What is Endodontics? | Anadolu Health Center Hospital

Endodonti, dişin iç kısmında yer alan pulpa dokusunu ve kök kanallarını ele alan diş hekimliği branşıdır. Diş köklerinde oluşan iltihaplar, çürükler veya travmalar sonucu hasar gören diş dokularını tedavi etmeye yönelik çalışmalarda bulunur. Dişin iç yapısındaki pulpa, zengin bir sinir ve damar ağı taşır. Bu doku çürük, darbe veya enfeksiyon gibi nedenlerle zarar gördüğünde, şiddetli ağrı, apse ve diş kaybı gibi ciddi problemler ortaya çıkabilir. Endodonti, bu tür sorunları çözmeyi ve dişin korunmasını sağlayan en önemli diş tedavi yöntemlerinden biridir.

Endodonti Neye Bakar?

Endodonti, dişin iç yapısı, kök kanalları ve pulpa dokusunun tedavisiyle ilgilenen diş hekimliği uzmanlık alanıdır. Yunanca kökenli “Endodonti” kelimesi, “endo” (iç) ve “odont” (diş) kelimelerinin birleşiminden türetilmiştir; yani “dişin iç kısmıyla ilgilenen bilim” anlamına gelir. Endodontistler, gelişmiş ekipman ve teknikler kullanarak diş kökü tedavilerini (kanal tedavisi) gerçekleştirir. Eğer dişin iç kısmı enfekte olmuşsa veya çürük nedeniyle hasar görmüşse, endodontik tedavi ile dişin çekilmesine gerek kalmadan kurtarılması mümkün olur.

Endodonti, dişin iç kısmında meydana gelen hastalıklarla ilgilenir. Endodontistlerin tedavi ettiği başlıca problemler şunlardır:

• Derin Çürükler: Diş çürükleri ilerlediğinde pulpa dokusuna ulaşarak şiddetli ağrıya ve enfeksiyona neden olabilir. Bu durumda kanal tedavisi ile dişin canlılığı korunur.
• Diş Travmaları: Kaza, düşme veya çarpma sonucu dişlerde oluşan kırıklar kök kanallarına zarar verebilir. Bu tür durumlarda endodontik müdahale gerekli olabilir.
• Kök Ucu Enfeksiyonları ve Apse: Diş kökünde meydana gelen enfeksiyonlar, şiddetli ağrı ve şişliğe yol açabilir. Tedavi edilmezse enfeksiyon çene kemiğine yayılabilir.
• Daha Önce Yapılmış Kanal Tedavisinin Yenilenmesi: Önceden kanal tedavisi yapılmış bir dişte yeniden enfeksiyon oluşursa, tekrar kanal tedavisi uygulanabilir.
• Kök Rezorpsiyonu: Bazı hastalarda diş kökleri zamanla eriyebilir, bu durumda endodontik tedavi gerektirebilir.
• Diş Eti Hastalıkları: İlerlemiş diş eti hastalıkları diş köklerine zarar verebilir ve kanal tedavisi gerektirebilir.

Endodonti Tedavisi Ne İşe Yarar?

Endodontik tedavi (kanal tedavisi), dişin iç kısmındaki iltihaplanmış veya enfekte olmuş dokuların temizlenmesi ve dişin korunmasını sağlar. Endodonti tedavisinin temel hedefleri şunlardır:

• Ağrıyı ortadan kaldırmak: Diş pulpasındaki enfeksiyonlar ciddi ağrılara yol açabilir. Kanal tedavisi, bu ağrıyı tamamen giderir.
• Dişin çekilmesini önlemek: Enfekte diş tedavi edilmezse çekilmek zorunda kalabilir. Kanal tedavisi, dişi kurtararak ağız sağlığını korur.
• Enfeksiyonun yayılmasını engellemek: Tedavi edilmezse enfeksiyon çene kemiğine ve diğer dişlere yayılabilir.
• Diş fonksiyonlarını korumak: Kanal tedavisi uygulanmış bir diş, sağlıklı dişler gibi çiğneme ve konuşma fonksiyonlarını sürdürebilir.

Endodonti (Kanal Tedavisi) Ne Zaman Gereklidir?

Endodonti, dişin iç kısmındaki pulpa dokusunun hasar gördüğü, iltihaplandığı veya enfekte olduğu durumlarda uygulanması gereken bir tedavi yöntemidir. Pulpa, dişin sinirlerini ve kan damarlarını içeren yumuşak dokudur ve dişin canlı kalmasını sağlar. Ancak çürük, travma veya enfeksiyon gibi durumlar bu dokuyu zarar verebilir, bu da ciddi ağrılar, hassasiyet ve iltihaplanmalar ile sonuçlanabilir. Eğer tedavi edilmezse, enfeksiyon ilerleyerek diş kaybına veya çene kemiğinde ciddi enfeksiyonlara yol açabilir.

