Kavunun Faydaları Neler?
Kavun Çeşitleri Nelerdir?
Anadolu ve Trakya’da yetişen kavun çeşitleri, bulundukları bölgeye göre adlandırılır; yeşil, sarı veya beyaz renkte, oval veya yuvarlak şekillerde görülür. Anadolu’daki çeşitler, genellikle pürüzsüz veya kabarık bir kabuğa sahiptir. Çeşitleri, küçük boyutlardan kilolarca ağırlığa sahip türlere kadar değişiklik gösterir. Anadolu ve Trakya’da bilinen bazı çeşitler arasında Hasanbey, Kırkağaç (altınbaş), yuva, Van (kantalup), Meriç ve Topatan yer alır.
Avrupa’da ise, İspanya, Yunanistan veya İtalya’da yaz aylarında yetiştirilir.
Mini kavun
Mini kavunun Avrupa’da özel bir yetiştirme alanı yoktur. Bahçede veya balkondaki küçük bir alanında kolayca yetiştirilir. Yaz sonu ve sonbaharda, çapı 10 ila 15 santimetre olan mini kavunlar olgunlaşır ve hasat edilir.
Ballı kavun
Oval şekilli ballı kavun, Avrupa’da oldukça popülerdir. Güneş sarısı rengi ve pürüzsüz dikey çizgileriyle dikkat çeker. İç kısmı soluk sarı olan bu kavun türü, 3 kilograma kadar büyüyebilir.
Galia kavunu
Galia kavunu, dış yüzeyindeki ağ gibi görünümlü özel kabuğu nedeniyle “ağ kavunu” olarak da adlandırılır. Sarı ve kahverengi tonlarında bulunur. Yuvarlak kabuğunun altında, açık yeşil ve beyaz etli kısmı vardır. Olgunlaştığında yoğun bir koku yayar. Genellikle 1,5 kilogram kadar ağırlığa ulaşır.
Charentais kavun
Charentais kavunu yuvarlak bir yapıya sahiptir ve kabuğunda genellikle koyu yeşil çizgiler bulunur. Açık yeşil ve sarımsı bir dış yüzeye sahiptir. Sulu ve tatlı bir iç kısmı vardır ve ortasında kolayca çıkarılabilen çekirdekleri mevcuttur. Boyutları oldukça küçük olan bu kavun, ideal olgunluk seviyesine ulaştığında hoş bir kokuya sahiptir.
Kavunun Besin Değeri Nedir?
Kavun, türüne bağlı olarak değişen pek çok faydalı mineral ve vitamin içermektedir. A, C, B1, B2, B5 vitaminleri ile potasyum, sodyum, kalsiyum, magnezyum ve fosfat açısından oldukça zengindir. Ayrıca fitokimyasallar da barındırır. Likopen ve beta-karoten gibi bitkisel besin maddeleri mevcuttur.
Bir porsiyon kavunda; 11,84 gram karbonhidrat, 2,00 gram protein, 0,18 gram yağ, 1,62 gram lif, 16,20 mg sodyum, 327,60 mg potasyum ve 19,80 mg kalsiyum bulunmaktadır.
Kavun, vücut hücrelerini UV ışınlarından koruyan yüksek bir E vitamini içeriğine sahiptir. Bu fitokimyasallar, serbest radikalleri etkisiz hale getirerek hücre hasarını önler. A vitamini, kavunların ve tatlı meyvelerin bolca içeriğinde yer alır; cildi ve saçı esnek tutar, göz sağlığı için önemlidir.
Ayrıca, kavun çekirdekleri A, B ve C vitaminleri ile magnezyum içermektedir. İçerdiği demir, kalsiyum ve değerli yağlarla da zengindir. Kavun çekirdekleri bütün olarak yutulmamalı, çiğnenmeli, öğütülmeli veya doğranarak tüketilmelidir.
Kavunun Faydaları Nelerdir?
Kavunun içeriğindeki likopen, kalp hastalığı ve yaşa bağlı göz bozuklukları riskini azaltmaya yardımcı olur. Ayrıca, potasyum sayesinde kan basıncını dengelemeye yardımcı olmasının yanı sıra yüksek su içeriğiyle de dikkat çeker. Beta-karoten gibi antioksidanlar ile bol miktarda C vitamini ve elektrolit ihtiva eder.
C vitamini, beyaz kan hücrelerinin üretimini teşvik ederek bağışıklık sistemini destekler, cilt elastikiyetini artırır ve yaraların iyileşmesine yardımcı olan kolajenin üretilmesine katkı sağlar. Ayrıca, bağırsak sağlığını destekleyerek sindirime yardımcı olur ve mide asidini azaltarak asit reflüsü nedeniyle oluşan tahrişleri önler. Kas fonksiyonlarını da iyileştirir.
Kavunun genel faydaları şunlardır:
- Bağışıklık sistemini güçlendirir
- Damar tıkanıklığını önlemeye yardımcı olur
- Göz sağlığını destekler
- Böbrek taşları ve böbrek kumunun dökülmesine yardımcı olur
- Uyku sorununa iyi gelir
- İdrar söktürücüdür
- Kabızlık için faydalıdır
- Cildi nemlendirir
- Romatizma ağrılarını hafifletir
- Hızlı kilo vermeyi sağlar
Bağışıklığı destekler ve güçlendirir
Bağışıklık sistemini güçlendirir. Düzenli tüketiminde, potasyum ve C vitamini bağışıklık sistemini destekler ve hastalıklara karşı vücut direncini artırır.
Kalp sağlığını korur
Kavun, kalp sağlığına ve kansızlığa iyi gelir, tansiyonu düzenler. Kalp hastalarının, aşırıya kaçmamak şartıyla kavun tüketmeleri önerilir. Zengin besin değerleri, kansızlık sorunu olanlar için faydalıdır. Ayrıca kalp krizi riskini azaltır. Kalp damar sorunları olanların, yaz aylarında kavunu düzenli tüketmeleri tavsiye edilir.
Kilo vermeyi kolaylaştırır
Sindirilmesi kolay meyveler arasında yer alan kavun, kilo vermek isteyen fakat metabolizması yavaş olan kişiler için önerilir. Diyet programlarında yer alan kavun, hızlı kilo vermeyi sağlarken metabolizmayı da hızlandırır.
Kavun Kaç Kaloridir?
Kavun, düşük kalorili ve yüksek lif içeriğine sahip bir meyvedir. 150 gramında, yani bir porsiyon kavunda 1,5 gram lif bulunur. Kavunun 150 gramı, tat ve su içeriğine göre 25-50 kilokalori (kcal) içerir. Sarı ve turuncu meyveler beta karoteni açısından zengindir. Yüksek lif içeriği, bağırsakların sağlıklı çalışmasına katkı sağlar.
Kavunun Zararı Var mı?
Yüksek şeker içeriğine sahip kavunun aşırı tüketimi bazı sağlık sorunlarına yol açabilir. Diyabet hastalarının fazla tüketimden kaçınması ve ne kadar tüketeceklerine doktor veya diyetisyenle karar vermeleri önemlidir. Kavun alerjisi olanlar, bu meyveden uzak durmalıdır. Aşırı alerjisi bulunan kişilerde ‘anafilaksi’ adı verilen şiddetli bir reaksiyon gelişebilir.
Kavun ile İlgili Sık Sorulan Sorular
Kavun tüketmek sağlıklı mıdır?
Olgun bir tatlı kavunda %10 oranında şeker bulunur. Bu nedenle, 100 gramlık bir porsiyonda yaklaşık 55 kilokalori ile önemli bir enerji kaynağıdır. Yüksek potasyum, provitamin, A vitamini ile değerli kalsiyum, C, B1, B2 vitaminleri ile fosfor ve demir bakımından zengindir. Kavunun ana kısmının yaklaşık %85’i sudan oluşur.
