Ebeveynlikte Sınırları Aşanlarla Nasıl Başa Çıkılır | Anne

Birçok anne, başkalarını memnun etme arzusu ile yetişmiştir. Ancak, bu seçim aslında sınırları olmayan bir yaşamın bir işareti olabilir. Sınırların olmaması, son derece karmaşık bir yaşam hissi yaratır; zira hayatımızdaki insanlar ihtiyaçlarımızı tahmin edemedikleri için öfke, kızgınlık ve hayal kırıklığı yaşarız. Sınırları olmayan bir yaşam, kendimizi başkalarının insafına bırakılmış hissetmemize ve verdiğimizden daha azını alma duygusunu yaşatabilir.

Bazen sınırlarımızı aşmakta olduğumuzun farkında bile olmayız, ta ki anne olana dek. Ancak anne olduktan sonra, sınır koyma ihtiyacı, her zamankinden daha fazla ortaya çıkar. Ziyaretçiler habersiz kapınızı çalabilir, büyükanneler ve büyükbabalar torunlarına erişim hakkı olduğunu düşünebilir ve insanlar ebeveynlik konusundaki tavsiyelerini size dayatabilir.

İşte bu nedenle, anne olma deneyimimizle sınırlarla mücadelemizin sonuçlarını gerçekten hissetmeye başlarız. Dr. Ashurina Ream, sınır olmadan ebeveynliğin arka bahçenizde çit olmaması gibi hissettirdiğini belirtmiştir. Bu durumda herkes mülkünüze girebilir, evinizi ziyaret edebilir ve akşam yemeği menünüz hakkında soru sorabilir; oyuncaklarınızı ve eşyalarınızı izinsiz kullanabilir. Bu tür bir durum, kin ve hayal kırıklığı için mükemmel bir ortam yaratır.

Sınırlar, bir çeşit öz bakım biçimidir, çünkü insanlara ilişkimizde neyi kabullenip neyi kabullenmeyeceğimizi açıkça gösterir. Hedefle ilgili karşılaştığım en büyük kaygılardan biri, insanların bu sınırlara nasıl tepki vereceğidir. Sınırları pek sevmeyen insanlar olsa da, çoğu kişi ilişkideki kuralları bilmek ister.

Eğer sağlıklı ilişkiler içindeyseniz, hayatınızdaki kişiler sınırlarınızı aşabilir; ama bunu sizin etkisini fark etmeden yapabilirler. Sınır koymak, kendi öz bakımınıza olan bağlılığınızla ve eşiniz veya çocuğunuzla eşit bir pozisyonda olma isteğinizle bağlantılıdır.

Peki, insanlar sınırlarımıza saygı göstermediğinde ne olur? Hayatımızda sınır ihlalcileri olabilir; daha önce net bir şekilde belirttiğimiz sınırlara rağmen davranışlarını tekrarlayan kişiler. Bu durumlarla başa çıkmak zor olabilir, ancak bu, sınır koyma irademizden vazgeçmemiz gerektiği anlamına gelmez. Psikoterapist Erica Djossa’nın sınır ihlalleriyle ilgili önerileri…

Elinizde bulunan hazır ifadeler, sağlam ve net sınırlar koymanıza yardımcı olur ve istenmeyen, insanları memnun etme alışkanlıklarına kaymanızı engeller. İşte yaygın ebeveynlik durumları için kullanabileceğiniz bazı yararlı ifadeler:

Ebeveynlik tarzınız hakkında istenmeyen yorumlar geldiğinde:

• “Endişe ettiğinizi anlıyorum, ancak ailemizde biz…”
• “Ne kadar önemsediğinizi görüyorum, ancak eşimle karar verdik ki…”
• “Önemli olduğunu anlıyorum. Eğer yardımınıza ihtiyacımız olursa emin olun size sorarız.”
• “Sizin ebeveynlik tarzınızın böyle olduğunu anlıyorum ve farklı bir yaklaşım sergilemenize saygı duyuyorum.”

Birileri habersiz veya aniden geldiğinde:

• “Şu anda uygun bir zaman değil. Ziyaret etmek isterseniz, lütfen önceden plan yapın.”
• “Yakınımızda olduğunuzu biliyorum. Bizi düşündüğünüz için teşekkürler, ama şu an iyi bir zaman değil.”
• “Bugün evdeyim ve müsaitim, yarım saat ziyaret edebilirsiniz; ancak bir dahaki sefere lütfen önceden plan yapın çünkü programımız değişken.”

Başkaları size nasıl ebeveynlik yapmanız gerektiğini söylediğinde:

• “Bunun sizin yaklaşımınız olduğunu takdir ediyorum. Bizim farklı bir yol izlememizde bir sakınca yok.”
• “Bu yöntem sizin ailenizde nasıl işlediğini biliyorum ve neleri değerli bulduğunuzu anlıyorum. Ancak biz farklı bir şekilde yaklaşıyoruz ve bu tamamen normal.”
• “Bunun sizin tarzınız olduğunu biliyorum. Ebeveynliğin güzelliği, birçok etkili yöntemin varlığındadır.”
• “Nereden geldiğinizi anlıyorum ve bunun sizin ve aileniz için iyi bir yöntem olmasına sevindim.”
• “Ebeveynlik için tek bir doğru yol yoktur, bu yüzden bizim farklı yaklaşmamızda bir sorun yoktur.”

Birisi hoşunuza gitmeyen bir şey yaptığında:

• “Lütfen önce bana sorarak yapmanızı tercih ederim…”
• “Yardım etmek istediğinizi görüyorum. Biz evimizde şu şekilde yaklaşıyoruz…”
• “Onların (çocuğunuzu işaret ederek) nasıl olduğunu görüyor musun? Bu, (sınırı ekleyin, örneğin ‘böyle gıdıklanmayı ya da beslenmeyi’ sevmedikleri) anlamına geliyor.”
• “Yardım etmeye çalıştığını biliyorum, ama sen (yapılan eylemi ekleyin) yaptığında ben (duyguyu ekleyin) hissediyorum. Bir dahaki sefere lütfen (pozitif bir ihtiyaç ekleyin, örneğin ‘bunun yerine bunu yap, önceden ara, XYZ yapmak için izin iste’) yap.”

Sağlıklı sınırları olan kişiler, biz neyi sevip sevmediğimizi ifade ettiğimizde, bunu genellikle saygıyla karşılar ve takdir ederler. Onlar, bize değer verir ve ihtiyaçlarımıza duyarlılık gösterirler. Ancak her zaman böyle olmayabilir.

Hayatınızda, kendi isteklerine odaklanan ve sizin ilişki kurallarınıza dikkat etmeyen kişiler olabilir. Sınırlarınızı net biçimde belirlemiş olmanıza rağmen, onları hiçe sayabilirler. Bu kişiler, sınır ihlalcileri olarak bilinir; belirlediğiniz çizgileri görüp üstünden geçmeyi tercih edenlerdir.

Sınır ihlalcileriyle karşılaştığınızda, sınırlarınızı açıkça ifade etmeye devam etmelisiniz. Bazen aynı sınırlara kaç kez başvurmanız gerektiğini pekiştirmek zorunda olabilirsiniz. Ancak, kendinizi güvende hissetmek için başka önlemler de alabilirsiniz. Örneğin; anneniz ya da kayınvalideniz evinize haber vermeden giriyor, yargılayıcı veya sert yorumlar yapıyor veya sizi rahatsız ediyorsa ve sınır koyma ifadeleri işe yaramıyorsa, bir sonraki adım fiziksel sınırlar koymak olabilir.

Bunlar şöyle olabilir:

• Halk arasında buluşmak: Başkalarının olduğu ortamlarda sınır ihlalcileri genellikle daha dikkatli davranır. Örneğin, öğle yemeği veya çocuk parkında gerçekleştireceğiniz buluşmalar belli bir süre sınırlamasıyla olur, bu da kalma süresini kısıtlamaya yardımcı olur.

• İletişim sıklığını ayarlamak: Aile bireyleriyle olan teması azaltmanın zorlayıcı olabileceğini biliyorum. Aile ilişkilerinin önemi kişiden kişiye değişkenlik gösterir ve kültür gibi birçok faktör bu durumu etkiler. Bazı kişiler için bir aile bireyine tamamen mesafe koymak imkansız gibi görünebilir; bu da tamamen saygı duyulan bir durumdur. Ancak zihinsel ve duygusal sağlığınız için sınır ihlalcileriyle iletişim sıklığını ayarlayabilirsiniz. Örneğin, akşam yemeğinde aradıklarında telefonunuzu açmak zorunda değilsiniz. Mesajlarına hemen yanıt verme zorunluluğu hissetmemelisiniz. Kendinize göre sürdürebileceğiniz bir iletişim sıklığı belirleyebilirsiniz.

Bu konuda insanlar genellikle, temasın azalmasının diğer kişiyi inciteceği endişesini dile getirir. Eğer hayatınızdaki bir sınır ihlalcisi bir ebeveyn veya yakın bir akrabanızsa, büyürken onların duygularından ve mutluluğundan sorumlu tutulmuş olabilirsiniz. Ancak bir yetişkin, sınırlarınızı saygıyla çiğniyorsa, kendinizi korumanız elbette doğrudur. Zihinsel ve duygusal sağlığınız pahasına kapılarınızı zorlamalarına izin vermemelisiniz. Bu sınırları belirlemek ve korumak, duygusal iyilik halinin temel taşlarından biridir.

Sonuç itibarıyla, ihtiyaç ve sınırlarınızın savunucusu sizsiniz ve bunların gerektirdiğinde net bir şekilde ifade edilmesi sizlerin sorumluluğundadır. Eğer sınırınızı birkaç kez iletiyorsanız fakat kişi anlamıyor veya anlamak istemiyorsa, koyduğunuz sınırları ve güvenlik önlemlerinizi artırmanın zamanı gelmiş olabilir.

Referanslar: Erica Djossa. “How to Deal with Boundary Violators as a Parent”. Şuradan alındı: https://goop.com/wellness/parenthood/how-to-deal-with-boundary-violators-as-a-parent/.