Ergenlerin uyku alışkanlıkları nasıl düzenlenir? | Anne

Birçok ailede, ergenlik dönemindeki bir çocuğun uygun zamanda yatması, evi adeta bir savaş alanına çevirebiliyor. “Telefonu kapat! Yatağa gir!” ifadesi evlerde sıkça duyulmakta ve çoğu ebeveyn bu konuda büyük bir mücadele vermektedir. Ancak bu durum yalnızca içsel bir çatışma değil; aynı zamanda daha geniş, endişe verici bir eğilimin yansımasıdır.

Araştırmalar, günümüz gençlerinin daha önce hiç olmadığı kadar uyku yoksunluğu yaşadığını ortaya koyuyor. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri, ergenler için 8 ile 10 saat uyku önerse de gençlerin çoğunluğu bu hedefin gerisinde kalmaktadır. Bunun sonuçları oldukça kapsamlı; ruh sağlığından okul devamlılığına kadar birçok alanda olumsuz etkiler yaratmaktadır.

Çocuk gelişimi uzmanı ve Stanford Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde öğretim görevlisi olan Denise Pope, ergenlik dönemindeki gençler için düzenli bir uyku rutinine sahip olmanın önemini vurgulamaktadır. Ailelerin uykuya yönelik yaklaşımlarında yapılacak basit ayarlamaların büyük iyileşmeler getirebileceğini belirtmektedir.

Daha iyi bir uyku programı oluşturmanın ilk adımı, teknoloji ile başa çıkmaktır. Çocuklarınızı gece saatlerinde cihazlarından uzak tutun. Telefonlar, tabletler ve video oyunları, gençlerin geceleri uyanık kalmasına neden olan unsurlar arasında yer almasına rağmen, uzmanlar bunların uykuyu geciktirmede önemli bir rol oynadığında hemfikirdir. Telefon yanınızdayken, gelen bildirimleri görmezden gelmek zor olabilir. Birçok genç, telefonlarıyla kaydırarak uykuya dalmayı ya da uyumakta güçlük çekerken tekrar telefonlarına uzanarak saatlerce dolaşmayı tercih ettiğini ifade ediyor. Telefonu yatak odasından uzaklaştırmaya çalıştığınızda ise, birçok bahane ile karşılaşacağınızı unutmayın. Örneğin, “Sabah alarm çalmazsa uyanamam!” gibi ifadelerle karşılaşabilirsiniz. Bu durumlarda hemen bir çalar saat alarak her bahane için bir çözüm bulmaya kararlı olun.

İlginizi çekebilir: Uyumadan önce telefon kullanmanın sonuçları neler?

Her gece aynı saatte yatmayı hedefleyin ve en az 30 dakika önce gevşemeye başlayın. Bu süreçte bildirimleri sessize alın, ılık bir duş alın veya kitap okuyun. Öğleden sonra ve akşam saatlerinde kafein ve enerji içeceklerinden kaçının. En iyi uyku ortamı serin, karanlık ve sessiz bir odadır. Gürültülü evlerde kulak tıkacı ve uyku maskesi faydalı olabilir.

Uyku eksikliğinin bazı belirgin belirtileri bulunmaktadır. Örneğin; sinirlilik, huysuzluk, çabuk öfke, duygusal kırılganlık, motivasyon eksikliği, dürtüsellik ve dünyayı olumsuz bir perspektiften görme eğilimi gibi durumlar… Uyku yoksunluğu çeken bir genç ayrıca gündüz zamanında, araçta veya sınıfta uyuyakalabilir. Klinik Psikolog Wendy Troxel, “Ergenleri genellikle tembel, isyankar veya kötü davranışlı olmakla suçluyoruz. Ancak bunların çoğu, kronik uyku eksikliğinden kaynaklanıyor olabilir.” diyor.

Pittsburgh Üniversitesi’nden Nörolog Fong-Isariyawongse, “Eğer çocuğunuz beş kez erteleme düğmesine basıyorsa, yataktan kalkması sonsuza dek sürecek demektir, büyük ihtimalle pili bitmiştir.” diyerek durumu özetliyor. Aşırı ruh hali dalgalanmaları bir başka belirti olabilir. Uyku, duygusal işleme açısından kritik öneme sahiptir; bu nedenle uyku eksikliği çeken gençlerin sinirlilik, endişe veya depresyon yaşama olasılığı daha yüksektir. Uykusuz kalan bir genç okulda geri kalabilir, çünkü uyku, öğrenme ve hafızayı güçlendirmenin temel unsurlarındandır. Daha az uyuyan gençlerin uyuşturucu veya alkol kullanma, uykulu veya dikkatsiz araç kullanma ve riskli cinsel davranışlar sergileme konusunda daha kötü seçimler yapma olasılıkları yüksektir.

Fong-Isariyawongse, “Büyük olasılıkla hafta içinde yeterince uyumuyorlar. Biraz daha uyumak sorun değil, fakat bunu birkaç saat ile sınırlamaya özen gösterin. Aksi takdirde, vücut saati bozulacak ve yeni okul haftasının başlamasıyla birlikte uyanmayı zorlaştıracaktır.” diye ekliyor.

Ergenlik dönemindeki çocuklarınıza uykunun neden bu kadar önemli olduğunu ve bu hatırlatmaların yalnızca sızlanan ebeveynlerden gelmediğini anlatmaya çalışın. Zihinsel sağlık ile uyku arasındaki ilişkiyi gösteren çok sayıda veri mevcut. Birçok araştırma, uyku azaldıkça depresyon, kaygı ve intihar düşüncelerinin riskinin arttığını göstermektedir.

Ruh halinin ötesinde, uyku eksikliği fiziksel ve atletik yetenekleri de etkiler. Bu nedenle bir çok NFL ve NBA takımı uyku koçları istihdam etmiştir. Uyku eksikliği çeken gençler daha fazla fiziksel yaralanmalara maruz kalabilir; çünkü daha fazla risk alır, karar verme yetenekleri bozulur ve refleksleri, tepki süreleri o kadar hızlı olmayabilir. Daha iyi uyku alan gençler sportif performanslarını artırırken, yaralandıklarında daha hızlı iyileşme sürelerine sahip olur.

Her ebeveynin bildiği gibi, ergenlik dönemindeki çocuğunuza uyumasını söylemek her zaman etkili olmaz. Bu nedenle, onlarla doğru bir iletişim kurabilmek önemlidir. Onlara gerçekten yardım etmek ve destek olmak istediğinizi anlamaları sağlanmalıdır.

Referanslar

Jocelyn Gecker. “Nasıl ergeninizi telefonundan çıkarıp yatağa sokarsınız”. Şuradan alındı: https://www.independent.co.uk/life-style/health-and-families/how-to-get-teenager-off-phone-into-bed-b2734151.html (16.04.2025).