Omuz ve Dirsek Cerrahisi Nedir? Hangi Hastalıkları Tedavi Eder?

Omuz ve dirsek cerrahisi, üst ekstremite olarak bilinen omuz ve dirsek bölgelerindeki kas-iskelet sistemi hastalıklarını teşhis ve tedavi etmeye yönelik bir ortopedi dalıdır. Bu uzmanlık alanı, günlük aktiviteleri olumsuz etkileyen hareket kısıtlılıkları, ağrı ve eklem sorunlarını çözmek için hem cerrahi hem de cerrahi olmayan yöntemleri kapsamaktadır. Omuz ve dirsek eklemleri, vücudun en hareketli ve karmaşık yapıları arasında yer aldığından, bu bölgelerdeki sorunların tedavisi büyük bir özen ve uzmanlık gerektirir.

Omuz ve Dirsek Cerrahisi Nedir?

Üst ekstremite olarak adlandırılan omuz ve dirsek cerrahisi, bu bölgelerdeki kas, bağ, tendon, sinir ve kemik yapılarının hastalıklarının teşhis ve tedavisine odaklanan bir uzmanlık alanıdır. Genellikle spor yaralanmaları, artrit, tendon yırtıkları, sinir sıkışmaları, kırıklar ve travma sonrası deformiteler gibi durumların tedavisinde başvurulmaktadır. Bu cerrahi alan, konservatif tedavilerle istenen sonuç alınamadığında cerrahi müdahaleye yönelerek hastaların yaşam kalitesini artırmayı hedefler. Cerrahinin ana hedefi, hareket yeteneğini yeniden kazandırmak, ağrıyı hafifletmek ve eklem ya da yumuşak dokulardaki hasarları onarmaktır.

Omuz eklemi, vücudun en hareketli eklemidir; bu durum, omuz bölgesini yaralanmalara karşı daha savunmasız hale getirir. Rotator manşet yırtıkları, omuz sıkışma sendromu ve omuz instabilitesi bu bölgede yaygın görülen rahatsızlıklardır. Dirsek eklemi ise daha kısıtlı bir hareket alanına sahiptir; ancak günlük işlerde sıkça kullanıldığı için çeşitli yaralanmalara maruz kalabilir. Omuz ve dirsek cerrahisi, bu gibi durumlarda hastaların yaşam kalitesini artırmak ve normal işlevlerine dönmelerini sağlamak için multidisipliner bir yaklaşım gerektirir. Bu süreçte ortopedi cerrahları, fizyoterapistler ve diğer sağlık uzmanları iş birliği içerisinde kişiye özel tedavi planları oluşturur.

Omuz ve Dirsek Cerrahisi Hangi Hastalıklarda Kullanılır?

Omuz ve dirsek cerrahisi, bu bölgelerdeki farklı hastalıkların ve yaralanmaların tanı ve tedavisinde kullanılmaktadır. Modern teknolojiler, artroskopik techniques ve biyolojik tedavilerle gerçekleştirilen cerrahi işlemler, hastalığın türüne bağlı olarak genç ve yaşlı bireylerde etkili sonuçlar vermektedir. Omuz ve dirsek cerrahisi, sıkça aşağıdaki durumlarda uygulanmaktadır:

• Rotator Manşet Yırtıkları: Omuzdaki rotator manşet tendonlarının yırtılması sonucu meydana gelir. Genellikle tekrarlayan hareketler veya ani yaralanmalar sebebiyle oluşur ve hareket kısıtlılığını yanı sıra ağrıya neden olur.
• Omuz Sıkışma Sendromu (Impingement Sendromu): Omuzdaki tendonların sıkışması sonucu ağrı ve hareket kısıtlılığına yol açar, özellikle kolun kaldırılması sırasında rahatsızlık hissi oluşturur.
• Tendon İltihapları (Tendinit): Aşırı kullanım veya tekrarlayan hareketler sonucunda omuz veya dirsekteki tendonların iltihaplanması durumunda müdahale edilir.
• Omuz Çıkıkları ve İnstabilitesi: Spor yaralanmaları veya travmalar neticesinde oluşan omuz çıkıklarıdır.
• Tenisçi Dirseği (Lateral Epikondilit): Dirseğin dış kısmındaki tendonların aşırı kullanıma bağlı iltihaplanmasıdır.
• Golfçü Dirseği (Medial Epikondilit): Genellikle golf oynayan veya el bileğini sık kullanan bireylerde görülen medial epikondilit, dirseğin iç kısmında meydana gelen tendon problemlerini içerir.
• Sinir Sıkışmaları: Kubital veya karpal tünel sendromu; ellerde uyuşma, güç kaybı ve ağrı ile kendini gösterir.
• Kırık ve Travmalar: Düşme veya kazalar sonucunda omuz veya dirsek bölgesinde oluşan kemik kırıkları için cerrahi müdahale gerekebilir.
• Artrit (Kireçlenme): Eklem yüzeyindeki kıkırdak dokunun aşınması sonucunda ortaya çıkan ağrı ve hareket kısıtlılıklarıdır.
• Labrum Yırtıkları: Omuz ekleminde bulunan labrum dokusunun yırtılmasıdır. Bu durum, sporcularda ve omuz travması geçiren bireylerde sıkça gözlemlenir.
• Bursit: Omuz veya dirsekteki bursa adı verilen sıvı dolu keseciklerin iltihaplanmasıdır.
• Donuk Omuz (Adhesive Kapsülit): Omuz ekleminin hareket yeteneğinin ciddi şekilde azalmasıdır.