Kanal tedavisinin gerekliliğini belirlemek için ağrı, hassasiyet, şişlik, renk değişimi ve apseler gibi belirtiler incelenmelidir. Özellikle sürekli ve şiddetli diş ağrısı, kanal tedavisinin en belirgin işaretlerinden biridir. Bu ağrı genellikle gece artar ve sıcak veya soğuk içeceklerle tetiklenebilir. Eğer diş çürüğü pulpa dokusuna ulaştıysa, sinirler zarar görebilir ve zonklayıcı, keskin ağrılara neden olabilir. İlk başta geçici olabilen bu ağrı zamanla kronik hale gelerek yaşam kalitesini düşürebilir.

Dişte renk değişiklikleri ve diş etinde şişlik veya irin akıntısı gibi diğer belirtiler de kanal tedavisinin gerekli olduğunu gösterir. Özellikle aniden oluşan koyu gri veya siyah renk değişiklikleri, pulpa dokusunun hasar gördüğünü ve canlılığını yitirdiğini işaret edebilir. Bu durumlar genellikle diş travması, kırıklar veya eski dolgulardaki enfeksiyonlardan kaynaklanır.

Kanal tedavisini gerektiren bir diğer durum, dişin kırılması veya çatlamasıdır. Eğer kırık dişin köküne kadar iniyorsa, bu dişin iç dokularına zarar verebilir ve enfeksiyona neden olabilir. Spor kazaları, sert gıdaları ısırma veya diş sıkma gibi durumlar, dişin yapısının bütünlüğünü bozarak kanal tedavisine ihtiyaç duymasına yol açabilir.

Diş eti hastalıkları da dolaylı olarak kanal tedavisine neden olabilir. İlerlemiş diş eti enfeksiyonları (periodontitis), diş köklerine zarar vererek pulpa dokusunun iltihaplanmasına sebep olabilir. Bu durumda, öncelikle diş eti hastalığının tedavi edilmesi gerekebilir; ancak pulpa dokusu geri döndürülemez şekilde zarar gördüğünde kanal tedavisi kaçınılmaz hale gelir.

Endodonti (Kanal Tedavisi) Nasıl Yapılır?

Kanal tedavisi, dişin iç kısmındaki iltihaplı veya enfekte olmuş pulpa dokusunun temizlenmesi, kök kanallarının şekillendirilmesi ve ardından özel dolgu malzemeleriyle kapatılmasını içerir. Bu tedavi, dişi çekmek yerine kurtarmayı amaçlayan önemli endodontik uygulamalardandır. Genellikle lokal anestezi altında gerçekleştirilir ve hastanın ağrı hissetmesini engeller. Kanal tedavisi birkaç aşamadan oluşur ve süresi dişin durumuna bağlı olarak değişebilir.

• Muayene ve Röntgen Çekimi: Diş hekimi, dişin kök yapısını ve enfeksiyonun yayılma derecesini görmek için röntgen çeker. Kök kanallarının durumu, çürüğün derinliği ve iltihabın yaygınlığı değerlendirilir.
• Lokal Anestezi Uygulaması: İşlem sırasında hastanın ağrı hissetmemesi için lokal anestezi uygulanır. Eğer dişin sinirleri tamamen ölmüşse, anestezi her zaman gerekli olmayabilir.
• Dişin İzole Edilmesi: Enfeksiyonun yayılmasını engellemek ve dişi tükürükten korumak için lastik örtü (rubber dam) yerleştirilir. Bu izolasyon, kanal tedavisinin steril bir ortamda yapılmasını sağlar.
• Çürüklerin ve Pulpa Dokusunun Temizlenmesi: Öncelikle çürükler temizlenir ve dişin sinir dokusuna ulaşmak için bir delik açılır. Pulpa dokusu özel aletlerle çıkarılırken, iltihaplı doku tamamen temizlenir.
• Kök Kanallarının Genişletilmesi ve Şekillendirilmesi: Dişin kök kanalları özel kanal eğeleri ile genişletilir ve mikroplardan arındırılır. Kök kanallarının tamamen temizlenmesi için antiseptik solüsyonlarla yıkanır.
• Kök Kanallarının Doldurulması ve Kapatılması: Kanalların içine steril biyouyumlu dolgu malzemesi (genellikle gutta-perka) yerleştirilir. Bu malzeme, kanalın yeniden enfekte olmasını önler ve dişin dayanıklılığını artırır.
• Üst Dolgu veya Kaplama Yapılması: Dişin üst kısmına geçici ya da kalıcı dolgu yapılır. Diş çok fazla madde kaybetmişse, kalıcı koruma için porselen kaplama veya kuron uygulanabilir.

Endodonti (Kanal) Tedavisi Ne Kadar Sürer?

Basit kanal tedavileri genellikle 30-60 dakika sürer ve tek seansta tamamlanabilir. İleri vakalarda veya çok köklü dişlerde 2-3 seans sürebilir. Eğer enfeksiyon yayılmışsa iyileşme süresi uzayabilir ve ek antibiyotik tedavisi gerekebilir.