Bebeklerde İlk Yardım Hakkında Bilmeniz Gereken Tüm Bilgiler! | Anne

Yeni anneler için en endişe verici konulardan biri ilk yardım süreçleridir. Zamanla daha sakin hareket etmeyi öğrensek de, bilgi sahibi olmak birçok olumsuz durumu önleyebilir. İşte bebek ve çocuklar için ilk yardım ile ilgili en kritik sorular ve yanıtları…

Kan akışını durdurmak veya azaltmak için elinizdeki herhangi bir şeyi yaraya baskı uygulamak için kullanın. Uyguladığınız basınç, kanın pıhtılaşmasına ve kanamanın durmasına yardımcı olacaktır. Eğer dikiş gerektiren bir yara varsa, acil servise gitmeniz gerekir.

Yanığı en az 20 dakika boyunca soğuk akan su altında tutun. Bu, ağrıyı, şişmeyi ve yara izi riskini azaltmaya yardımcı olur. Yanığı soğutmak için ne kadar erken ve uzun süre uygulama yaparsanız, yaralanmanın etkisi de o kadar azalır. Yanık soğuduktan sonra bölgeyi temiz tutun ve acil servise başvurun. Yanan bölgenin temiz tutulması, enfeksiyon riskini azaltacaktır.

Bu konuyu daha ayrıntılı okumak isterseniz: Yanıklara evde nasıl müdahale edilir?

Alerjik bir reaksiyon gösteren bebeğinizin veya çocuğunuzun ellerinde, ayaklarında veya yüzünde kızarma, kaşıntı veya şişlik oluşabilir. Nefes alma hızı yavaşlayabilir. Ayrıca bulantı ve ishal yaşama olasılıkları da vardır. Alerjik reaksiyonların sık görülen nedenleri arasında polen, sokmalar, lateks ve bazı gıdalar (fındık, deniz ürünleri, yumurta veya süt ürünleri) bulunmaktadır. Bu durumda en yakın hastaneye gitmeniz önerilir; zira alerjik reaksiyon, bebek veya çocuğunuz üzerinde hızlı ve ciddi etkilere sebep olabilir. Reaksiyon, solunum yollarının şişmesine yol açarak nefes almalarını engelleyebilir. Hastaneye gitmeden önce, bilinen bir alerjisi varsa doktorunuz tarafından yazılan ilacı kullanın, bebeğe veya çocuğa güven verin ve olabildiğince rahat etmelerini sağlayın.

Çocuğunuz astım krizi geçiriyorsa, onu rahat bir pozisyonda oturtmaya ve inhalerini kullanmasına yardımcı olun. Astım krizi sırasında hava yolları daralır ve nefes almak zorlaşır. İnhaler, kasların gevşemesini sağlayarak hava yollarının genişlemesine ve nefes almayı kolaylaştırır. Hafif bir atak birkaç dakika içinde geçebilir, ancak inhaler işe yaramıyorsa ve çocuk konuşamaz duruma geldiyse acil servise başvurun.

Eğer bir bebeğin veya çocuğun ağır bir ağrısı varsa veya bir düşme ya da darbe sonucu anormal bir pozisyonda duruyorsa, kırık olabilir. Bu durumda, olası bir kırılmayı önlemek için uzuvları sabitleyin. Yaralanmayı desteklemek, ağrıyı hafifletir ve daha fazla hasarı önlemeye yardımcı olabilir. Elbette, hastaneye gitmeyi unutmayın.

Bebeği yüzüstü, başı kalçalarından daha altta olacak şekilde tutun. Beş kez kürek kemikleri ortasına sıkıca vurun. Eğer bu yöntem işe yaramazsa, bebeği yukarı bakacak şekilde çevirin ve iki parmağınızı göğsünün ortasına yerleştirip beş defa aşağı doğru sıkıştırın. Bu göğüs itmeleri, bebeğin ciğerlerindeki havayı sıkıştırarak tıkanıklığı açabilir.

