Gıda İntoleransı Nedir? Gıda Alerjisinden Farkları Nelerdir?

“Gıda alerjisi”, “gıda intoleransı” ve “gıda duyarlılığı” terimleri sıklıkla karıştırılmaktadır. Bu terimlerin hepsi, belirli gıdalara karşı vücudun anormal bir tepki vermesi durumunu ifade eder. Bu tepkiler, bağışıklık sisteminin aktive edilmesi ve sonuç itibarıyla antikor üretimini içeren mekanizmalardan veya bağışıklık sistemi ile doğrudan ilişkili olmayan yanıtlarından kaynaklanabilir.

Bağışıklık tepkisi üretmeyen yanıtlar genellikle ‘gıda intoleransı’ olarak adlandırılır. Bu intoleranslar çoğunlukla bir enzimin eksikliği veya işlev bozukluğundan kaynaklanmaktadır. Örnek: Laktoz intoleransı.

Gıda intoleransı ve Gıda Duyarlılığı sıkça karıştırılan kavramlardır. Gıda Duyarlılığı durumunda, duyarlı olunan gıda tüketildiğinde IgG antikorları bağışıklık tepkisi olarak üretilir. IgG antikorlarının üretimiyle, dokularda birikerek kronik iltihaplanmaya yol açan antijen/antikor bileşenlerinin yavaş yavaş oluşumu ayırt edicidir. Bu bağışıklık tepki süreci uzundur ve IgE artışı ile erken bir yanıt olarak kabul edilmez. Bu tip bağışıklık tepkisi, zamanla gerçekleşir.

Alerji terimi ise, “bir alerjene karşı vücudun aşırı duyarlılık (hipersensitivite) göstererek abartılı veya beklenmedik bir immün yanıt üretmesi” olarak tanımlanmaktadır. Örneğin, yer fıstığı veya deniz ürünlerine karşı yaşamı tehdit eden geri dönüşler gibi. Bu durum, vücudun IgE üretmesiyle ortaya çıkar. Ciltteki kızarıklık, kaşıntı ve ürtiker, dudaklarda ve göz çevresinde şişlik, kusma, nefes darlığı, boğazda tıkanıklık hissi, dilde şişme ve kalp çarpıntısı alerjinin belirtileridir.

Gıda İntoleransı Hangi Belirtilerle Ortaya Çıkar, Nasıl Anlaşılır?

Bir gıda, vücutta yüksek seviyelerde IgG üretimine neden olduğunda, bu antikorlar gıdadaki proteinlerle birleşerek bir “antijen-antikor kompleksi” (immün kompleks) oluşturur. Ancak, bu çözünmeyen komplekslerde aşırı artış, dokularda birikme yaparak kronik enflamasyona yol açar ve ardından çeşitli belirtilerin görülesine neden olur:

• Sindirim Sistemi: Karın ağrısı, şişkinlik, gaz, mide bulantısı, ishal veya kabızlık.
• Dermatoloji: Döküntüler, kaşıntı, egzama, kızarıklık.
• Sinir Sistemi: Özellikle migren tipi baş ağrıları, Alzheimer, Anksiyete.
• Kas İskelet Sistemi: Eklem ağrıları ve iltihaplanmalar, Kronik yorgunluk.
• Metabolizma: Obezite, Diyabet, Haşimato.

Belirtiler genellikle yavaş bir şekilde ortaya çıkar ve birkaç saat ila günler arasında sürebilir. Gıda duyarlılığından şüpheleniliyorsa, bir sağlık uzmanına başvurmak son derece önemlidir.

Kesin Tanı İçin Hangi Testler Uygulanıyor?

Hastadan kan örneği alındıktan sonra, ASM laboratuvarlarında bu test çalışılarak, 10 gün içinde detaylı sonuç raporu sunmaktayız. Gıda intoleransına neden olan etkenleri belirlemenin yanı sıra, bu etkenler dışında hastanın beslenme programına yardımcı olacak gıdalar da raporda yer almaktadır.

Bu Testler Her Yerde Yapılabiliyor Mu, Dikkat Edilmesi Gerekenler Neler?

Bu testler her yerde yapılabilen testler değildir. Hekim kontrolünde ve sonuçların doğru bir şekilde değerlendirilmesi için özellikle bu alanda deneyimli merkezler tercih edilmelidir. ASM’de Mikroarray teknolojisi kullanarak Gıda İntolerans Testini tanı amacıyla uygulamaktayız.

Test Süresi ve Sonuçların Çıktığı Zaman?

Hastadan kan örneği alındıktan sonra, ASM laboratuvarlarında bu test uygulanarak 10 gün içinde detaylı sonuç raporunu sunmaktayız. Gıda intoleransına neden olan etkenlerin yanı sıra hastanın beslenme programına destek olabilecek gıdalar da raporda sunulmaktadır.

Eliminasyon Diyeti Nedir, Testlerdeki Faydası Nedir?

Gıda duyarlılığı, genellikle sindirim sisteminde sorun yaratan gıdaların diyet düzeninden çıkarılması yoluyla gerçekleştirilen eliminasyon diyetleri ile teşhis edilmektedir.

Eliminasyon diyeti, kişide duyarlılığa neden olan gıdaların belirli dönemlerde beslenmeden çıkarılması ve süreç sonunda tekrar yavaşça beslenmeye eklenmesi ile reaksiyonlarının izlenmesidir. Bu şekilde bireyler hangi gıdaların belirtilere yol açtığını belirleyebilirler.

Gıda İntoleransının Daha Sık Görüldüğü Hastalar ve Yaş Grupları Var mı?

Hayır, belirli bir hasta veya yaş grubu yoktur. Kronik inflamatuar hastalığı olan bireylerde ve İrritabl Bağırsak Sendromu gibi fonksiyonel sindirim sistemi bozukluğu olan kişilerde gıda intoleransı daha yaygın olarak gözlemlenmektedir.

Multidisipliner Yaklaşım: Uzmanlık Alanları ile İş Birliği Nasıl Sağlanıyor?

Tanı ve tedavisinde birden fazla uzmanlık dalının iş birliği gerekmektedir. Gıda intoleransı, sindirim sistemi bozuklukları, dermatoloji, sinir sistemi, kas-iskelet sistemi problemleri ve metabolizma problemleri gibi çeşitli yönleri ve etkileriyle, doğru teşhis ve etkili tedavi yöntemleri geliştirmek için farklı alanlarda uzmanların bir arada çalışmasını zorunlu kılar.

Örneğin, gıda intoleransının genellikle sindirim sistemiyle bağlantılı olduğundan, gastroenterologların önemli bir rolü bulunmaktadır. Bu uzmanlar, gıda intoleransının mide-bağırsak sistemi üzerindeki etkilerini anlamada yardımcı olabilir ve hastaların sindirim sorunlarını tedavi etmek için daha bütünsel bir yaklaşım geliştirebilirler.