14 Aylık Bebek Gelişimi: Bu Dönemde Bebekler Neler Yapar? | Anne
Bu içerik, 14 aylık bebek gelişimi üzerine Çocuk Gelişimi Uzmanı Müge Abay Güngör’ün katkılarıyla hazırlanmıştır.
Anne ve babalar, 14 aylık bebek kilosu, boyu ve baş çevresi gibi değerleri izlemek ister. 1 yaşından önce ay ay takip edilen bebek gelişimi, 12. aydan sonra bebeklerin fiziksel büyüme hızının yavaşlaması nedeniyle daha geniş zaman aralıklarıyla değerlendirilir. Bir yaşını dolduran bebekler, genellikle 12-18 ay döneminde gösterilmesi beklenen gelişim basamaklarına göre izlenir. 14 aylık bebeğinizin gelişimini takip etmek için aşağıdaki bilgilerle minik afacanınızın neler yapma potansiyeline göz atabilirsiniz.
14 aylık bebek, çevresine oldukça meraklıdır. Her şeyi kendi başına yapma isteği çok yaygındır. Bebeğiniz, muhtemelen artık bedenini daha dengeli kullanarak yürümekte hatta koşmaktadır. Bazı bebekler bu dönemde eşyalara tutunarak yürüse de bağımsızlık denemelerini sıkça gerçekleştirebilirler. 14 aylık bebek, ellerini kullanarak yerden kalkabilir ve merdivenleri emekleyerek çıkabilir. Çekmeceleri ve kutuları açıp içlerini boşaltabilir. Bebeğiniz belki de bunu çoktan yapmaya başladı bile! Bu dönemde, bebekler keşif için sürekli hareket hâlindedir. Bu nedenle emekleyen veya yürüyen bebeğiniz için çekmece kilidi gibi güvenlik önlemleri almak önemlidir.
14 aylık bebek, ayakkabılarını ve çoraplarını kendi başına çıkarabilir. Bebek arabasında giderken bir anda sadece tek ayağında ayakkabı veya çorap olduğunu fark ederseniz şaşırmayın! İki küpü üst üste koyarak kule bile yapabilir.
Bebeğiniz artık anlaşılır şekilde 2-3 kelime söyleyebilir. “Anne” ve “Baba” diyebilir. 14 aylık bebeğin konuşma gelişimi sırasında ses taklit etme yeteneği artar. Bebeğinizin bu tatlı kelimelerinin artmasını sağlamak için heveslenmeniz oldukça doğaldır! Bebeğinizin kelime öğrenimini hızlandırmak için resimli kitaplarda yer alan nesnelerin isimlerini tek tek söyleyebilir, böylece kelime dağarcığını geliştirebilirsiniz. Örneğin, dokunduğu bir nesnenin adını söyleyin. “Sehpa”, “Sehpaya dokundun” gibi… Bebeğiniz henüz kullanmasa da birçok kelimenin anlamını bilir. “…nerede?” gibi sorular sorabilirsiniz. Daha fazla bilgi için “Bebekler ne zaman konuşmaya başlar?” yazısını okuyabilirsiniz.
14 aylık bebeğiniz, etrafındaki diğer çocuklara ilgi duymaya başlar. Kurduğu iletişim giderek gelişir ve çeşitli teklifler sunabilir. 14 aylık bebek oyunlarında kelimeleri tane tane kullanabilirsiniz. Örneğin, bir kitabı ona okumanız için size getirebilir. Bebekler 13. aydan itibaren basit yönergelere yanıt verirler. “Topu tut, ayıcığını getir” gibi 2 kelimelik cümleleri anlayıp gerçekleştirebilirler. Nesneleri elleriyle yönlendirebilirler ve ebeveynlerini keşfetmek için yönlendirmeye başlarlar.
14 aylık bebekler geceleri 10-11 saat, gündüzleri ise toplam 2-3 saatlik uykuya ihtiyaç duyar. Gündüz uykuları genellikle sabah ve öğlen ya da öğleden sonra şeklinde iki ayrı uyku ile gerçekleşir. Bazı bebekler bu aydan itibaren yavaş yavaş gündüz uykularını 1’e indirmeye heves edebilirler, ancak bu geçiş zorlu olabilir. Günlük yaşamda yeni değişiklikler, bebeği etkileyebilir. Bu nedenle gündelik hayatın mümkün olduğunca düzenli olmasına özen gösterin. Bebeğiniz sabah uykusunu fazla uzun tutarsa, ikinci uykusunda muhtemelen daha kısa süre uyuyabilir. Bu, gece uykusuna daha erken geçmesine veya aşırı yorgunluktan daha zor uyumasına neden olabilir. Bu nedenle sabah uykusunun 1 saatten fazla sürmemesi ve gündüz saatlerinde küçük ayarlamalar yapmak faydalı olabilir. Bebeğinizin beslenme ve aktivite yoğunluğuna göre uyku saatlerinde değişiklikler olabilir. Katı bir program uygulamak yerine bebeğinizin ihtiyaçlarını gözlemlemek daha iyi bir yaklaşım olacaktır. Bebeklerde uyku düzeninde bağlanma odaklı yaklaşım için Uzm. Psikolog Oya Çanak ile yaptığımız röportajı okuyabilirsiniz.