Özellikle spor aktiviteleri sonrası veya ara öğünlerde mükemmel bir susuzluk giderici olarak tercih edilebilir.
Kavun alırken nelere dikkat edilmeli?
Olgunlaşması uzun süren kavunları alırken bazı unsurlar göz önünde bulundurulmalıdır. Öncelikle olgun olanları tercih edilmelidir. Ancak kabuğu nedeniyle olgunluk durumu tam olarak belirlenemez. Koku ve kabuk olgunluk hakkında ipuçları verebilir. Bu nedenle, kavun alırken kabuğu sert olmayan, çatlak veya ezik bulunmayan, hoş ve tatlı kokulu olanlar seçilmelidir. Kabukta hissedilen yumuşaklık, olgunluk derecesini belirtir ve olgun kavunlar aromatik bir kokuya sahiptir. Bu yüzden, yoğun bir koku yayan kavunlar tercih edilmelidir.
Kavun nasıl tüketilmeli?
Sağlam kabuklu dilimlenmemiş kavun, serin bir ortamda bir hafta boyunca saklanabilir. Dilimlenmiş kavunlar, dikkatlice incelenmeli ve küf kontrolü yapılmalıdır. Küçük boyutlarda dilimlenen kavunlar hızlı bozulur. İkiye kesilmiş kavun, buzdolabında kolayca saklanabilir, fakat streç film ile örtülmelidir. Dilimleme sırasında kavunun çekirdeklerinin tamamen çıkarılması, bozulmasını önlemeye yardımcı olur. Kavunlar, üretim aşamasında veya sonrasında kötü hijyen koşullarıyla patojenlerle temas edebilir. Ayrıca, enfekte kişilerden uygun şekilde hijyenik olmayanlar, patojenleri doğrudan kavuna bulaştırabilir.
Patojenler, eller yoluyla veya kontamine mutfak ekipmanları (bıçaklar, kesme tahtaları) aracılığıyla insanlara geçebilir. Gıda enfeksiyonu riskini minimuma indirmek için, kavun dilimleme sırasında genel mutfak hijyenine uyulması son derece önemlidir: Ellerin yıkanması, temiz bıçak ve kesim tahtaları kullanılması, çapraz bulaşmayı önleyecektir. Bu kurallar, toplu yemek yapan işletmelerde de aynı şekilde uygulanmalıdır.
Kavun hangi öğünlerde yenmeli?
Aşırıya kaçmamak kaydıyla kavun her öğünde tüketilebilir. Kavun, sabah kahvaltısında, öğün sonrası veya tokluk hissi vermesi nedeniyle atıştırmalık olarak tercih edilebilir.
Kavun nasıl saklanmalı?
Kavun, buzdolabında belirli bir sıcaklık derecesinde tutulursa uzun süre taze kalır. Kesilen yüzeyleri her zaman bir miktar streç filmle kapatılmalı veya kesilmiş yüzeyi aşağı bakacak şekilde bir tabağa yerleştirilmelidir. Böylece kavun, kurumadan taze kalabilir.
Kavun ne kadar süre saklanmalı?
Tüm haldeki kavunlar buzdolabında uzun süre saklanabilir. Ancak kesildiyse, 2-3 gün içinde tüketilmelidir. Buzdolabı dışında tutulursa, bütün halde oda sıcaklığında 1-2 haftaya kadar bozulmaz.
Kavunu çocuklar tüketmeli mi?
A ve C vitamini açısından zengin olan kavun, potasyum ve kalsiyum içeriği nedeniyle çocukların kesinlikle tüketmesi gereken bir besindir. Kolay yenilebilir olması, tadı ve kokusu sebebiyle çocuklar tarafından da tercih edilmektedir. 8-9 aylık bebeklerde diğer meyveler gibi ezilip az miktarda verilmelidir. Çocukların kavuna karşı alerjisi yoksa tüketmeleri kesinlikle önerilir.
