İnatçı çocukla nasıl baş edilir? | Anne
Çocuklarda asi davranış, özellikle yürümeye başlayan çocuklar ve ergenler arasında sıkça görülen bir durumdur. Bu, bir çocuğun gelişiminin doğal bir aşamasıdır ve ebeveynlere, öğretmenlere veya diğer yetişkinlere karşı gelmek ya da itaatsizlik etmek gibi davranışlarla kendini gösterebilir. Okul çağındaki çocuklarda bu itaatsizlik, bir öfke nöbeti yerine tartışma ya da istenilen bir görevi yapmama veya çok yavaş yapma şeklinde ortaya çıkar. Bu durumlarda çocuğunuz, bir durumu kontrol altına almaya veya bağımsızlığını ifade etmeye çalışıyor olabilir. Ayrıca, sınırları test ediyor ya da ev işlerine katılmak istemediğini belirtiyor olabilir. Böyle anlarda ne yapmalısınız?
Eğer çocuğunuzun inatçılığı uzun süre devam ediyorsa ve onun okul performansını, aile ve arkadaş ilişkilerini etkiliyorsa, bu “Karşıt Gelme Bozukluğu”nun (ODD) belirtilerinden biri olabilir.
ODD’li çocuklarda inat bu davranışlarla tanımlanır:
- Çocuğun yaşıyla orantılı olmayan saldırganlık
- Küçük kuralların ihlali
ODD’li çocukların depresyon, anksiyete, davranış bozukluğu ve DEHB yaşama riski daha yüksektir. Eğer çocuğunuzda ODD olabileceğinden endişeleniyorsanız, uzmanlardan yardım almanız önemlidir. Eğer çocuğunuzun meydan okuması ODD seviyesinde değilse veya başka bir sorunla ilişkilendirmiyorsanız, davranışlarını iyileştirmek için bazı yollar geliştirebilirsiniz. İşte o yollar:
1- Beklentileri belirleyin
Evin kuralları ve görevleri hakkında net olduğunuzdan emin olun ve bunların çocuğunuzun yaşına uygunluğunu kontrol edin. 5 veya 6 yaşındaki bir çocuk, odasını toplamasını istediğinizde bunu reddedebilir. Görevleri oyuncakları yerden toplamak ve kaldırmanıza yardım etme gibi daha küçük parçalara böldüğünüzde bu işi daha kolay yapabilirler.
İlginizi çekebilir: Çocuklara oda toplama alışkanlığını oyunla kazandırın
2- Sorunun köküne inin
Çocuğunuzun meydan okuma sebeplerini ve tetikleyicilerini belirlemeye çalışın. Aşağıdakileri değerlendirin:
- Sevmedikleri veya yapmak istemedikleri belirli faaliyetler var mı?
- Evde ya da okulda işler yoğun ya da karmaşık olduğunda isyan ediyorlar mı?
Nedenleri araştırdıktan sonra çocuklarınızın size karşı gelmelerini en aza indirmek için durumu ayarlayabilirsiniz.
3- Çocuğunuzu hazırlayın
Bir çocuğun inat etme eğilimini artırabilecek durumlarla karşılaşmamaya çalışın. Örneğin, çocuğunuzun çok sayıda görevi olduğunda huysuzlanma ihtimali varsa, okuldan sonra veya hafta sonlarında fazla etkinlik planlamamaya dikkat edin. Eğer çocuğunuz ani geçişlerden hoşlanmıyorsa, bir aktiviteden diğerine geçerken dinlenmek için ekstra zaman ayırabilirsiniz.
4- Çocuğunuza saygıyla yaklaşın
Tıpkı yetişkinler gibi, genelde iyi davranan çocuğunuz da kötü bir gün geçirebilir. Kötü bir ruh hali içinde olabilir veya stresli hissediyor olabilir. Çocuğunuzla etkili bir iletişim kurarak, onlara sevgi dolu ve anlayışlı bir şekilde yaklaşın. İletişim kurmada iyi bir örnek oluşturduğunuzda, çocuklarınız da sizi taklit edecektir.
5- Sözlü becerilerinden yararlanın
Okul çağındaki çocukların ebeveynleri, inat gibi davranışlarla başa çıkma konusunda yürümeye başlayan çocukların ebeveynlerine göre avantajlıdır: Sorunları konuşarak çözebilirler. Çocuğunuzla ne istediğini sakin bir şekilde tartışın ve her iki taraf için de geçerli bir çözüm veya uzlaşma bulmaya çalışın.
İlginizi çekebilir: Çocuğun inatçılığını önlemek için yapılması gerekenler nelerdir?
6- Temel kuralları belirleyin
Çocuğunuzun aile kurallarınızı bildiğinden emin olun. Örneğin, evde saygısızca konuşmak kesinlikle yasaksa, bunun sonuçlarının olduğunu açıkça ifade edin; taviz ya da ikinci şans yok. Günün geri kalanında televizyon izlememe gibi, kurallara uymadığında uygulamakta kararlı olacağınız disiplin yöntemlerini seçtiğinizden emin olun.
7- Mümkün olduğunca uzlaşın
Çocuğunuz, soğuk bir sonbahar gününde güzel bir yaz eteği giymekte ısrar mı ediyor? Bir çatışmaya girmek yerine, etekle birlikte tayt giymesini istemek gibi bir uzlaşmaya varmaya çalışın. Bu yaklaşım, çocuğunuza inisiyatif verdiği gibi, daha önemli durumlarda da kararlı kalmanızı sağlar. Araştırmalar, zorlu koşularda destekleyici ve işbirlikçi olan ebeveynlerin çocuklarının depresyon riskinin daha düşük olduğunu göstermektedir.
8- Seçenekleri tartışın
Bazen çocuklar, ne zaman veya nasıl yapacakları konusunda daha fazla söz sahibi olmak istedikleri için inat ederler. Çocukların kontrol duygusunu artırmanın bir yolu, onlara seçenekler sunmaktır. Parametreleri belirledikten sonra, çocuğunuzla görevleri ve hangi zaman diliminde yapacaklarını konuşabilirsiniz.
Referanslar
Katherine Lee. “Effective Ways to Handle a Defiant Child”. Şuradan alındı: https://www.parents.com/ways-to-handle-a-defiant-child-8640392 (01.07.2024).
