Mide Kanaması Nedir ve Belirtileri Nelerdir?

Mide kanaması, mide iç yüzeyindeki damarların kan sızdırması sonucu oluşan ciddi bir sindirim sistemi problemidir. Genellikle mide ülseri, gastrit, kan sulandırıcı ilaç kullanımı ya da mideyi rahatsız eden diğer faktörler nedeniyle meydana gelir. Hafif kanamalar genellikle belirti vermeden ilerleyebilir. Ancak ciddi mide kanamaları, kusma, siyah dışkı, baş dönmesi ve şok gibi hayati tehlike arz eden durumları tetikleyebilir.

Mide Kanaması Nedir?

Onikiparmak bağırsağı (duodenum) veya midede gerçekleşen kan sızıntısıdır. Sindirim sistemi kanamaları arasında sıkça görülen bir durumdur. Kanamanın derecesi, hafif ve kronik kanamalardan, ani ve ciddi iç kanamalara kadar çeşitlilik gösterebilir. Mide kanaması, genellikle sindirim sistemindeki yaralanma, tahriş veya mide duvarında meydana gelen hasar sonucunda gelişir. Ülser, gastrit, yemek borusundaki varisler ve mide kanseri gibi hastalıklar mide kanamasına yol açabilir. Mide kanaması genellikle dışkı rengindeki değişiklikler, kusma, halsizlik, baş dönmesi ve karın ağrısı gibi belirtilerle kendini gösterir. Ancak ayrıca sessiz olarak ilerleyebilen kanamalar da mevcuttur ve uzun vadede anemiye neden olabilir. Eğer mide kanaması şüphesi varsa, derhal bir doktora başvurulmalı ve gerekli incelemelerin yapılması sağlanmalıdır.

Mide Kanaması Belirtileri Nelerdir?

Belirtiler, kanamanın hacmine, süresine ve sebebine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Bazı mide kanamaları belirti vermeden ilerlerken, şiddetli kanamalar hayati tehlike oluşturabilir. Kanama aniden meydana gelebilir veya yavaş bir şekilde gelişerek vücudun kan kaybına bağlı belirtiler göstermesine neden olabilir. En yaygın belirtiler arasında kan kusma, dışkının katran renginde olması (melena), mide bölgesinde rahatsızlık ve halsizlik hissi yer alır. Şiddetli mide kanamaları ise bayılma, şok ve hızla atış gösteren kalp gibi ciddi semptomlarla kendini gösterebilir. Mide kanaması belirtileri şu şekildedir:

• Kanlı veya kahverengi-kahverengimsi kusma (kahve telvesi görünümü)
• Dışkının siyah, katran renginde veya kanlı olması (melena)
• Karın bölgesinde ağrı, yanma veya kramplar
• Baş dönmesi, halsizlik ve yorgunluk hissi
• Ciltte solgunluk ve soğuk terleme
• Hızlı ve düzensiz kalp atışı (taşikardi)
• Kan kaybına bağlı tansiyon düşüklüğü ve bayılma hissi
• Şiddetli kanamalarda bilinç kaybı veya şoka girme riski

Kronik mide kanamaları genellikle belirti vermeden seyreder ve zamanla kansızlığa (anemi) yol açabilir. Bu tip kanamalar yavaş bir seyir izlediği için hastalar genelde halsizlik, soluk ten, nefes darlığı ve çabuk yorulma gibi belirtilerle doktora başvurur. Özellikle yaşlılar ve uzun süreli mide problemleri yaşayanlarda mide kanaması sessiz bir şekilde ilerleyip demir eksikliği oluşturabilir.

Mide Kanaması Neden Olur?

Mide kanamasının en yaygın nedeni mide ülseri ve gastrittir. Helicobacter pylori bakterisinin neden olduğu enfeksiyonlar, uzun süreli ağrı kesici (NSAID) kullanımı ve kan sulandırıcı ilaçlar mide duvarını tahriş ederek kanamaya yol açabilir. Aşırı stres, mide asidini artırarak mide duvarına zarar verebilir. Ayrıca karaciğer hastalıklarından kaynaklanan yemek borusu varisleri ve mide kanseri, mide kanamasının ciddi sebepleri arasında yer alır.

Mide Kanaması Nasıl Geçer?

