O Kelime: Anne ve Her Ebeveynin Unutmaması Gereken “Sonra”

Çocukların iyileşmesine yardımcı olarak geçirdiğiniz yıllarda, bazı kelimelerin gerçekten büyük bir gücü olduğunu fark edersiniz—sakinleştirir, yönlendirir ve beklenmedik şekillerde güçlü olma yeteneği kazandırabilir. Ebeveynliğinizi değiştirebilecek basit, beş harfli bir kelime var. Bu kelime ne mi? “Sonra.”

Pek çok ebeveyn için ‘sonra’, sade ve nötr bir ifadedir. Ancak çocukluk travmaları yaşayan ebeveynler için ‘sonra’ çok daha derin anlamlar taşıyan bir kelime olabilir.

Eğer ihtiyaçlarınızın göz ardı edildiği, ‘sonra’nın aslında ‘asla’ anlamına geldiği veya bir şey istemenin öfke ya da reddedilme ile sonuçlandığı bir ortamda büyüdüyseniz, bu kelimeyi kendi çocuklarınıza karşı kullanmak zorlayıcı olabilir.

Travma sonrası ebeveynler olarak, çocuklarımıza çoğu zaman istemeden vereceğimiz bir sözümüz vardır: Sana asla benim hissettiğim gibi hissettirmeyeceğim. Bu söz, sevgiyle doğar fakat bazen farkında olmadan aşırıya kaçmamıza sebep olabilir.

‘Sonra’ demek bazen zorlayıcı olabilir çünkü:

• Çocukluğunuzda göz ardı edilme veya unutulma hissini hatırlatır.
• Reddetme gibi gelebilir, oysa niyetiniz bu değildir.
• Kendi çocukluğunuzda ‘sonra’nın çoğu zaman gerçekleşmediği için, sözünüzü tutmadığınız hissine kapılabilirsiniz.
• Suçluluk duygusunu tetikleyebilir—çocuğunuza ihtiyaçlarının önemli olduğunu göstermek istersiniz.

Fakat ‘sonra’, doğru bir şekilde kullanıldığında, bir çocuğun ihtiyaçlarını göz ardı etmez—sabır, duygusal düzenleme ve güven öğretir.

Bir sahneyi hayal edin: Çocuğunuz, akşam yemeğinden sadece 10 dakika önce bir kurabiye istiyor. Net bir ‘hayır’, onları reddediyormuşsunuz gibi hissettirebilir. Hemen vermek, sabırlı olmayı öğrenmelerine engel olabilir.

Bunun yerine, “Kurabiye istediğini görüyorum! Şimdi akşam yemeği yiyeceğiz, kurabiye zamanı ise sonra olacak” demek, onların isteğini kabul ederken beklemeyi de öğretir.

“Sonra”nin gücü şuradadır:

• Hayal kırıklığına toleransı artırır: Çocuklar beklemenin sorunlu bir şey olmadığını, rahatsızlığın tehlikeli olmadığını ve ihtiyaçlarının zamanla karşılanacağını öğrenir.

• Gecikmeli tatminin önemini öğretir: Araştırmalar, bu yeteneği kazanan çocukların hayatlarının ilerleyen dönemlerinde daha iyi dürtü kontrolüne ve başarıya sahip olma eğiliminde olduklarını gösteriyor.

• Bağlantıyı sürdürür: Kesin bir ‘hayır’ yerine ‘sonra’, çocuklara duyulduklarını ve isteklerinin önemli olduğunu hissettirir.

• Ebeveynleri güçlendirir: Sevgimizi kanıtlamak için her şeyi hemen yapmak zorunda değiliz. Sınırlarımızı korurken sıcak ve ilgili kalabiliriz.

Ancak burada bir önemli nokta var: ‘Sonra’ gerçekten gerçekleştiğinde etkili olur. Eğer ‘sonra’ der, ama bu gerçekten yapılmazsa, bu sadece boş bir vaat olur. Güveni inşa etmek yerine yıkabilir. Gerçekten zamanınız olmayacaksa, söz vermeyin. Eğer yakında bir oyuncak almayacaksanız, bu planı önermekten kaçının. Çocuklara asla yalan söylememeliyiz.

• Günlük istekler için: Çocuğunuz akşam yemeğinden önce bir kurabiye istiyor: “Kurabiye istediğini görüyorum! Şimdi akşam yemeği yiyeceğiz, kurabiye zamanı ise sonra olacak” (Ve sonra gerçekten o kurabiyeyi veririz.)

• Büyük duyguları yönetmek için: Bir çocuk sinir krizi geçiriyor ve yeni bir oyuncak istiyor: “O oyuncak çok eğlenceli görünüyor! Şu anda oyuncak almıyoruz, ama hangi oyuncakları alacağımızı sonra birlikte planlayabiliriz. Akşam yemeğinden sonra bunu birlikte konuşabiliriz.” (Ve gerçekten konuşuruz.)

• Bağımsızlığı teşvik etmek için: Çocuğunuz ayakkabısını bağlamak için yardım istiyor: “Bağcıklarını bağlamak için çok çaba gösteriyorsun! Şimdi biraz kendi başına dene, sonra sana gösterebilirim.” (Ve gerçekten gösteririz.)

• Kendi enerjinizi korumak için: Kendinizi bunalmış hissediyorsunuz: “Seninle oynamayı çok seviyorum! Şu an kahvemi bitirmem gerekiyor, sonra oynayacağız.” (Ve sonra gerçekten oynarız.)

‘Sonra’nın gücü kelimenin kendisinde değil—inşa ettiği güvendedir. Çocuklarımız ‘sonra’nın gerçekten geleceğini öğrendiğinde kendilerini güvende hissederler. Sabır, duygusal düzenleme ve tutarlılığımıza duydukları güven gelişir. Travma sonrası ebeveynler için bu tutarlılık, çocuklarımıza verebileceğimiz en büyük hediyelerden biridir.

Eğer çocuğunuz korku, yalnızlık veya derin bir üzüntü hissediyorsa, ‘sonra’ kelimesi uzaklaştırıcı ve duyarsız olabilir. Bu anlarda öncelikli olan bağ kurmaktır. Bunun yerine şunları deneyin:

• “Gerçekten üzgün hissettiğini duyuyorum. Buradayım.”
• “Bunu tek başına yaşamak zorunda değilsin. Biraz oturup birlikte kalalım.”

Bir çocuk sıkıntı içindeyken ona sabır öğretilmez; güvenli hissetmesi sağlanır.

Travma sonrası ebeveynler için ‘sonra’ demek başlangıçta zorlayıcı olabilir. Eski yaraları tetikleyebilir—bir zamanlar gerçekten sevgi ve güvene ihtiyaç duyduğumuz ancak ‘sonra’ diyerek uzaklaştırıldığımız anıları uyandırabilir. Ama artık biz güvenli olanız.

Sınırları sevgiyle koyduğumuzda ve verdiğimiz sözleri tuttuğumuzda, çocuklarımıza ihtiyaçlarının yapılandırılmış ve öngörülebilir bir şekilde karşılanacağını gösteririz ve böylece sadece sabır öğretmemiş oluruz, aynı zamanda kendi hikayemizi de yeniden yazarız.

‘Sonra’ ihmal anlamına gelmemelidir. Güven anlamına gelebilir. Sevgi anlamına gelebilir.

Ve belki, bizi de iyileştirebilir.

Kaynak: Robyn Koslowitz. “The 5-Letter Word Every Parent Needs to Use”. Şuradan alındı: https://www.psychologytoday.com/us/blog/targeted-parenting/202503/the-5-letter-word-every-parent-needs-to-use. (10.03.2025).