Fitoterapi Nedir ve Nasıl Uygulanır?

Fitoterapi Nedir?

Fitoterapi, bitkilerin tıbbi amaçlarla hastalıkları tedavi etmek ve genel sağlığı desteklemek amacıyla kullanılmasıdır. Terimi, Antik Yunanca’daki “fito” (bitki) ve “terapi” (tedavi) kelimelerinin birleşiminden oluşmakta ve bitkilerle tedavi anlamını taşımaktadır. Bitkiler, farklı bileşenler içermekte ve bazıları sağlık üzerinde güçlü etkilere sahip olmaktadır. Fitoterapi, geleneksel Avrupa naturopatisinin ve geleneksel Çin tıbbının önemli bir parçasıdır. Yüzyıllar boyunca gelişerek, hem geleneksel hem de modern ekstraksiyon yöntemleri kullanılarak pratik ve etkili ürünler elde edilmiştir.

Bitkisel ürünler, zayıflama ilaçlarından, aktarlarda satılan karışımlara ve zayıflama çaylarına kadar geniş bir yelpazeye sahiptir. Birçok bitkisel ürün uzun yıldır kullanılmakta ve yararlı oldukları bilinmektedir. Ancak bazı bitkisel ürünler ciddi yan etkilere neden olabileceğinden, bitkisel tedavi yöntemleri mutlaka uzman bir doktorun denetiminde gerçekleştirilmelidir.

Fitoterapi Nasıl Uygulanır?

Fitoterapi uygulamaları, bireyin sağlık durumu, fiziksel yapısı ve hastalığın ciddiyeti dikkate alınarak kişiye özgü olarak düzenlenir. Fitoterapi, uzmanlık gerektiren bir uygulama olup rasyonel ve kanıta dayanmaktadır. Her bitkinin hangi aktif bileşeninin etkili olduğu bilinmektedir.

Bazı bitkilerin tıbbi faydaları aşağıdaki gibidir:

Arnica

Arnica bitkisi, fitoterapide harici veya dahili olarak kullanılabilir. Cilt üzerinde tentür veya merhem şeklinde masaj yapılarak uygulanır ve şişlik, burkulma ile morlukların tedavisinde yardımcı olmaktadır. Dahili kullanımda ise yalnızca homeopatik seyretilmiş formları tercih edilmelidir; aksi takdirde zehirlenmelere yol açabilir.

Aynısefa bitkisi

Calendula yani aynısefa bitkisi, genellikle haricen yaraların iyileşmesi ve ağız-boğaz mukoza iltihaplarının tedavisinde merhem veya çay şeklinde kullanılmaktadır. Ayrıca güneş yanığı, donma, varis, egzama ve hemoroid üzerindeki yatıştırıcı etkisi ile de bilinmektedir.

Papatya

Papatya, anti-inflamatuar, antibakteriyel ve antispazmodik özellikleri ile çok yönlü bir tıbbi bitkidir. Papatya çayı, soğuk algınlığı, mide-bağırsak enfeksiyonları, mide ülseri, gastrit, diş eti iltihabı gibi birçok rahatsızlıkta faydalıdır. Ayrıca iltihap, sıyrıklar ve hafif sivilceler için harici tedavi olarak da kullanılabilir.

Not: Papatya ismiyle anılan çeşitli bitki türleri bulunmaktadır; ancak yalnızca Matricaria recutita, tıbbi özellikleri ile bilinir.

Karahindiba

Karahindiba, bitkisel tıpta detoksifiye edici özellikleri ile tanınır. Sindirimi destekler ve diüretik etkisi vardır. İçerdiği aktif bileşenlerle birlikte mide, bağırsak, safra ve böbrek sorunlarına uygulama imkanı sunar. Ayrıca, karahindiba çayı, taze bitki suyu veya kahve şeklinde kullanılabilir.

Lavanta

Lavanta, şifalı bitki olarak geniş bir etki alanına sahiptir. Aşağıda belirtilen sağlık sorunlarına iyi gelir:

• Enflamasyonlar
• Enfeksiyonlar
• Mantar hastalıkları ve rahatsızlıkları (cilt mantarı, tırnak mantarı)
• Deri parazitleri
• Gut
• Romatizma
• Nevraljiler
• Uzuvlarda ağrı
• Böcek sokmaları-ısırıkları
• Öksürme
• Stresli zihinsel durumlar
• Korku
• Huzursuzluk
• Baş ağrısı
• Migren

Melisa

Limon otu olarak da bilinen melisa, gergin bir sinir sistemi için sakinleştirici etkiye sahiptir. Bu bitki, uyku sorunları, huzursuzluk ve sinir bozukluklarında yardımcı olur. Ayrıca uçukların tedavisinde etkili olabilir. Bu etkiler, çay, damla veya tablet şeklinde alınan esansiyel yağı ile sağlanır.

