Eliminasyon Diyeti Nedir ve Nasıl Uygulanır?

Eliminasyon Diyeti Nedir?

Eliminasyon diyeti, gıda intoleranslarına bağlı olarak vücudun tolere edemediği yiyecekleri tanımlamak amacıyla uygulanan kısa süreli olmayan bir beslenme programıdır. Bu diyette, rahatsızlık hissi yaratan ya da alerjiye sebep olan yiyeceklerin beslenme planından çıkarılması hedeflenir. En önemli özelliği, çıkarılan gıdaların daha sonra tek tek yeniden besin listesine eklenmesidir.

Eliminasyon diyetinde tüketilebilecek bazı besinler şunlardır:

• Turunçgiller dışındaki çoğu meyve
• Büyük bir kısmı yenilebilen sebzeler
• Gluten içermeyen tahıl grubu, örneğin karabuğday ve pirinç
• Beyaz ve kırmızı etler; örneğin hindi, kuzu eti ve somon balığı
• İnek sütü yerine hindistan cevizi sütü
• Soğuk sıkım zeytinyağı ve keten tohumu yağı gibi yağlar
• İstediğiniz kadar su ve bitki çayı

Acı biber dışındaki baharatlar ve taze otlar da kullanılabilir.

Eliminasyon Diyeti Ne İşe Yarar?

Eliminasyon diyeti, kilo vermekten ziyade, kronik ve ciddi sağlık sorunlarını çözmek amacıyla uygulanan bir yöntemdir. Bu diyetin sağlık üzerindeki birçok faydası bulunmaktadır. Bunlar arasında şunlar yer alabilir:

• Kabızlık, şişkinlik, mide krampları, bulantı, ishal ve gaz gibi sindirim sorunlarının giderilmesine yardımcı olur.
• İrritabl bağırsak sendromu belirtilerini hafifletme katkısı sağlar.
• Kronik eozinofilik özofajit hastalığının belirtilerini azaltmaya yardımcı olur.
• Özellikle çocuklarda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğuna iyi gelir.
• Egzama gibi cilt rahatsızlıklarının iyileşmesine yardımcı olur.
• Kronik migren ağrılarını azaltır.

Eliminasyon Diyeti Nasıl Yapılır?

Eliminasyon diyeti, iki aşamadan oluşur: eliminasyon ve yeniden tanıtım. Diyeti uygularken bu aşamalara dikkat edilmesi gerekmektedir. İlk aşama, rahatsızlık verici ve alerjik semptomları artıran gıdaların genellikle 2-3 hafta boyunca tüketilmemesidir. Bu süreçte belirtilerin bu gıdalardan kaynaklanıp kaynaklanmadığını belirlemek mümkündür. İkinci aşamada, çıkarılan yiyecekler yavaş yavaş yeniden diyet listesine eklenir ve her bir besin grubu 2-3 gün boyunca vücuda tanıtılır.

Eliminasyon Diyeti Uygularken Nelere Dikkat Edilmelidir?

Diğer diyetler gibi eliminasyon diyeti de belirli kurallara sahiptir. Önemli noktalar şunlardır:

• İlk defa uygulayanların diyeti dört-sekiz hafta boyunca yapması önerilir.
• Bu süreçte mutlaka bir beslenme uzmanından destek alınmalıdır.
• Tüketilmemesi gereken yiyecekler listesine sıkı bir şekilde uyulmalıdır.
• Diyet süresince bol su içmeye dikkat edilmelidir.

Ayrıca, bu diyetle birçok besinden uzak durulacağı için vitamin ve mineral eksiklikleri meydana gelebilir. Bu eksikliklerin telafi edilmesi için süreç, uzman bir doktor tarafından izlenmeli ve kan değerleri kontrol altında tutulmalıdır.

Eliminasyon Diyetinde En Önemli Besinler Hangileridir?

Eliminasyon diyetinde bazı besinlerin geçici olarak çıkarılması hedeflenmektedir ve bu süreçte vücudun bu besinlere verdiği tepkiler izlenir. Diyetin başarılı olması için hangi besinlerin çıkarıldığı kadar, hangi gıdaların tüketildiği de önemlidir. Eliminasyon diyeti sırasında dengeli bir beslenme sağlamak için besin değeri yüksek alternatifler tercih edilmelidir.

Eliminasyon diyetinde tüketilmemesi önerilen besinler şunlardır:

Gluten İçeren Gıdalar: Buğday, arpa, çavdar ve bunlardan üretilen tüm ürünler
Süt ve Süt Ürünleri: Süt, yoğurt, peynir, krema gibi laktoz içeren gıdalar
Yumurta: Özellikle yumurta beyazı
Kuruyemişler: Badem, fındık, ceviz gibi alerjen potansiyeli yüksek yiyecekler
Deniz Ürünleri ve kabuklu deniz hayvanları
Soya ve soya ürünleri
Bazı Sebzeler: Domates, patlıcan, biber gibi gece gölgesi (nightshade) grubuna ait besinler.
Şeker ve İşlenmiş Gıdalar: Rafine şeker, tatlandırılmış içecekler ve katkı maddeleri.

Tüketilmesi önerilen başlıca besin grupları şunlardır:

• Pirinç, kinoa, karabuğday gibi glutensiz tahıl ürünleri
• Lif ve antioksidan açısından zengin taze sebze ve meyveler
• Tavuk, hindi ve balık gibi protein kaynakları
• Mercimek ve nohut gibi baklagiller
• Sağlıklı yağlar: avokado yağı, zeytinyağı, hindistancevizi yağı
• Tatlı patates, patates, kabak
• