Çocuklar, ince motor yeteneklerini yitiriyor! | Anne

Yeni yürümeye başlayan bir çocuk, plastik blokları üst üste dizmek, ayakkabı bağlamak veya makas kullanmak gibi becerileri kolaylıkla yerine getirebiliyor. Ancak uzmanlar, ekranların erken çocukluk dönemlerinde bu tür aktivitelerin azalmasına yol açtığını belirtiyor.

Eğitim koçu Amy Hornbeck, öğrencilerinin sınıfa adım attığında her şeyin normalden farklı olduğunu gözlemledi. “Çocuklar daha önce açık havada topladıkları taşlar ve küçük eşyalarla dolu ceplerle gelirlerdi. Artık gözleri ekranlara yapışmış bir şekilde geliyorlar” dedi. Bu durum, çocukların montlarının fermuarını açıp kapatmada, kitap sayfalarını çevirmede ve hatta bir kaşığı düzgün tutmada zorluk yaşadığını ortaya koyuyor.” Hornbeck bu değişiklikleri fark eden tek kişi değil. Education Week tarafından yapılan bir anket, eğitimcilerin %77’sinin genç öğrencilerin kalem, tükenmez kalem ve makas kullanma konusunda daha fazla zorluk yaşadığını bildirdiğini gösteriyor. Eğitimcilerin %69’u ise, beş yıl öncesine kıyasla çocukların ayakkabı bağlamakta daha fazla güçlük çektiğini ifade ediyor.

Günümüzde çocuklar, ayakkabı bağı bağlama, kalemle yazma ya da kule inşa etme gibi ince motor becerilerini kaybediyorlar. Uzmanlar, ekran süresinin artması, değişen alışkanlıklar ve çocukluk deneyimlerindeki değişikliklerin bu duruma neden olduğunu vurguluyor. İşte ebeveynlerin bilmesi gerekenler.

İnce motor becerilerdeki bu düşüşü pandemiye bağlamak oldukça kolay. Pandeminin ilk yılında doğan 250’den fazla bebek üzerinde yapılan bir araştırma, bu bebeklerin altı aylıkken ince motor testlerinde pandemi öncesi doğan bebeklere göre daha düşük puanlar aldığını gösterdi.

Araştırmayı yürüten Profesör Lauren Shuffrey, sonuçların artan doğum öncesi stres veya pandemi döneminde doğan bebeklerin yaşadığı farklı çevresel koşullardan kaynaklanıp kaynaklanmadığını belirlemenin zor olduğunu ifade ediyor. Çalışan ebeveynlerin evde kalması, her yaştaki çocukların ekran süresini artırdı ve bu da ince motor becerilerdeki gecikmelerle bağlantılı bir faktör. “Ebeveynler, ideal olmayan koşullarda en iyi şekilde mücadele etti” diyor Shuffrey.

Ekranlarda geçirilen süre—ister telefon, tablet, e-kitap ya da TV olsun—çocukların el işi yapma, resim çizme ve inşa etme zamanını kısıtlıyor. Matematik öğrenmek veya dijital sanat yapmak eğitici olsa da, yazma, kesme veya boyama gibi aktiviteler ince motor kontrolünü geliştirmiyor. İnce ve kaba motor gelişimi için kritik öneme sahip açık hava oyunları da azalıyor. Çocuklar, doğada kazı yapmıyor, çiçek toplamıyor ve yalnız başlarına keşfedebilecekleri ilginç aktiviteler yapmıyorlar.

Uzmanlar, ebeveynlikteki kolaylık arayışının da beceri gelişimini etkilediğini belirtiyor. Fermuarsız veya düğmesiz esnek pantolonlar yoğun sabahları kolaylaştırırken, paketlenmiş atıştırmalıklar temizlik yasaklarını ortadan kaldırıyor—ancak bu basit çözümler, çocukların fermuar çekme, düğme ilikleme veya çatal bıçak kullanma pratiklerini yapma şansını kısıtlıyor. Ayrıca, çocukların oyuncak seçimlerinin de değiştiği belirtiliyor; kolayca birleşen manyetik oyuncaklar, sabır ve hassasiyet gerektiren yapbozlar ve ahşap bloklar yerine geçti.

Pew Research’ün verilerine göre, çocuklar arasında eğlence amaçlı okuma oldukça azalmış durumda. Bir kitabın sayfalarını çevirmek basit bir iş gibi görünse de, okuma yoluyla gelişen dikkat ve talimatları takip etme becerilerinin, mont fermuarını çekmek veya ayakkabı bağlamak gibi aktiviteler için hayati önem taşıdığı belirtiliyor. Basit görevler karşısındaki hayal kırıklığı seviyesi gerçekten de artmış durumda. Bu, çocukların pes etmelerine ve etkinliklere katılmak istememelerine neden oluyor.

Çocukların özellikle çaba gerektiren bir göreve odaklanma becerisindeki azalmanın, ince motor becerilerindeki düşüşte önemli bir etken olduğu düşünülüyor. Örneğin; yapboz yapmak strateji, parçaları birleştirme ve deneme yanılma gerektirir. Çocuklar bilgisayar oyunlarına alışıyorlar ve teknoloji, parçaları onların yerinde döndürüyor. Tabletler, gerçek yaşamdan çok daha fazla anlık destek sağlıyor.

İlginizi çekebilir: Çocuklarınızla kesinlikle denemeniz gereken 6 aktivite

Bilim insanları, ebeveynlerin çocuklarını zorlayacak fırsatlar yaratmalarını ve günlük işlerine ince motor aktiviteleri eklemelerini öneriyor. Kupon kesmek, birlikte yemek yapmak, okula giderken taş aramak, bardak doldurmak ve banyoda sünger sıkmak gibi aktiviteler ideal. Oyun hamuru ve boya kalemi gibi araçlar günlerce kullanılabilir. Ve bu aktivitelerin bir ekranla rekabet edemeyeceği gerçeği temizlenmelidir. Televizyonu kapatıp ‘Şimdi okuma zamanı’ dediğinizde daha fazla dirençle karşılaşırsınız. Bu mücadeleden kaçınmak için öncelikle aktiviteyi başlatmak ve ekranı açmamak en iyisidir.

Kaynak: Teal Burrell. “Kids are losing fine motor skills—and screens might be to blame”. Şuradan alındı: https://www.nationalgeographic.com/science/article/why-kids-are-losing-fine-motor-skills. (28.01.2025).