Riskli Gebelik (Perinatoloji) ve Yüksek Riskli Gebelik: Risk Faktörleri, Komplikasyonlar ve Tedavi Yöntemleri

23 Mayıs 2025| 23 Mayıs 202512 Görüntüleme

Gebelik, anne ve fetüs sağlığının dikkatle izlenmesi gereken bir dönemdir.

Bu süreçte, anne vücudunda fetüsün sağlıklı bir şekilde gelişmesi için çeşitli değişimler meydana gelir. Daha önceki sağlık sorunları ya da bu süreçte yeni ortaya çıkan durumlar, ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Anne ya da fetüsle ilgili olan bu komplikasyonların yüksek olasılığı, gebeliği yüksek riskli bir durum haline getirir. Perinatoloji, riskli gebeliklerle ilgilenen bir alandır.

Riskli ve Yüksek Riskli Gebelik Nedir?

Riskli gebelik, hamilelik öncesi ya da sırasında sağlık sorunları yaşanması durumunda ortaya çıkar. Fetüsteki kromozomal anormallikler ve yapısal bozukluklar da gebeliğin riskli kabul edilmesine neden olmaktadır. Perinatoloji, anne ve fetüs sağlığını değerlendirmek amacıyla detaylı testlerin yapıldığı kadın hastalıkları ve doğum alanıdır. Bu alanda uzmanlaşmış doktorlar, yüksek riskli gebeliklerin yönetimi konusunda hizmet sunmaktadır.

Riskli ve Yüksek Riskli Gebeliğe Ne Sebep Olur?

Riskli gebelik, anne, fetüs veya her ikisine ait sağlık sorunlarına bağlı olarak ortaya çıkabilir. Riskli gebelik nedenleri şunlardır:

Gebelik öncesinde var olan sağlık sorunları
Gebelik sırasında ortaya çıkan rahatsızlıklar
Tütün, alkol ve uyuşturucu gibi zararlı alışkanlıklar
35 yaşından büyük ya da 17 yaşından küçük olmak

Anne adayının gebelik öncesi hastalıkları, komplikasyon riskini artırabilir. Bu hastalıklar arasında yaygın olanlar şunlardır:

Lupus, MS gibi otoimmün hastalıklar
Diyabet
Yüksek tansiyon
Böbrek hastalığı
AIDS
COVID-19
Aşırı düşük kilolu olmak (Vücut Kitle İndeksi 18,5’tan az)
Obezite
Depresyon gibi psikiyatrik bozukluklar
Tiroit hastalıkları
Polikistik Over Sendromu (PCOS)
Kan pıhtılaşma bozuklukları
Rahimdeki yapısal bozukluklar, örneğin fibroidler

Ayrıca gebelik sürecinde gelişen bazı durumlar da komplikasyon riskini artırabilir. Bunlar arasında:

Fetusta yapısal anomali ya da genetik hastalık bulunması
Fetüsün gelişim geriliği
Gestasyonel diyabet
Çoğul gebelik
Eklampsi ya da preeklampsi
Önceki gebeliklerdeki komplikasyonlar, örneğin erken doğum

Riskli ve Yüksek Riskli Gebeliğin Belirti ve Semptomları Nelerdir?

Yüksek riskli gebeliklerde anne adayında bazı belirtiler ortaya çıkabilir. Bu belirtiler, hayatı tehdit edebilecek ciddi durumların belirtisi olabilir. Bu nedenle, aşağıdaki belirtilerden bir veya birkaçını gösteren anne adaylarının derhal doktora başvurması önemlidir:

Geçmeyen karın ağrısı
Göğüs ağrısı
Baş dönmesi ya da bayılma
Aşırı yorgunluk
Bebek hareketlerinin azalması veya durması
38 derece ve üzeri ateş
Kalp çarpıntısı
Aşırı mide bulantısı ya da kusma
Geçmeyen veya kötüleşen baş ağrısı
Yüz ve uzuvlarda şişlik, kızarıklık ya da ağrı
Anne adayının kendine ya da fetusa zarar verme düşünceleri
Nefes darlığı
Vajinal kanama

Hamilelik Hangi Yaşta Yüksek Riskli Kabul Edilir?

Yaş, gebelikte risk faktörlerindendir. Anne yaşının 35’ten büyük ya da 17’den küçük olması durumunda gebelik yüksek riskli kabul edilir.

35 yaş üstü gebeliklerde gestasyonel diyabet ve preeklampsi gibi komplikasyon riskleri daha fazladır. 17 yaş altındaki gebelerde ise anemi, cinsel yolla bulaşan hastalıklar, erken doğum gibi sorunlar sık görülür. Bu yaş grubundaki anne adaylarında doğum öncesi ve sonrası takip ve bakımın yetersiz olma ihtimali de, gebeliğin riskli olmasının sebeplerindendir.

Yüksek Riskli Gebeliğin Olası Komplikasyonları Nelerdir?

Yüksek riskli gebelikler, ciddi komplikasyonlar riskini artırabilir. Bu komplikasyonlar şunlardır:

Preeklampsi: Annenin kan basıncının yüksekliği ile karakterize olan bir durumdur. Bu durumda fetal gelişimde gerilik ve plasenta yerleşim bozuklukları gibi sorunlar ortaya çıkabilir. Preeklampsi olan hamilelerin dikkatli bir şekilde izlenmesi gereklidir.

Eklampsi: Preeklampsi tanısı alan annenin nöbet geçirmesiyle ortaya çıkar. Bu durum hem anne hem de bebek sağlığını ciddi şekilde tehdit edebilir, bu nedenle derhal tedavi edilmesi ve anne adayının yakın takibi önemlidir.

Erken Doğum: Gebeliğin 37. haftasından önce doğumun gerçekleşmesi durumu. Erken doğan bebeklerde solunum sorunları ve gelişim geriliği gibi problemler daha sık görülür.

Sezaryen Doğum: Annenin karnına yapılan bir kesi ile rahme ulaşılarak doğurtulmasıdır. Sezaryen doğum, normal doğuma kıyasla daha fazla komplikasyon riski taşır.

Doğum Anında Aşırı Kanama: Doğum sırasında kanama olması normaldir, ancak komplikasyonlu gebeliklerde bu kanama miktarı fazla olabilir ve anne sağlığını tehdit edebilir.

Düşük veya Yüksek Doğum Ağırlığı: Zamanında doğan bebeklerin 2500 gram altında doğması düşük, 4000 gramdan fazla doğması ise yüksek doğum ağırlığı olarak tanımlanır. Her iki durumun da riskleri bulunmaktadır.

Yapısal Anomaliler: Yüksek riskli gebeliklerde fetusta yapısal bozukluk gelişme olasılığı yüksektir. Fetusta yapısal bir bozukluğun bulunması gebeliğin riskli sayılmasına neden olur.