Mide kanaması geçiren hastalarda öncelikle tıbbi müdahale zorunludur. Kanamanın kaynağı tespit edilmelidir. Hafif mide kanamaları genellikle ilaç tedavisi ile kontrol altına alınabilirken, şiddetli durumlarda endoskopik veya cerrahi tedavi gerekli olabilir. Kan sulandırıcı ilaç kullanan hastalarda ilaçların ayarlanması ve mide koruyucu ilaçların kullanılması kanamayı durdurabilir. Kan kaybı fazla olduğunda hastaya damar yolundan sıvı ve kan takviyesi yapılabilir. Beslenme düzeninin gözden geçirilmesi ve mideyi rahatsız edebilecek faktörlerden uzak durulması iyileşmeyi hızlandırır. Aşırı stres de mide asidini artırarak midenin zarar görmesine neden olabilir. Günümüzde stresli yaşam tarzı, düzensiz beslenme ve kötü alışkanlıklar mide rahatsızlıklarını artıran önemli faktörlerdir. Stres, vücutta kortizol seviyesini yükselterek mide mukozasının korunmasını zorlaştırmaktadır. Bu da mide duvarının tahriş olmasına, gastrit ve ülserin kötüleşmesine sebep olabilir.

Hafif mide kanamalarında hastaların mideyi dinlendirmesi ve asit üretimini artıran yiyeceklerden kaçınması önerilir. Sindirimi zor gıdalar tüketiminden kaçınılmalı ve beslenme düzeni mideyi rahatsız etmeyecek biçimde oluşturulmalıdır. Su alımı artmalı ve vücutta kaybedilen sıvıların yenilenmesine özen gösterilmelidir. Kanama durduktan sonra bile mide dokusunun iyileşmesi için en az birkaç hafta dikkatli bir beslenme gereklidir.

Mide Kanaması Sonrası Beslenme Nasıl Olmalı?

Kanama sonrası uygulanan beslenme planı, mideyi tahriş etmeyecek, sindirimi kolay ve mide asidini artırmayan besinlerden oluşmalıdır. Vücut, mide kanaması nedeniyle kaybettiği kan ve sıvı nedeniyle, vitamin mineral ve protein açısından dengeli bir beslenmeye ihtiyaç duyar. Özellikle lif oranı yüksek, mideyi rahatlatarak koruyan gıdaların tercih edilmesi önemlidir. Beslenme planında asidik, baharatlı ve işlenmiş gıdalardan kaçınarak, sindirimi zor olan yiyecekler tüketilmemelidir. Aşırı sıcak ya da soğuk gıdalar mide mukozasını irritasyona uğratabilir. Az ama sık yemek yemek midede aşırı yük bindirmeden beslenmeyi sağlamaktadır. Kanama sonrası önerilen gıdalar şunlardır:

• Yulaf ezmesi, muz, haşlanmış patates, kabak gibi mideyi koruyucu besinler
• Muz, elma püresi, haşlanmış havuç gibi lif bakımından zengin sebzeler ve meyveler
• Yoğurt ve kefir gibi probiyotik içeren gıdalar (mide asidini düzenlemeye yardımcıdır)
• Haşlanmış tavuk, hindi ve balık gibi yağsız protein kaynakları
• Tam buğday ekmeği, pirinç lapası gibi kolay sindirilebilen tahıllar
• Bol su, bitki çayları (papatya, rezene) ve mideyi rahatlatan sıvılar

Tüketilmemesi gereken besinler ise şunlardır:

• Baharatlı, yağlı ve kızartılmış gıdalar
• Turşu, sirke, domates sosu gibi asidik yiyecekler
• Şekerli ve gazlı içecekler, kahve ve siyah çay
• Çiğ sebzeler ve mideyi zorlayan baklagiller (kuru fasulye, nohut gibi gaz yapıcı gıdalar)
• Aşırı sıcak ya da çok soğuk yiyecek ve içecekler

Besinlerin hazırlanış şekli de mide sağlığı açısından büyük önem taşımaktadır. Yemekler, kızartma yerine haşlama, buharda pişirme veya fırında yapma gibi yöntemlerle hazırlanmalıdır. Aşırı yağlı ve baharatlı yiyecekler mideyi rahatsız ederek iyileşme sürecini geciktirebilir. Mideyi rahatlatan sıcak çorbalar, haşlanmış sebzeler ve yumuşak gıdalar tercih edilmelidir. Hızlı yemek yemek mideyi irritasyona uğratabileceğinden, yavaş ve iyice çiğneyerek beslenmek önemlidir. Öğünler küçük porsiyonlar halinde ve sık aralıklarla tüketilmelidir. Mideyi yatıştıran zencefil ve papatya çayı gibi bitki çayları, mide asidini dengelemeye katkı sağlayabilir. Mide kanaması sonrası beslenme düzeni, mide dokusunun onarılmasını ve sindirim sisteminin rahatlamasını sağlamak amacıyla dikkatle oluşturulmalıdır. Hastanın durumuna bağlı olarak, doktor ya da diyetisyen gözetiminde kişiselleştirilmiş bir beslenme programı uygulanmalıdır.