Çocukların okuma becerisini artıracak 7 yöntem | Anne

2024 yılına ait test sonuçlarına göre, çocukların okuma becerileri tarihin en düşük seviyelerine düşmüştür. Örneğin, dördüncü sınıf öğrencilerinin %40’ının okuma becerisi ‘temel seviyenin altında’ olarak bildirilmiştir. Bu rahatsız edici veriler, öğrencilerin okuryazarlık becerilerini geliştirmek için daha fazla desteğe ihtiyaç duyduğunu net bir şekilde ortaya koymaktadır. Peki, ebeveynler nereden başlamalı?

Yakın zamanda, anaokulundan liseye kadar eğitim üzerine araştırmalar yapan NWEA adlı kuruluş, çocukların okuma becerilerini geliştirmeleri için ebeveynlere ve bakıcılara bazı pratik ipuçları sunmuştur. Özellikle yaz aylarında bu öneriler, çocukların okulda öğrendiklerini kaybetmelerine yol açan ‘yaz kaybı’ (summer slide) olarak bilinen durumu engellemek için oldukça faydalı olabilir. Rapor ayrıca, öğrencilerin hâlâ COVID-19 pandemisinin sebep olduğu eğitimsel kesintilerin etkisini hissettiklerine de dikkat çekiyor.

Eğer siz de çocuğunuzun okuma konusunda geri kaldığını düşünüyorsanız ya da evde okumayı teşvik eden ve sevgiyi artıran bir ortam yaratmak istiyorsanız, bu öneriler çocuğunuzun doğru yolda ilerlemesine yardımcı olabilir.

İşte uzmanların, çocukların okuma becerilerini geliştirmeleri için denemenizi önerdiği bazı yöntemler:

Okuma ödülleri oluşturun

Bu ödüller, çocuklar belirli bir sayıda okuma ile ilgili görevi tamamladıktan sonra verilebilir. Örneğin; bir ebeveyne veya kardeşe kitap okumak, bir kitabı bitirmek ya da parkta kitap okumak gibi görevler için ödüller verilebilir.

Öğrenme bilimcisi Jeannie Votykpa, burada amaçlarının “okuma süreci etrafında heyecan ve eğlence yaratmak” olduğunu ifade ediyor. Ancak, ödülün bir oyuncak olmaması, mümkünse okumayla bağlantılı bir şey—yeni bir ayraç ya da kütüphanede serbest zaman gibi—olmasını öneriyor.

Ailece birlikte okuyun

Francie Alexander, yalnız başına okumanın çocuklar için ‘yalnız ve korkutucu’ olabileceğini vurguluyor. Ebeveynler burada devreye girerek, çocuklara okumayı daha erişilebilir kılmak için yalnızca onlara kitap okumakla kalmayıp, onların da size kitap okumasını da teşvik edebilir. Birlikte yüksek sesle kitap okumak, kelime dağarcığını ve anlama becerilerini geliştirmektedir.

Yatmadan önce okuma alışkanlığı

Çocuğunuzun okumayı değerli bir alışkanlık olarak görmesini sağlamanın bir yolu, yatmadan önce okumaya özel bir önem atfetmektir. Diş fırçalamak ve pijama giymek gibi, okumayı da yatma rutininin vazgeçilmez bir parçası haline getirin. Bu alışkanlık, evinizde bir “okuryazarlık kültürü” oluşturur.

Kitap kulüpleri oluşturun

Aile içindeki okuma saatini bir “kitap kulübüne” dönüştürebilir veya ailenizdeki diğer çocuklarla bir kulüp kurabilirsiniz. Örneğin, birden fazla çocuğunuz varsa, birlikte kendi kitap kulüplerini oluşturabilirler. Bu kulüpteki çocukların yaşlarının yakın olması, yaşlarına uygun kitaplar seçilmesine yardımcı olur. Ardından kitap hakkında yüz yüze veya çevrim içi tartışmalar yapılabilir.

Okumayı sevdikleri şeylerle ilişkilendirin

Kendini “okur” olarak görmeyen çocuklar için, görsel sanatlar, spor veya müzik gibi ilgi alanlarıyla okumayı birleştirebilirsiniz. Yani, çocukların sevdikleri temalarla ilgili kitaplar bulmak işe yarayabilir.

Zorlukları göz önünde bulundurun

Çocuğunuz okulda bazı alanlarda başarılı olsa bile—örneğin ileri seviye dil veya matematik sınıflarına katılıyor olabilir—okuma ve yazma konusunda hâlâ desteğe ihtiyaç duyabileceğini hatırlatmaktadır.

DEHB (dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu) ya da disleksi gibi nöroçeşitlilikten kaynaklanan zorluklar yaşayan çocukların, evde daha fazla desteğe ve okuldan özel müdahalelere ihtiyaçları olabilir.

Evde öğrenilen becerileri pekiştirin

Çocuğunuz daha büyük yaşlarda olsa bile, bazı becerilerin evde desteklenmesi önemlidir. Örneğin; bir hikâyede çatışma, düşman karakter veya doruk noktası gibi unsurlar üzerine birlikte beyin fırtınası yapmak, metni daha derinlemesine anlamalarını sağlar. Ayrıca, çocuk kendi başına okuyabiliyor olsa bile, yüksek sesle okuma, okuduğunu anlama becerilerini geliştirir.

Bu ipuçları sadece yaz kaybını engellemekle kalmaz, aynı zamanda çocuğunuzun eksik kalmış olabileceği becerileri yakalamasına yardımcı olabilir. Ne tür bir desteğe ihtiyaç duyarsanız duyun, çocuğunuzun okuma ve yazma becerilerini geliştirmek için aktif bir rol almak, onun hem akademik hayatında hem de yetişkinlikte bağımsız bir birey olarak başarılı olmasına katkı sağlar.

Kaynak: Elisabeth Sherman. “Literacy Experts Give Parents 7 Tips To Improve Kids’ Reading Skills”. Şuradan alındı: https://www.parents.com/7-tips-literacy-experts-give-parents-to-improve-kids-reading-skills-11763735. (30.06.2025).