14 aylık bebek beslenmesi
Bebekler 1 yaşından sonra sofra yemekleri arasında belirgin tercihler yapmaya başlayabilir. 14 aylık bebek beslenmesinde protein, vitamin ve minerallerin dengeli olmasına dikkat etseniz de bebeğiniz yemek seçmeye ve kurallar koymaya başlayabilir.
Bebekler 12 aylık olana kadar gelişimleri ay ay takip edilir. Bunun, bebeklerin 1 yaşına gelene kadar oldukça hızlı bir gelişim göstermesi ile ilgili önemli bir sebebidir. 1 yaşından sonra ise boy ve kilo gibi büyüme özellikleri daha yavaş bir seyir izler. Bebeğin o gelişim dönemindeki değeri, bazı büyüme standartlarına göre takip edilir. Bu standartlar, tablo ve eğrilerle gösterilen persentil değerleri biçimindedir. Ülkemizdeki çocuklar için vücut ağırlığı, boy uzunluğu ve baş çevresi için belirli persentil değerleri hesaplanmıştır ve bunlar ortalama değerler olarak izlenir.
“14 aylık bebeğin boyu ne olmalıdır?”, “14 aylık kız bebek kilosu”, “14 aylık erkek bebek kilosu” ve “14 aylık bebek baş çevresi” gibi konularda verilebilecek ortalama cevaplar şunlardır;
14 aylık bebek boyu
12-15 ay arası kız bebekler için boy uzunluğu 75,1 – 78,5 cm’dir.
12-15 ay arası erkek bebekler için boy uzunluğu 76,9 cm – 80,2 cm’dir.
14 aylık bebek kilosu
12-15 ay arası kız bebekler için ortalama kilo 10 kg 20 gr – 10 kg 96 gr’dır.
12-15 ay arası erkek bebekler için ortalama kilo 10 kg 16 gr – 10 kg 89 gr’dır.
14 aylık bebek baş çevresi
12-15 ay arası kız bebekler için ortalama baş çevresi 45,8 – 46,6 cm’dir.
12-15 ay arası erkek bebekler için ortalama baş çevresi 47,1 cm – 47,8 cm’dir.
İpucu
Bebekler 12 aylık olana kadar ay ay gelişimleri takip edilir. Bu, bebeklerin 1 yaşına gelene kadar oldukça hızlı bir gelişim göstermeleriyle ilgilidir. 1 yaşından sonra boy ve kilo gibi büyüme özellikleri daha yavaş bir seyir izler. Bebeğinizin gelişimsel dönemi içinde belli değerler içinde olup olmadığını, bazı büyüme standartlarına göre kontrol edebilirsiniz. Bu standartlar tablo ve eğrilerle gösterilen persentil değerleri üzerindeki izlemelere dayalıdır. Ülkemizde, çocuklar için vücut ağırlığı, boy uzunluğu ve baş çevresi için belirli persentil değerleri hesaplanmıştır ve ortalama değerler olarak kullanılır.
Her bebeğin gelişimi benzersizdir ve burada sunulan bilgiler 12-18 aylık dönemde bebeklerin beklenen gelişim basamakları hakkında fikir vermek için bulunmaktadır. Herhangi bir endişeniz olursa bebeğinizin sağlık, büyüme ve gelişim takibi için doktorunuza danışınız.
Referanslar: “Türk çocuklarında vücut ağırlığı, boy uzunluğu, baş çevresi ve vücut kitle indeksi referans değerleri” O.Neyzi ve ark. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi (2008) Şuradan alındı: http://www.cshd.org.tr/uploads/pdf_CSH_279.pdf
https://raisingchildren.net.au/toddlers/development/development-tracker-1-3-years
https://www.caringforkids.cps.ca/handouts/behavior-and-development/your_childs_development