Omuz ve dirsek cerrahisi, yukarıda belirtilen hastalıkların tedavisinde etkili bir yöntemdir. Cerrahi işlem sonrasında hastaların günlük yaşamlarına daha konforlu bir şekilde dönmeleri ve eklem fonksiyonlarını yeniden kazanmaları sağlanmaktadır. Tedavi süreci, hastalığın ciddiyeti ve hastanın genel sağlık durumu göz önünde bulundurularak kişiye özel hazırlanır.

Omuz ve Dirsek Cerrahisinde Uygulanan Yöntemler Nelerdir?

Omuz ve dirsek cerrahisinde kullanılan yöntemler, hastalığın türüne ve ciddiyetine göre belirlenir. Modern tıbbın sunduğu teknolojik gelişmeler sayesinde bu cerrahi işlemler günümüzde minimal invaziv yöntemlerle gerçekleştirilmektedir. Bu yöntemler, iyileşme sürecini hızlandırır ve komplikasyon riskini önemli ölçüde azaltır. Artroskopik cerrahi, omuz ve dirsek cerrahisinin en yaygın olarak kullanılan tekniklerinden biridir. Hastalıklı bölgeye yapılan küçük kesiler aracılığıyla müdahale imkanı sunar. Bunun dışında açık cerrahi teknikler, karmaşık kırıklar veya daha ciddi eklem deformiteleri için tercih edilmektedir.

Omuz ve dirsek cerrahisinde kullanılan yöntemler, yalnızca problemli bölgeye odaklanarak çevre dokulara zarar vermeyi en aza indirir. Teknolojinin desteğiyle artroskopik yöntemler, hem hastalar hem de cerrahlar için daha az travmatik ve daha etkili alternatifler sunmaktadır. Bu yöntemler çerçevesinde tendon onarımı, bağ rekonstrüksiyonu, protez yerleştirme ve gevşek cisimlerin çıkarılması gibi çeşitli tedaviler gerçekleştirilmektedir. Omuz ve dirsek cerrahisinde uygulanan yöntemler şunlardır:

1. Artroskopik Cerrahi: Minimal invaziv bir teknik olan artroskopi, küçük kesilerle yapılır ve kamera ve özel cerrahi aletler kullanılır. Rotator manşet yırtıkları, labrum yırtıkları ve omuz sıkışma sendromu gibi sorunların tedavisinde sıkça tercih edilir. Daha az ağrı, kısa iyileşme süresi ve minimal yara izi avantajı sunar.
2. Açık Cerrahi: Ciddi kırıklar, eklem deformiteleri veya büyük tendon yırtıkları gibi daha karmaşık durumlarda tercih edilir. Omuz çıkıkları ve büyük tendon onarımları için etkilidir. Geleneksel cerrahi yöntemlere oranla daha uzun bir iyileşme süresi gerektirebilir.
3. Tendon Onarımı: Rotator manşet, biseps veya triseps tendonlarında yırtıkların tedavi edilmesinde uygulanır. Artroskopik veya açık cerrahi tekniklerle tendonun tekrar kemiğe bağlantısı sağlanır.
4. Bağ Rekonstrüksiyonu: Omuz veya dirsek bağlarının zedelenmesi durumunda yapılan cerrahi müdahaledir. Özellikle spor yaralanmalarında sıkça uygulanır. Bağların kuvvetlendirilmesi ve stabilitenin yeniden sağlanması hedeflenir.
5. Eklem Protezleri: Şiddetli artrit veya eklem hasarlarında eklemin tamamen değiştirilmesi amacıyla protez yerleştirilir. Omuz ve dirsek protezleri, hareket yeteneğini geri kazandırmada etkili bir yöntemdir.
6. Labrum Onarımı: Omuz eklemindeki labrum yırtıklarının iyileştirilmesi amacıyla yapılan cerrahi müdahaledir. Genellikle artroskopi yöntemi ile gerçekleştirilir ve stabiliteyi geri kazandırır.
7. Kırık Tedavisi: Dirsek veya omuz bölgesindeki karmaşık kırıkların tedavisi için plak, vida veya çivi yerleştirilir. Kemiklerin doğru bir şekilde kaynamasını sağlamak için açık veya kapalı yöntemlerle gerçekleştirilir.
8. Sinir Dekompresyonu: Sinir sıkışması veya diğer sinir basısı durumlarında, sinir üzerindeki baskıyı azaltmak amacıyla uygulanır. Ellerdeki uyuşma ve güç kaybını önlemeyi hedefler.
9. Bursit ve Kalsifikasyon Tedavisi: İltihapların giderilmesi ve omuzdaki kalsifikasyonların temizlenmesi amacıyla yapılır. Ağrı ve hareket kısıtlılığını azaltmayı hedefler.
10. Geçici Eklem Dondurma (Artrodez): Ağrıyı azaltmak ve eklem stabilitesini artırmak amacıyla eklemin sabitlenmesi sağlanır. Genellikle şiddetli artrit durumlarında tercih edilmektedir.

Bu yöntemler, hastaya özel bir tedavi planı çerçevesinde seçilmektedir. Hangi yöntemin uygulanacağı, hastalığın türüne, hasarın derecesine ve hastanın yaşam tarzına göre belirlenir. Cerrahi müdahale sonrasında fizyoterapi ve rehabilitasyon süreçlerinin eklenen önemi, başarıyı artırmak için büyük önem taşır.