Biberiye

Biberiye, baharat olarak kullanıldığında şişkinliği azaltır. Tıbbi olarak düşük tansiyonu dengeleme, sindirimi iyileştirme, kas ve eklem ağrılarını dindirme, konsantrasyonu artırma anlamında faydalı olur. Biberiye yağı, kan dolaşımını hızlandıran maddeler içerir; bunun yanı sıra gergin kasların gevşetilmesi için de masaj ile uygulanabilir. Ancak doğrudan ciltle temasında dikkat edilmelidir; uygun dozaj sağlanmadığında ciltte olumsuz tepkiler görülebilir.

Adaçayı

Adaçayı çayı, terleme nöbetleri, sinirlilik, gerginlik, stres ve kaygıyla baş etmeye yardımcı olur. Ayrıca mide kramplarını ve adet dönemine bağlı rahatsızlıkların hafifletilmesinde etkili olabilir.

Sarı Kantaron

Sarı kantaron yağı, belirgin yara izlerinin önlenmesine yardımcı olur. Bel ağrısı, gut, gastrit, romatizma, stres, kaygı, hafif depresyon gibi rahatsızlıkların tedavisinde de kullanımı söz konusudur.

Kekik

Kekik, hem iç hem de dış kullanımda etkili birçok fayda sunmaktadır. Kekik çayı, öksürük, bronşit ve astım semptomlarını yatıştırma, sindirim sistemindeki zararlı bakterileri öldürme ve iltihaplı mide-bağırsak hastalıklarının tedavisinde etkilidir. Ayrıca ağız ve boğazlardaki iltihapları azaltma ve cilt hastalıklarına karşı fayda sağlama konusunda da yararlıdır.

Civanperçemi

Civanperçemi, papatya, arnika, karahindiba, aynısefa ve ayçiçeğini içeren papatya ailesine mensup bir bitkidir. Civanperçemi çayının hazırlanma şekline göre sakinleştirici veya canlandırıcı etkileri olabilir. Hem harici hem de dahili kullanımlara sahiptir, cilt yaralarına ve iltihaplanmalara haricen; gastrointestinal ve kan dolaşımı sorunlarına ise dahilen kullanılabilir.

Fitoterapi Uygulaması Dünyada Nasıldır?

Fitoterapi uygulamaları, Dünya genelinde büyük farklılıklar göstermektedir. Güney Kore ve Japonya gibi bazı ülkelerde, kanıtlanmış fitoterapi ürünleri sağlık sigortası kapsamına alınmıştır. Çin, Hindistan ve Nepal gibi ülkelerde de geleneksel tıbbi hizmetler arasında bitkisel ilaçlar için de sağlık sigortası imkanı mevcuttur. Ancak, dünya çapında birçok yerde bu ürünler, sağlık sistemlerine veya sigorta programlarına dahil edilmemiştir ve genellikle reçetesiz olarak sunulmaktadır. Ancak, bu ürünlerin bir doktor önerisi ile kullanılması uygun olabilir.

Fitoterapi ile İlgili Sık Sorulan Sorular

Bitkisel ilaçlar diğer ilaçlarla etkileşime girebilir mi?

Bitkisel ilaçlar veya takviyeler, reçeteli ya da reçetesiz alınan ilaçlarla istenmeyen etkileşimlerde bulunabilir. Bu nedenle bitkisel takviyeler kullanmak, mevcut ilaçların etkisini azaltabilir ya da yan etkilerini artırabilir. Bu nedenle bitkisel takviye kullanmak isteyen bireylerin, olası yan etkiler ve etkileşimler konusunda doktorlarıyla görüşmeleri önemlidir.

Fitoterapi alternatif bir tedavi yöntemi midir?

Fitoterapinin alternatif tedavi yöntemi olduğu yanılgısı yanlıştır. Fitoterapi, destekleyici ya da tamamlayıcı bir tedavi şeklidir. Örneğin, diyabet, hipertansiyon, kanser ve kalp hastalıkları durumunda bitkisel tedavi, doktor onayı alındığında ana tedaviye yardımcı olarak kullanılabilir.