Hipertiroidi Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

Hipertiroidi, tiroid bezinin aşırı hormon üretmesine bağlı olarak ortaya çıkan bir durumdur. Tiroid bezi, boynun ön kısmında bulunan küçük bir organdır ve metabolizma, enerji dengesi, kalp hızı ve vücut sıcaklığını düzenleyen hormonlar üretir. Hipertiroidi, T3 ve T4 hormonlarının aşırı salgılanması sonucu metabolizmanın hızlanmasına yol açar. Bu durum, kalp çarpıntısı, kilo kaybı, sinirlilik ve aşırı terleme gibi semptomlarla kendini gösterebilir.

Hipertiroidi Nedir?

Hipertiroidi, Graves hastalığı gibi otoimmün rahatsızlıklar, tiroid nodülleri, tiroidit (tiroid iltihabı) ve aşırı iyot alımı gibi çeşitli nedenlerden kaynaklanabilmektedir. Graves hastalığı, hipertiroidinin en yaygın nedenidir; bağışıklık sistemi, tiroid bezini aşırı hormon üretmeye teşvik eden antikorlar üretir. Ayrıca, sıcak nodül denilen anormal tiroid büyümeleri, hormonların kontrolsüz salınımına neden olabilir. Hipertiroidi her yaştan bireyi etkileyebilir, ancak kadınlar erkeklere göre daha sık görülmektedir ve genellikle 20-40 yaş aralığında yaygındır. Bu durum, kalp çarpıntısı, sinirlilik, kilo kaybı, aşırı terleme ve sıcaklığa karşı hassasiyet gibi belirtilerle kendini gösterir. Bazı hastalarda gözlerin dışa doğru çıkık görünmesine neden olan Graves oftalmopatisi de görülebilir. Hipertiroidi tedavi edilmezse kalp ritim bozuklukları, osteoporoz ve tirotoksik kriz gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bu sebeple, belirtiler ortaya çıktığında bir sağlık uzmanına başvurmak önemlidir.

Hipertiroidi Belirtileri Nelerdir?

Aşırı tiroid hormon üretimi, vücutta birçok sistemi etkileyerek çeşitli belirtilerle ortaya çıkar. Bu belirtiler, metabolizmanın hızlanması, sinir sisteminin aşırı uyarılması ve enerji dengesizliği ile ilişkilidir. Hipertiroidi belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• Kilo Kaybı: İştah artışına rağmen hızlanan metabolizma nedeniyle istemsiz kilo kaybı sık görülür.
• Kalp Çarpıntısı ve Hızlı Kalp Atışı: Taşikardi ve ritim bozuklukları yaygındır.
• Aşırı Terleme: Metabolizma hızlandıkça vücut sıcaklığı artar ve terleme artar.
• Isıya Karşı Hassasiyet: Sıcak havalarda rahatsızlık hissi oluşabilir.
• Titreme: Ellerde hafif titreme sıklıkla görülür ve sinir sisteminin aşırı uyarılmasından kaynaklanır.
• Kas Güçsüzlüğü: Özellikle üst bacaklar ve kollar gibi bölgelerde kas gücü kaybı olabilir.
• Ciltte İncelme ve Saç Dökülmesi: Cilt incelir ve saç dökülmesi meydana gelebilir.
• Sinirlilik ve Huzursuzluk: Aşırı tiroid hormonları, duygusal dengesizliklere sebep olabilir.
• Uykusuzluk: Uykuya dalmada zorluk ve sık uyanma görülebilir.
• Konsantrasyon Bozukluğu: Dikkat eksikliği ve zihinsel bulanıklık sorunları yaşanabilir.
• İshal ve Bağırsak Hareketlerinde Artış: Sindirim sistemi hızlandığı için dışkılama sıklığı artabilir.
• Boyunda Şişlik (Guatr): Tiroid bezinin büyümesine bağlı olarak boyunda belirgin bir şişlik oluşabilir.
• Adet Düzensizlikleri: Kadınlarda adet döngüsünde kısalma veya düzensizlik görülebilir.
• Kronik Yorgunluk: Metabolizma hızlansa da, enerji dengesizliği yorgunluk hissine yol açabilir.

Hipertiroidi Nedenleri Nelerdir?

Hipertiroidinin en yaygın nedenlerinden biri Graves hastalığıdır. Ayrıca tiroid nodülleri, tiroidit ve aşırı iyot alımı gibi durumlar da hipertiroidiye neden olabilir. Hipertiroidinin başlıca nedenleri şunlardır:

• Graves Hastalığı: Hipertiroidinin en yaygın sebebidir. Bağışıklık sistemi, tiroid bezini uyaran antikorlar üreterek hormonlarının aşırı salgılanmasına yol açar. Genellikle genetik yatkınlıkla ilişkilidir.
• Tiroid Nodülleri (Toksik Nodüler Guatr): Tiroid bezinde oluşan nodüller, bağımsız olarak hormon üreterek tiroidin diğer bölgelerinden bağımsız çalışabilir.
• Tiroidit (Tiroid İltihabı): Tiroid bezinin iltihaplanması, hormonların kontrolsüz şekilde kana salınmasına neden olabilir.
• Aşırı İyot Alımı: Tiroidin düzgün çalışması için gerekli olan iyotun aşırı alımı, hormonların fazla üretilmesine neden olabilir. İyot içeren besin takviyeleri bu duruma katkıda bulunabilir.
• Tiroid Bezi Tümörleri: Nadir de olsa tiroid bezinde oluşan tümörler hormon üretimini artırabilir.
• Gebelik ve Doğum Sonrası Dönem: Gebelikte tiroid fonksiyonlarında değişiklikler yaşanabilir ve bazı kadınlar doğum sonrası hipertiroidi yaşayabilir.

Hipertiroidi ile Birlikte Ortaya Çıkan Semptomlar Nelerdir?

Hipertiroidi, vücuttaki birçok sistemi etkileyerek çeşitli semptomlar oluşturur. Bu semptomlar, tiroid hormonlarının aşırı üretiminden kaynaklanan fiziksel, psikolojik ve hormonal değişiklikler olabilir. Genellikle belirgin olan bu semptomlar bazı hastalarda hafif seyredebilmektedir. Uzun süre tedavi edilmeyen hipertiroidi, daha ciddi komplikasyonlara neden olabilen semptomlar oluşturabilir. Hipertiroidi semptomları şu şekildedir:

• Kilo Kaybı: İştah artmasına rağmen hızlı metabolizma yüzünden kilo kaybı yaşanır.
• Kalp Çarpıntısı: Kalp atışlarının hızlanması ve düzensizlikler sık görülür.
• Sinirlilik ve Huzursuzluk: Aşırı tiroid hormonları, merkezi sinir sistemini uyararak anksiyete ve huzursuzluk yaratabilir.
• Isıya Karşı Hassasiyet: Sıcak ortamlarda rahatsızlık hissi ve aşırı terleme görülebilir.
• Aşırı Terleme: Metabolizmanın hızlanması terlemeyi artırır.
• Uykusuzluk: Hormon seviyelerindeki artış, uykuya dalmayı zorlaştırır ve sık uyanmalara yol açar.
• Kas Güçsüzlüğü: Özellikle bacak ve kollarda kas güçsüzlüğü gözlemlenebilir.
• Titreme: Ellerde hafif titreme yaygın bir belirtidir.
• Bağırsak Hareketlerinde Artış: Sindirim sistemi hızlandığında dışkılama sıklığı artar.
• Görme Problemleri: Graves hastalığında gözlerin dışa çıkması, kuruluk ve irritasyon görülebilir.

Hipertiroidi Nasıl Teşhis Edilir?

Doktor, hastanın semptomlarını, tıbbi geçmişini ve ailedeki tiroid hastalıklarına ilişkin öyküyü değerlendirir. Fizik muayenede tiroid bezinin boyutu, boyundaki şişlik (guatr) veya düzensizlikler kontrol edilir. Hızlı nabız, kalp çarpıntısı, titreme ve gözlerin dışa çıkması gibi belirtiler de incelenir. Kesin tanı koymak için kan testleri yapılır ve tiroid fonksiyon testleri hipertiroidi tanısında en önemli araçlardır.

Hipertiroidi Hastalığında Beslenme Nasıl Olmalıdır?

Vücudun ihtiyaç duyduğu besinleri karşılayarak tiroid bezinin aşırı hormon üretimini dengelemeye ve belirtileri azaltmaya yönelik bir beslenme düzeni oluşturulmalıdır. Hipertiroidi metabolizmayı hızlandırdığı için hastaların enerji ve besin ihtiyaçları artar. Bu nedenle yeterli miktarda kalori, protein, vitamin ve mineral almak önemlidir. Özellikle D vitamini, kalsiyum ve magnezyum gibi kemik sağlığını destekleyen besinler hipertiroidinin olumsuz etkilerini azaltabilir. Ancak iyot içeriği yüksek gıdalardan kaçınılmalıdır çünkü iyot, tiroid hormonlarının üretimini artırabilir.

Hipertiroidi Yasak Yiyecekler

Hipertiroidi hastalarının iyot içeriği yüksek besinlerden, işlenmiş ve rafine gıdalardan kaçınması önerilir. Deniz ürünleri, iyotlu tuz ve iyot içeren besinler tiroid hormonlarının üretimini artırabileceği için sınırlı tüketilmelidir. Bunun yanı sıra, kafein içeren içecekler (çay, kahve, enerji içecekleri) sinirlilik ve çarpıntı gibi semptomları şiddetlendirebilir. Goitrojenik özelliklere sahip sebzeler de tiroid fonksiyonlarını etkileyebileceğinden dikkatli tüketilmelidir. Aşırı şekerli ve işlenmiş gıdalar enerji dalgalanmalarına ve yorgunluğa yol açabilir.