Aşırı Ebeveynlik Nedir? Aşırı Ebeveynliğin Olumsuz Etkileri Nelerdir? | Anne

Modern ebeveynler olarak sosyal medyanın çocuklarımız üzerindeki etkisinden okullardaki akran zorbalığına kadar endişeleceğimiz pek çok mesele var. Ancak bu endişeler o kadar yoğun hale gelebilir ki ebeveynlik tarzımız aşırı koruyucu ve hatta boğucu bir hal alabilir. “Aşırı ebeveynlik” kavramı, bu konuya yönelik önemli bir tartışmayı başlatıyor. Bu terim, 1996 yılında Sharon Hays adındaki bir sosyolog tarafından tanımlanan “yoğun annelik” kavramına dayanmaktadır. Helikopter ebeveynlik ile benzerlik gösteren bu terim, son zamanlarda TikTok üzerindeki bazı ebeveynler tarafından oldukça ilgi çekici bulunmuştur. “Çocuklarımızın daha iyi bireyler olmalarına katkı sağlamak için kendimizi onlara adayıp adamadığımızı sorgulamak zorundayız” diyen birçok ebeveyn mevcut.

Norveç’teki Bergen Üniversitesi’nde çocuklar ve ebeveynler üzerine araştırmalar yapan Dr. Raquel Herrero Arias, aşırı ebeveynliği, ana babaların potansiyel olarak fazla müdahalede bulunduğu ve bu durumun tüm aile için zararlı olabileceği bir stil olarak tanımlıyor. Aşırı ebeveynliğin, ebeveyn-çocuk bağlarını güçlendiren birlikte geçirilen fazladan süre gibi bazı faydaları olabilirken, aşırılığa kaçıldığında sorunlara yol açma riski de taşımaktadır.

İlginizi çekebilir: Helikopter ebeveynlik çocuğunuzun yaşamına nasıl zarar verebilir?

Eğer çocuklarınızı sürekli meşgul etmeye çalışıyorsanız, onları sık sık başkalarının bakımına bırakmıyorsanız ve sınırlarla saygısızlık derecesine kadar onları koruyorsanız, aşırı ebeveynlik yapıyor olabilirsiniz. Hayatı çocuklar etrafında düzenlemek, onların duygusal hallerine fazla odaklanmak ve zor durumlarla nasıl başa çıktığınıza dair saplantılı düşünceler aşırı ebeveynliğin göstergeleri arasında yer alır… Aşırı ebeveynlik, ebeveynlerin çocuklarının akademik çalışmalarına, ders dışı etkinliklerine ve sosyal etkileşimlerine derinlemesine dahil olmasını da genellikle içerir. Ayrıca, ebeveynler sıklıkla çocuklarının sorunlarını çözmelerine veya zorluklarla başa çıkmalarına yardımcı olmak için devreye girebilirler.

Çocuklarınızı her koşulda korumak kötü bir şey değildir; ancak uzmanlar aşırı ebeveynliğin, çocuklar üzerinde sağlıksız baskılar yaratabileceğini ve kendine odaklanmayan ebeveynlik davranışlarının çocukların tehlikeli derecede dengesiz bir yaşam sürmesine neden olabileceğini belirtmektedir.

Modern dünyada çocuk büyütmenin daha zor hale gelmesi ve dolayısıyla daha fazla gözetim gerektirmesi aşırı ebeveynliği artıran faktörlerden biri olsa da başka sebepler de söz konusu. İşte aşırı ebeveynliğin diğer sebepleri:

Sosyal medya baskıları

Uzmanlar, sosyal medyanın aşırı ebeveynliğin temel sebeplerinden biri olduğunu vurgulamaktadır. Klinik psikolog ve anne ruh sağlığı uzmanı Anne Welsh, sosyal medyanın bilişsel olarak bir kurgu olduğunu bilsek de görünümde her şeyin mükemmel olmasının bizi etkilediğini belirtiyor ve “Gözlemlerimden hareketle, sosyal medyada daha az zaman geçirildiğinde, ruh sağlıklarının ve ebeveynlik özgüvenlerinin önemli ölçüde iyileştiğini gördüm” diyor.

