİ NASIL ANLAŞILIR?

Daily Mail, bir kişinin yalan söylediğini gösterebilecek bazı işaretleri şu şekilde sıralıyor:

1. Duraklama: Yalan söylemek, vücudun ve beynin üstesinden gelmesi gereken karmaşık bir süreçtir. Öncelikle beyniniz yalanı yaratmaya çalışırken, yanıt vermeden önce normalden daha uzun bir bekleme süresine ve ayrıca “Bunu neden soruyorsun?” gibi sözlü bir oyalama tekniğine başvurabilir.
2. Gözlere dikkat: Bir şeyleri saklamaya çalışırken gözlerimiz ele verebilir. Bir yalanın getirdiği suçluluk duygusu, insanların genellikle aşağı veya uzağa bakarak göz temasından kaçınmasına neden olur.
3. Nefes: Gerçekleri gizlemek bazı kişilerde anında bir stres tepkisi oluşturur. Ağız kurur, vücut daha fazla terler, nabız hızlanır ve solunum hızı genellikle hem görünür hem de duyulabilir şekilde daha kısa ve yüzeysel olur.
4. Abartılı beden dili: Yalan söyleyen bir kişi, daha inandırıcı olabilmek için aşırı beden hareketleri yaparak genellikle abartılı bir performans sergiler. Bu abartılı beden dili ritüelleri, aşırı el kol hareketleri içerebilir.
5. Poker yüz: Bazı insanlar, poker suratına bürünerek, ne düşündüklerini anlaşılmaz hale getirebilir.
6. Yüz gizleme: Bir kişi yalan söylediğinde, yüzünü gizlemek için içsel bir istek duyabilir. Bu durum, bazen burun dokunuşu veya ağzı kapama gibi hareketlerle kendini gösterebilir.
7. Kendini rahatlatan dokunuşlar: Yalan söylemenin getirdiği stres ve rahatsızlık, genellikle sallanma, saçları okşama, parmakları kıvırma veya alyanslarla oynama gibi jestler yaratır.
8. Mikro jestler: Bunlar, yüz hatlarında çok hızlı bir şekilde beliren ve görünmesi zor olan küçük tepki veya ifadeler olarak tanımlanabilir.
9. Eller: Hareket etmesi en zor beden parçaları ellerdir ve yalancılar yalan söylerken genellikle zorlanırlar. Jestler ve kelimeler çeliştiğinde buna uyumsuz el kol hareketi denir ve genellikle doğruyu söyleyenlerin eller veya ayaklarıdır.

BU İÇERİKLER DE İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR