Glutamin Nedir ve Ne Amaçla Kullanılır?

Glutamin Nedir?

Glutamin, hem vücut tarafından doğal olarak üretilen hem de takviye olarak alınabilen, protein sentezinde kullanılan ve kas dokusunda en yüksek konsantrasyona sahip amino asittir. Kan yoluyla çeşitli organ sistemlerine taşınan glutamin, diğer amino asitlerin ve glukozun üretiminde de önemli bir yapı taşıdır.

Glutamin, kaslarda doğal olarak üretildiği kadar dışarıdan takviye olarak da alınabilir. Özellikle yoğun egzersiz ve stres dönemlerinde vücudun aşırı glutamin üretmesi nedeniyle, glutamin takviyeleri almak, eksikliği telafi etmek amacıyla oldukça yaygındır. Bu takviyeler sayesinde bağışıklık sistemi ve bağırsak fonksiyonları daha sağlıklı bir şekilde çalışmaktadır.

Orak hücre hastalığı, yanıkların tedavisi, ameliyat sonrası iyileşmenin hızlandırılması, yaraların onarılması ve HIV/AIDS komplikasyonlarının azaltılması glutaminin sağlık yararları arasında yer almaktadır.

Glutamin Formları Nelerdir?

Glutamin, doğal olarak kaslarda üretildiği gibi takviye olarak da alınabilir ve L-glutamin ile D-glutamin olmak üzere iki ana formu vardır. Bu iki formun özellikleri benzer olsa da bazı farklı bileşimler barındırmaktadır.

L-glutamin, doğal olarak üretilen ve kanda bulunan formdur ve protein sentezi için kullanılırken; D-glutamin, daha az etkili bir formdur.

Glutamin Ne İşe Yarar?

Kas dokusunda en çok bulunan amino asidin ana görevi bağışıklık sistemini desteklemektir. Glutamin, özellikle beyaz kan hücreleri ve bağırsak hücreleri için önemli bir enerji kaynağıdır.

Bunun yanı sıra glutamin, orak hücre hastalığına karşı etkili olması, yanık tedavisinde yardımcı olması, ameliyat sonrası iyileşmeyi hızlandırması, yaraların daha hızlı kapanmasını sağlaması ve HIV/AIDS komplikasyonlarını azaltması ile bilinir.

Genel olarak glutamin faydaları şu başlıklar altında özetlenebilir:

• Bağışıklık sistemi ve bağırsak hücreleri için önemli bir enerji kaynağıdır
• Kas kaybını azaltır ve kas performansını artırır
• Yorgunluğu azaltır
• Sporcu sağlığı açısından önemli bir amino asittir
• Ameliyat sonrası iyileşmeyi hızlandırır
• Orak hücre hastalığına etki eder
• Yanık tedavisinde faydalıdır
• Yaraların iyileşmesini destekler
• HIV/AIDS komplikasyonlarını azaltır
• Gastrointestinal sistemi korumaya yardımcı olur
• Antikanser etkileri olduğu düşünülmektedir
• Ağız iltihaplarını hafifletir
• Mide bulantısı, kusma ve ishal gibi rahatsızlıkların etkilerini azaltabilir

Bağışıklık sistemi ve bağırsak hücreleri için önemli bir enerji kaynağıdır

Glutamin, vücuttaki enfeksiyonlar ve hastalıklarla mücadele eden lenfositler (beyaz kan hücreleri) için ana enerji kaynağıdır. Hasta olunduğunda veya yaralanma durumlarında, kandaki glutamin seviyeleri düşerek bu bağışıklık hücrelerinin vücut savunmasını zayıflatır. Bu tür durumlarda dışarıdan glutamin takviyeleri alarak bağışıklık sistemini güçlendirmek mümkündür.

Kas kaybını azaltır ve kas performansını artırır

Glutamin, kas grubunda en fazla bulunan amino asit olarak, kas kaybını önleme ve kas performansını artırma özelliği ile spor yapan kişiler için fayda sağlar.

Yorgunluğu azaltır

Glutamin, kas proteinlerinin korunmasında etkili olup, yorgunluğun giderilmesine ve enerji seviyelerinin artmasına yardım eder.

Sporcu sağlığı açısından önemli bir amino asittir

Düzenli olarak spor yapan bireyler, antrenman sonrası enfeksiyon riski ile karşılaşabilir. Glutamin takviyelerinin bu enfeksiyon riskini azaltmada fayda sağladığı düşünülmektedir. Ayrıca, glutamin takviyesi alan sporcuların daha az kas ağrısı ve güç kaybı yaşadığı kanıtlanmıştır.

Ameliyat sonrası iyileşmeyi hızlandırır

Ameliyatlardan sonra, glutamin verildiğinde iyileşme süresinin kısaldığı gösterilmiştir.

Yanık tedavisinde faydalıdır

Glutamin takviyesinin, vücuttaki ciddi yanıklara karşı etkili olduğu düşünülmektedir.

HIV/AIDS komplikasyonlarını azaltır

HIV/AIDS’in komplikasyonlarından biri olarak kilo kaybını önlemek için ağızdan alınan glutamin, bu kiloyu geri kazandırarak hastaların sağlığını destekler.

Antikanser etkileri olduğu düşünülmektedir

Kanser hastalarının çoğunda glutamin seviyesi düşüktür. Bu nedenle bazı araştırmalar, glutaminin kanser tedavisinde faydalı olabileceğini göstermiştir. Genelde kemoterapi veya radyasyon tedavisi gören yetersiz beslenen kanser hastalarına glutamin takviyesi önerilmektedir; ayrıca kemik iliği nakli gibi durumlarda da kullanılabilir. Bununla birlikte, glutamin, kemoterapinin neden olduğu ağız iltihaplarını azaltmaya da yardımcı olabilir.

Glutamin Eksikliği Nedir? Nelere Yol Açar?

Fiziksel stres durumlarında, vücut ihtiyaç duyduğu glutamini yeterince hızlı üretemediği için kanda ve kaslarda glutamin seviyeleri hızla düşer. Bu duruma glutamin eksikliği denir.

Özetle, kan plazmasındaki glutaminin normal konsantrasyonu 500-800 μmol/L değerinin altına düştüğünde glutamin eksikliği ortaya çıkar ve bu da çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. Yaralanmalar, ameliyatlar, enfeksiyonlar ve uzun süreli stres gibi etkenler, glutamin seviyesini düşüren durumlardır.

Glutamin eksikliği, vücutta birtakım sağlık sorunlarına yol açabilir. Özellikle radyasyon ve kemoterapi alan hastalarda doku hasarını artırırken, bağışıklık sistemini olumsuz etkileyebilir, kas yapısını zayıflatır, insülin direncini düşürür ve bağırsak hücrelerinde değişimlere yol açar.

Glutamin eksikliğinin neden olduğu bazı sorunlar şu şekildedir:

• Radyasyon ve kemoterapi alan bireylerde doku hasarını artırabilir
• Bağışıklık sistemini olumsuz etkiler
• Kas yapısını zayıflatır
• İnsülin direncini azaltabilir
• Bağırsak hücrelerinde bozulmalara yol açar
• Hiperlipidemiye sebebiyet verebilir

Glutamin Yan Etkileri Nelerdir?

Doğal olarak fayda sağlayan ve takviye olarak alındığında olumlu etkileri bulunan glutamin, aşırı miktarlarda kullanıldığında bazı yan etkiler gösterebilir.

Glutaminin olası yan etkileri şunlardır:

Glutamin Hakkında Sık Sorulan Sorular

Glutamin hangi besinlerde bulunur?

Glutamin, doğal olarak bazı gıdalarda bulunur ve bu gıdalar genellikle yüksek protein içeriğine sahip besinlerdir. Et, süt, yumurta, balık, yoğurt ve baklagiller, glutamin barındıran ana gıdalardır.

Sporcular neden glutamin kullanır?

Glutamin, kas güçlendirme, performans artırma, yorgunluğu giderme ve enerji verme özellikleriyle sporcular için tercih edilen bir takviyedir.

Glutamin her gün kullanılabilir mi?

Glutamin, önerilen dozu aşılmadığı sürece günlük kullanıma uygundur. Doğru dozaj için uzman bir doktora danışmak faydalı olabilir.

Glutamini kimler kullanamaz?

İleri düzeyde karaciğer hastalığı olan, böbrek rahatsızlığı bulunan ve bipolar bozukluğu olan bireylerin glutamin kullanması önerilmez.