Ebeveynlik beklentilerinde artış

Sosyal medya, günümüzde ebeveynliğin bu denli zorlayıcı olmasının tek sebebi değil. Dr. Welsh, ebeveynlerden beklentilerin son yıllarda önemli ölçüde arttığını düşünüyor ve bu konu hakkında şunları ifade ediyor: “Duygusal olarak mükemmel bir şekilde dengelenmiş, ürkütücü bir şekilde ulaşılabilir ve her zaman yanımızda olmamız bekleniyor.” Yaşadığımız dünya, daha önce hiç olmadığı kadar yoğun, talepkar ve maliyetlidir. Geçmiş nesillerin aksine, iyi bir çocuk yetiştirmek için daha az zamanımız ve kaynaklarımız var.

Ebeveynin kendi yetiştirme tarzı

X kuşağının ebeveynleri, muhtemelen çalışan ilk nesildi ve dolayısıyla okuldan sonra gözetimsiz bir şekilde boş bir eve gelmek zorunda kalıyorlardı. Y kuşağı ise krizlerle dolu bir dönemle mücadele etti, kendilerini savunmasız ve hazırlıksız hissettiler ve bu nedenle korunmak amacıyla aşırı çalışma ve telaş içinde yaşadılar. Sonuç olarak, X kuşağı ve Y kuşağı da çocuklarının kendi deneyimlerini yaşamaması için çaba harcıyor.

Karakter

Yapılan araştırmalar, belirli kişilik türlerine sahip ebeveynlerin (başarılı ve mükemmeliyetçi olanlar da dahil) aşırı ebeveynliğe yöneldiğini göstermektedir.

Çocuklarınıza yoğun bir şekilde önem vermek ve onların hayatlarına dahil olmak mükemmel bir durumdur ve ebeveynin temel rolü, çocukların refahı, gelişimsel ihtiyaçları ve gelecekteki başarıları ile ilgilenmektir. Bunun olumsuz bir yönü, tüm bunları aşırı bir yoğunlukla yapmanın aslında tüm aile için stres kaynağı olabilmesidir.

Aşırı ebeveynlik ayrıca bir ebeveynin kendi ihtiyaçlarını da göz ardı edebilir. Yani, kendi öz değer duygumuz çocuklarımıza bağlıysa, yalnızca onlara aşırı bir baskı yapmıyoruz, aynı zamanda bu yaklaşım ebeveynlerin ruh sağlığını da olumsuz etkileyebilir.

Eğer kendinizi aşırı ebeveynlik eğilimleriyle ilişkilendiriyorsanız, rotanızı düzeltmek için atabileceğiniz birçok adım var. İşte hem ebeveynler hem de çocuklar için faydalı olacak ebeveynlik tarzınızda daha dengeli bir yol bulmanın yolları:

• Çocukların bazen sıkılması gerektiğini unutmayın. Onlara, organize etkinliklerden veya sizin direktiflerinizden bağımsız bir şekilde zaman geçirmeleri için fırsat tanıyın.

• Çocukların kendi başlarına sorun çözmelerine olanak tanıyın. Kontrolü ele geçirme arzunuza direnin ve onlara çatışmaları aşmaları için gerekli alanı tanıyın.

• Aileleri birbirleriyle karşılaştırmaktan kaçının. Aileniz için neyin önemli olduğunu düşünün ve buna odaklanın, aynı zamanda kendi ebeveynlik içgüdülerinize güvenmeye çalışın.

• Ebeveynliğin en keyifli yanlarını, en stresli olanlara karşı değerlendirin. Ailenize neşe getiren unsurlara odaklanmaya gayret edin, kaygı yerine.

Daha az şey yapmaya kendinize izin vermek zor olabilir, ancak daha az şey yaparak kendinize ve çocuklarınıza daha fazlasını sunabiliyorsanız, bu büyük bir kazanımdır.

Referanslar:

Melissa Willets. “Is Intensive Parenting Helping or Hurting Kids?”. Şuradan alındı: https://www.parents.com/is-intensive-parenting-helping-or-hurting-kids-8734276 (26.10.2024)