Çocuğun Zeka Gelişimini Desteklemenin Yöntemleri | Anne

Güvenli bağlanma ve sağlıklı bir ebeveyn-çocuk ilişkisi için bazı temel unsurlar bulunmaktadır. Dikkatli bir ebeveyn-çocuk ilişkisi, çocuğun öğrenme yeteneklerini destekler ve duygusal gelişimi için çocuğun beyninde sağlam bir temel oluşturur. Harvard Çocuk Gelişimi Merkezi uzmanları, bebeklerin ve çocukların beyin gelişimini desteklemek üzere beş ipucu sunmaktadır. Uzmanlar, önerdiği temel düşünceyi “Çocuğunuzun ilgi duyduğu konular hakkında ona geri bildirimde bulunun” şeklinde özetlemektedirler. İşte anne ve babalar için bazı öneriler;

Çocuğunuz bir nesneye dikkat ediyor veya ona işaret ediyorsa, ses çıkarıyor ya da yüz ifadesi ile tepki veriyorsa, buradaki esas nokta onun odaklandığı şeye dikkat etmektir. Tüm zamanınızı buna ayıramazsınız elbette, ancak gün içinde gerçekten etkili bir şekilde birkaç kez bunu gerçekleştirmeniz bile çocuğunuzla güçlü bir bağ kurmanın etkili bir yoludur. Günlük rutinler arasında birkaç fırsat bulmaya çalışın ve dikkatinizi çocuğunuzun o anda ilgi duyduğu konuya yönlendirin. Peki bunun faydası nedir? Bu odaklanma, çocuğunuzun yetenekleri, ilgi alanları ve ihtiyaçları hakkında size çok şey anlatır. Çocuğunuz sadece oyuncakları ile oynuyor gibi görünse de, yaptığı keşifler ve gelişimler hakkında size ipuçları sunar.

Çocuğunuzu kucaklamak, ona nazikçe bir şeyler söylemek ve yaptığı etkinlikte ona yardımcı olmak onun küçük dünyası için büyük bir öneme sahiptir. Bazen sadece bir ses veya yüz ifadesi bile yeterli olur. Yaptığı şeyi fark ettiğinizi gösterecek şekilde gülümsemek, “Anlıyorum” gibi bir yanıt vermek ya da işaret ettiği bir nesneyi alıp ona doğru yaklaşmak basit gibi gözükse de duygusal gelişim açısından çok yararlıdır. Destekleyici ve cesaret verici bir geri bildirim, çocuğun ilgisini ve merakını ödüllendirmek demektir. Yaptığı şeyler hakkında hiç geri dönüş alamamak, çocuğu strese sokabilir. Çocuğunuza geri bildirim verdiğinizde, düşünce ve duygularının duyulduğu ve anlaşıldığını hisseder.

Bir çocuğa ne gördüğünü, ne yaptığını veya ne hissettiğini belirterek geri bildirimde bulunduğunuzda, beynindeki dil merkezinde önemli nöral bağlantıların gelişmesine katkıda bulunursunuz. Çocuğunuz, söylediklerinizden henüz haberdar görünmese de, konuşmadan veya anlamadan önce bu tür bağlantılar desteklenmiş olur. Bu esnada çocuğunuzun odaklandığı şeylerden herhangi birini adlandırabilirsiniz. Bu bir kişi, bir nesne, bir eylem, bir duygu veya bu unsurların bir karışımı olabilir. Örneğin, bir çocuk ayaklarına odaklandığında, “Evet, bunlar senin ayakların” demeniz bile faydalıdır. Çocukların neye odaklandığını belirttiğinizde, etraflarındaki dünyayı anlamalarına ve ne ile karşılaşabileceklerini öğrenmelerine yardımcı olabilirsiniz. Adlandırmak, çocuklara kullanabilecekleri kelimeler sağlamakla birlikte, onların önemsendiğini gösterir.

Çocuğunuzun yaptığı şeylerle ilgili bir geri bildirimde bulunduğunuzda, kısa bir süre bekleyin ve ona cevap verme fırsatı sağlayın. Çocuğunuz yanıt verdikten sonra bunu devam ettirebilir ve etkileşimi güçlendirebilirsiniz. Burada dikkat etmeniz gereken nokta, eğitici bir çaba içine girmeden onun ifadelerine ilgi ve merak dolu bir cevap verme çabasıdır. Bu kısa diyaloglara dönüşebilir, ancak aralarda beklemek oldukça önemlidir. Çocukların beyinleri yeni bilgi ile karşılaştıklarında, bilgiyi işlemek için zamana ihtiyaç duyar. Etkileşimi karmaşık hale getirecek uzun açıklamalardan kaçının. Bekleyerek çocuğunuza yardımcı olur ve akıcı bir etkileşimin kapılarını açarsınız. Sırayla giden ve önerilerin ya da düzeltmelerin göz önünde olmadığı bir diyalog, çocuğunuzun özgüvenini artırır. Bu, çocuğun kendini kontrol etmeyi ve başkalarıyla başa çıkmayı öğrenmesine yardımcı olur. Beklediğinizde çocuğun kendi düşüncelerini geliştirmesi, güven ve bağımsızlığını inşa etmesi için zaman tanımış olursunuz. Ayrıca bu, onun ihtiyaçlarını daha iyi anlamanızı sağlar.

Çocuklar, bir etkinliği tamamladıklarında ve başka bir aktiviteye geçme zamanı geldiğinde bazı sinyaller verirler. Bir oyuncağa olan ilgileri azalabilir, yeni bir oyuncak alabilirler veya başka bir nesneye bakmak için uzaklaşabilirler; başka bir etkinliğe başlayabilir ya da “Bu kadar” diyebilirler. Eğer bir çocuğun dikkatini sadece bir konuya vererek onunla oynarsanız, yeni bir şey başlatma fırsatını kaçırmamış olursunuz. Bunun avantajı, çocuğunuza liderlik etmesi için zaman tanıyıp hemen müdahale etmediğinizde, kendi dünyalarını keşfetmelerine imkan sağlamış olursunuz. Sabırlı olun ve kendi oyununun kurallarını oluşturmasına ya da yeni bir şeyler başlatmak için etrafta biraz dolaşmasına fırsat verin. Oyunun sona erdiği zaman hemen yeni bir oyun önermeyin ve onun bir oyun yaratmasını bekleyin. Böylece yaratıcılığına da engel olmamış olursunuz.

Referanslar

“5 Steps for Brain Building Serve and Return”. Şuradan alındı: https://developingchild.harvard.edu/resources/5-steps-for-brain-building-serve-and-return/