Boğulma riski taşıyan bir çocuk, göğsünü ya da boynunu tutabilir, nefes alamaz veya öksüremez. Böyle bir durumda beş kez sırtına vurun. Eğer bu da işe yaramazsa, karnına beş kez baskı uygulayın: Çocuğu belinden tutarak göbek deliğinin üstünden yukarı doğru çekin. Abdominal baskılar, akciğerlerdeki havayı sıkıştırarak tıkanıklığı gidermeye yardımcı olabilir.

Bebek veya çocuğun ateşi 37 derecenin üstünde ise, ateşlenme durumu söz konusudur. Böyle durumlarda genellikle sıcak ve kızarık bir cilde sahip olurlar ve terlerler. Bu durumda bir termometre kullanarak sıcaklıklarını kontrol edin. Orta dereceli ateş genellikle zararlı değildir, ancak dikkatle izlenmelidir. 39°C’nin üzerindeki bir sıcaklık tehlikeli olabilir. Eğer ateşli bir bebeğiniz veya çocuğunuz varsa, vücut sıcaklıklarını düşürün: Fazla kıyafetleri çıkarın ve su veya seyreltilmiş meyve suyu gibi sıvılar verin. Bu, bebeğin veya çocuğun serinlemesine ve sulu kalmasına yardımcı olur. Bebeğin veya çocuğun üzerini battaniye ya da başka bir sıcak şeyle örtmeyin. Önerilen dozda ateş düşürücü şurup verin; bu, ateşini ve ağrısını azaltmaya yardımcı olacaktır.

Bu konuyla ilgili faydalı içerikler:

Çocuklarda yüksek ateş nasıl düşürülür?

Vücudun faydalı uyaranı: Ateş

Krup belirtileri gösteren bebek veya çocuk, nefes alımında zorluk çeker ve kısa bir öksürük yaşayabilir. Öksürük, gırtlaktan gelen bir ıslık ya da ötme sesi gibi olabilir. Şiddetli ataklarda, bebek veya çocuk zor nefes alırken burun ve boyun çevresindeki kasları kullanabilir, ayrıca ciltte mavimsi bir ton görülebilir. Bu belirtileri gördüğünüzde, onları oturtmaya teşvik edin ve rahatlamalarına yardımcı olun. Oturmak, nefes almayı kolaylaştırır.

Krup, gırtlaktaki ve hava yollarındaki şişme sonucu ortaya çıkar. Bu şişlik, çocuğun nefes almasını zorlaştırır ve kısa süreli öksürmelere yol açar. Genellikle geceleri ortaya çıkan krup, endişe verici olabilir, fakat çocuk oturursa ve rahatlatılırsa genellikle hızla geçer.

Eğer bebeğiniz ya da çocuğunuz yere yığılmışsa ve ani sarsıntı hareketleri yapıyorsa, ayrıca ağzının çevresinde köpük varsa, onların güvenli bir alanda olmasını sağlayın ve yaralanmalarını önleyin. Başlarını korumak için bir battaniye ya da giysi kullanın. Onları kısıtlamayın; bu sizin ya da onların yaralanmasına neden olabilir. Nöbet geçişine izin verin, onları yaralayacak nesneleri kaldırın. Nöbet geçirdikten sonra yan yatmalarına yardımcı olun; bu, nefes almalarına devam etmelerini sağlar.

Aşağıdaki durumlarda bebek veya çocuğun acil tıbbi müdahaleye ihtiyacı vardır:

• İlk nöbet geçiriyorsa,

• Nöbet beş dakikadan uzun sürüyorsa,

• Kendine zarar vermişse,

• Nöbetin nedeninden emin değilseniz acil yardım çağırın.

Ateşli nöbet geçiren bir bebek veya çocuk, zayıf tepki verebilir ya da tepksiz kalabilir, sırtını kamburlaştırabilir, yumruklarını sıkarak vücudunu kasabilir ve şiddetli bir şekilde titreyebilir. Yüzleri kızarmış, dokunulamayacak kadar sıcak ve terli olabilir. Gözlerinin yukarı doğru döndüğünü ve nefeslerini tutmaya çalıştıklarını gözlemleyebilirsiniz. Bu durumda onları yaralanmalardan koruyun, ama kısıtlamalar yapmayın. Nöbet geçiren bir bebeği veya çocuğu yaralayabilecek nesneleri kaldırın. Başlarını korumak için yastık veya battaniye gibi yumuşak malzemeler kullanın. Ateşli nöbetler yüksek sıcaklık nedeniyle oluşur; bu nedenle bebeği veya çocuğu serinletmek önemlidir. Oda sıcaksa, temiz hava akışını sağlamak için pencereleri ve kapıları açın. Nöbet bittikten sonra, başları geride olacak şekilde yan yatmalarına yardımcı olun; bu, nefes almalarına devam etmelerini sağlar.

Kafaya alınan bir darbe, bebeğin veya çocuğun ağrılı ve baş ağrısı çekmesine sebep olabilir. Başlarında bir şişlik oluşabilir ve solgun görünebilirler. Öncelikle çocuğa dinlenmesini söyleyin ve yaralı bölgeye soğuk bir kompres uygulayın. 20 dakika kadar soğuk bir şey uygulamak dış şişliği ve ağrıyı azaltacaktır. Birisi kafasına darbe aldığında, beyin kafatasının içinde de sarsılabilir. Bu, baş dönmesi veya uyku hali gibi daha ciddi kafa travmalarına yol açabilir. Eğer çocuk uykuya dalıyorsa ya da kusuyorsa, hastaneye başvurmalısınız; bu, ciddi bir kafa yaralanmasının belirtisi olabilir.

Sıcak çarpması yaşayan bir çocuk, terler, cildi kül rengi ya da soluk hale gelir, baş ağrısı veya baş dönmesi yaşayabilir. Böyle durumlarda serin bir yerde olmalarını sağlayın ve bolca sıvı almalarını teşvik edin. 6 aydan küçük bebekler için bol bol emzirmekte fayda var. 6 ay ve üzeri ya da sütten kesilmiş bebeklere az miktarda ek su (kaynatılıp soğutulmuş) verebilirsiniz ama bu, normal süt beslemelerinin yerini almamalıdır. Çocuk tamamen iyileşmiş gibi görünse bile tıbbi yardım almanız gerekebilir; süreci dikkatle izlemelisiniz.

Bu konuyu daha ayrıntılı okumak isterseniz: Güneş çarpması için ilk yardım nasıl olmalıdır?

Bebeğiniz veya çocuğunuz grip benzeri semptomlar, baş ağrısı ve yüksek ateş varsa menenjit riski vardır. Ayrıca boyun tutulması şikayetleri ve ışığa karşı aşırı duyarlılık yaşayabilirler. Daha ileri aşamalarda bir kızarıklık oluşabilir ve bu kızarıklık üzerine bir bardak basıldığında kaybolmaz. Menenjitin diğer belirtileri arasında soğuk eller ve ayaklar, eklem ağrıları, uyuşukluk ve bulantı da yer alır. Menenjitli bir bebek veya çocukta bir veya daha fazla semptom olabilir ve enfeksiyon ilerledikçe bazı semptomlar daha sonra ortaya çıkabilir. Tüm semptomların ortaya çıkmasını beklemeyin; menenjit hızlı bir şekilde kötüleşebilir ve acil müdahale gerektirir. Bu nedenle mutlaka hastaneye başvurun.

Burnunun yumuşak kısmını sıkıştırıp, öne doğru eğilmesini isteyin. Burun sıkıştırması, kanın pıhtılaşmasına yardımcı olur. Eğilmek, kanın hava yoluna veya mideye gitmesini engeller. Ağızlarından nefes almalarını ve kan varsa bunu tükürmelerini isteyin. On dakika boyunca burnunun yumuşak kısmını sıkı tutmaya devam edin. Kanama yarım saatten fazla sürerse doktora gitmeniz gerekecektir.

Konuyla ilgili daha ayrıntılı bir bilgi almak isterseniz: Çocuklarda burun kanaması nedenleri nelerdir?

Bebeğin veya çocuğun neyi, ne zaman aldığını ve ne kadar aldığını öğrenin. Hemen doktora başvurun çünkü aldığı madde oldukça zararlı olabilir ve acil tıbbi müdahale gerektirebilir.

Başını geriye yatırarak ve nefes alıp almadığını kontrol edin. Bunu on saniyeden fazla yapmayın. Eğer nefes alıyorsa, göğsünün hareket ettiğini görmeli ya da nefes sesini duyabilir veya yanağınızda hissedebilirsiniz. Eğer nefes alıyorsa, bebeği başını hafifçe geriye doğru iterek yana yatırın. Başları geride olunca, hava yolunun açık kalmasını sağlar. Sonrasında ambulansı arayın.

Eğer bir çocuk hareket etmiyorsa ve seslendiğinizde ya da hafifçe omuzlarını salladığınızda tepki vermiyorsa, başını geriye yatırarak ve nefes alıp almadığını kontrol edin. Bunu on saniyeden fazla yapmayın. Eğer nefes alıyorsa, başını geriye doğru eğin. Yan yatırdığınızda başı geriye olursa, hava yolu açık kalacaktır. Dillerinin ileri düşmesini ve sıvının dışarı akmasını sağlar. Bu, çocuğun nefes almasına yardımcı olur. Yan yatırın ve ambulansı arayın.

Bebeğiniz hareket etmiyorsa ve nefes almıyorsa, önce başını geriye yatırın. Eşlik ediyorsanız, bir dakika içinde onlara kurtarıcı nefes ve göğüs kompresyonları yapın ve ambulansı arayın. Ambulans gelene kadar beş kez suni tenefüs uygulayın. Ardından kalp masajına geçin. 30 göğüs kompresyonu yapın: iki parmağınızla göğsünün ortasına sıkıca bastırın ve kaldırın. Bu göğüs kompresyonu işlemi ile vücutlarına kan pompalama işlemini sağlamak ve beyin de dahil olmak üzere hayati organları canlı tutmaya yardımcı olursunuz. Yardım gelene kadar 30 göğüs kompresyon döngüsüne ve iki suni tenefüse devam edin. Tüm bu ilk yardım hareketlerini bilinçli bir şekilde yapın; bilgiye sahip değilseniz dikkatli olun.

Eğer bir çocuk hareket etmiyorsa ve dokunduğunuzda cevap vermiyorsa, başını geriye yatırarak nefes alıp almadığını kontrol edin. Bunu on saniyeden fazla yapmayın. Çocuğun başını geriye yatırmak, dilinin öne doğru çıkmasını sağlayarak hava yolunu açar. Eğer nefes almıyorsa, suni tenefüs ve göğüs kompresyonları yapın ve ambulansı arayın. Ambulans gelene kadar beş kez suni tenefüs yapın. Ardından kalp masajına geçin. 30 göğüs kompresyonu yapın: bir elinizle göğsünün ortasına sıkıca bastırın, sonra bırakın. Bu göğüs kompresyonları ile beyin de dahil olmak üzere hayati organların canlı kalmasını sağlarsınız. Eğer siz küçükseniz veya çocuk büyükse, iki elinizi kullanmanız gerekebilir. Yardım gelene kadar 30 göğüs kompresyon döngüsüne ve iki suni tenefüse devam edin. Tüm bu ilk yardım uygulamalarını bilinçli bir şekilde yapın ve eğer konusunda bilgili değilseniz dikkatli olun.

Kusma ve ishal yaşayan bir bebek veya çocuğunuz varsa, onlara soğutulmuş kaynamış su verin. Sık sık küçük yudumlar alması için teşvik edin. İçme suyu, kusma ve ishal nedeniyle kaybedilen sıvıların yerine konmasına yardımcı olacaktır. Küçük bebeklere yalnızca anne sütü verilmesi gerekmektedir. Buna ek olarak, dinlenmelerine izin verin. Kusmaları gerekebileceği ihtimaline karşı yanlarına bir kova ya da kase koyun. Semptomlar devam ederse, tıbbi yardım almanız gerekir. Kusma ve ishal, vücudun düzgün çalışması için yeterli sıvıya sahip olmaması durumunu, yani dehidratasyonu gerektirir ve bu tehlikeli bir durum olabilir.

Referanslar:

“Learn first aid skills for babies and children”. Şuradan alındı: https://www.redcross.org.uk/first-aid/learn-first-aid-for-babies-and-children