Fibroscan Nedir? | Anadolu Medical Center

Karaciğer, vücudun en büyük organı ve metabolik süreçlerin merkezi olarak tanımlanır. Vücudun sağ üst kısmında yer alan karaciğer, diyaframın altında konumlanmıştır ve birçok maddenin sentezinde kritik rol oynamaktadır. Kronik karaciğer hastalıkları, günümüz sağlık sorunları arasında önemli bir yere sahiptir. Bu hastalıkların ilerleyen aşamalarında karaciğer hücreleri hasar görüp şişebilir (balonlaşabilir). Hastalığın ilerlemesiyle birlikte karaciğerde fibrozis adı verilen yara dokusunun ortaya çıkması kaçınılmazdır.

Fibrozis dokusunun artışı, karaciğerin normal işlevini yerine getirememesine ve zamanla fonksiyonlarının bozulmasına yol açar. Fibrozisin ilerlemesi durumunda siroz, portal hipertansiyon ve karaciğer yetmezliği gelişebilir. Bu nedenle, aktif bir şekilde izlenmesi ve tedavi edilmesi gereken bu hastalıklarda fibrozis evresinin doğru tespiti büyük önem taşımaktadır. Fibrozisi değerlendirmek için karaciğer biyopsisi etkili bir yöntemdir; ancak, son zamanlarda yapılan araştırmalar, biyopsinin komplikasyon riskleri ve yorum farklılıkları gibi kısıtlayıcı unsurlar içerdiğini göstermektedir. Bu negatif etkenleri en aza indirmek için, fibrozisin değerlendirilmesinde güvenilir, tekrarlanabilir ve invaziv olmayan bir teknik olan FibroScan sıklıkla tercih edilmektedir.

FibroScan Nedir?

Kronik karaciğer rahatsızlıklarında karaciğer dokusu sertleşmektedir. FibroScan, bu sertliği ölçmek için kullanılan teknolojik bir cihazdır. FibroScan ile elde edilen veriler kilopascal (kPa) cinsinden ölçülür ve karaciğerdeki fibrozis miktarını gösterir. Bu yöntem, karaciğer biyopsisiyle örneklenebilen alanın en az 100 katı büyüklüğündeki karaciğer alanlarını incelemektedir. Böylelikle, karaciğer parankimini daha ayrıntılı bir şekilde değerlendirme imkanı sağlanır. FibroScan’ın çalışma protokolü ise şu şekildedir:

• FibroScan, bir prob, elektronik sistem ve kontrol ünitesinden oluşur.
• Prob üzerindeki ultrasonik dönüştürücü, karaciğere düşük frekanslı dalgalar yayar.
• Bu elastik dalga dokuda ilerler.
• Dalganın iletim hızı, geçtiği dokunun esnekliğiyle orantılıdır.
• Sertlik arttıkça dalganın yayılma hızı artar, bu hız prob üzerindeki dedektörle tespit edilir.
• FibroScan işlemi ağrısızdır ve 1-2 dakika sürer.
• Ölçüm yapılacak kişinin sırtüstü yatması ve sağ kolunu başının arkasına yerleştirmesi istenir, bu sayede karaciğerin görüntülenmesi kolaylaşır.

FibroScan Testi Hangi Durumlarda Önerilir?

FibroScan testinin (Transient Elastografi) iki ana kullanım alanı bulunmaktadır: karaciğer hastalarında fibrozis seviyesinin belirlenmesi ve karaciğer hastalığı teşhisi. Aşağıdaki bazı kronik karaciğer rahatsızlıkları durumunda hekimler FibroScan testini önerir:

• Metabolik ve Otoimmün Hepatit Hastalığı
• Genetik Hastalıklar (Hemokromatoz ve Wilson Hastalığı gibi)
• Siroz
• Hepatit B
• Hepatit C
• Alkolik Karaciğer Hastalığı
• Alkolsüz Steatohepatit (NASH)
• Hepatosellüler karsinom

FibroScan (Karaciğer Hasar Ölçümü) Faydaları Nelerdir?

FibroScan yöntemi, fibrozis evrelerini belirlemede diğer yaklaşımlara göre daha avantajlıdır. FibroScan’ın sağladığı avantajlar şunlardır:

• Ağrısız, hızlı ve ekonomik bir uygulamadır.
• Kolay uygulanabilir ve tekrarlanabilir bir yöntemdir.
• Non-invaziv bir işlem olduğundan hastalar üzerinde herhangi bir girişimde bulunulmaz.
• İşlem süresi oldukça kısadır (1-5 dk).
• Sonuçlar hızlı bir şekilde elde edilir ve güvenilirlik, hekim ve cihaz tarafından değerlendirilir.
• FibroScan, biyopsi gereksinimlerini belirleyerek gereksiz biyopsilerin önüne geçilmesine yardımcı olur.

Teste Giderken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Teste gitmeden önce hastaların dikkat etmesi gereken bazı hazırlıklar şunlardır:

• Hastanın en az 4-6 saat aç kalması gerekir (herhangi bir yemek veya içecek tüketmemelidir).
• Kahve ve sigara tüketimine bir gün önceden ara verilmelidir.
• İşlem öncesi aşırı eforlardan kaçınılmamalıdır; örneğin, merdiven yerine asansör kullanılmalıdır.
• İşlem öncesinde mümkünse 10-20 dakika dinlenilmelidir.
• Rahat görüntülenme sağlanabilmesi için uygun kıyafetler tercih edilmelidir.

FibroScan Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

FibroScan ile ilgili sıkça sorulan sorular şunlardır:

FibroScan nedir? Karaciğer FibroScan nedir?

FibroScan, karaciğerin fonksiyonlarını gelişmiş teknoloji ile ölçen bir tıbbi cihazdır. Hızlı, kolay ve invaziv olmayan bir muayene imkanı sunar. FibroScan, karaciğer sertliğini ölçmek için geçici elastografi teknolojisini kullanır.

Hekim Hangi Durumlarda FibroScan Testi İster?

FibroScan, aşağıdaki durumlarda hekim tarafından talep edilebilir:

• Kronik karaciğer hastalığı,
• Metabolik ve Otoimmün Hepatit Hastalığı,
• Genetik Hastalıklar (Hemokromatoz ve Wilson Hastalığı gibi),
• Hepatit B,
• Hepatit C,
• Siroz,
• Alkolik Karaciğer Hastalığı,
• Alkolsüz Steatohepatit (NASH),
• Hepatosellüler karsinom.

FibroScan Testi Vücutta Ne Arar?

FibroScan, karaciğer hastalıklarında doku esnekliğini ve sertliğini ölçer. Fibrozis varlığını ve derecesini belirlemek için kullanılır.

FibroScan Karaciğer Yağlanmasını Ölçer Mi?

FibroScan aletlerinde tüm cihazlar CAP özelliğine sahip değildir. Bu özellik, karaciğerdeki yağlanmayı ultrasona göre daha hassas şekilde ölçme kapasitesi sunar. CAP değeri 300 db/m’yi aşan sonuçlar, ciddi karaciğer yağlanma işareti olarak kabul edilir.

Normal bir FibroScan Sonucu Nedir?

Fibrozis Skoru, normal karaciğer elastikiyetini gösterecek şekilde 2,5-75 kPa arasındadır. Düşük bir skor, sağlıklı bir karaciğer demektir. CAP Skoru ise dB/m cinsindendir ve steatoz derecelerini (S1, S2, S3) gösterir. CAP puanı ve steatoz ne kadar düşükse, karaciğer o kadar sağlıklıdır. %5 veya daha düşük bir CAP skoru S1 steatoz seviyesini yansıtır ve sağlıklı bir karaciğer belirtisidir.

FibroScan Ultrason ile Aynı Mıdır?

FibroScan, karaciğer ultrasonuna benzemekle birlikte, gelişmiş teknoloji sayesinde dokuları daha detaylı bir şekilde inceler. İki işlem arasında benzerliklerbulunmakta; ancak aynı işlevselliğe sahip değillerdir.

FibroScan Testine Nasıl Hazırlanmalıyım?

FibroScan testi için en az 3-4 saat aç kalmak ve sağ kolu başın arkasında tutarak sırtüstü yatmak önemlidir. Rahat kıyafetler tercih edilerek işlem öncesi dinlenmek gerekmektedir. İşlem alanına 15-20 dakika önceden gelmek faydalı olacaktır.

FibroScan Ağrılı Mıdır?

Hayır, FibroScan ağrısız bir işlem olup anesteziye ihtiyaç duyulmaz. Prob, su bazlı jel yardımıyla cildin altına dalgalar gönderir ve bu süreçte hasta hafif titreşim hissedebilir.

FibroScan Prosedürü Ne Kadar Sürer?

FibroScan ölçüm işlemi genellikle 1-5 dakika sürmektedir. İşlem öncesi dinlenmelerle birlikte toplam süre yaklaşık 25-30 dakikadır. İşlem sonrası hastalar günlük aktivitelerine hızla geri dönebilir.

FibroScan Kısıtlılıkları Nelerdir?

FibroScan hızlı, ekonomik ve ağrısız bir yöntem olmasına rağmen bazı sınırlamaları bulunmaktadır. Karında sıvı varlığı (asit) durumunda bu yöntem önerilmez. Ayrıca, gebelerde veya vücutta implante edilmiş tıbbi cihazlar (kalp pili vb.) bulunanlarda da kullanımı önerilmemektedir. Fiziksel özellikler de sınırlayıcı bir etken olabilir; örneğin, dar interkostal aralığı olanlarda S boy prob kullanılırken, vücut kitle indeksi 28 kg/m²’den fazla olanlarda XL boy prob tercih edilir. Obezite, kullanımda kısıtlayıcı bir faktör olabilir.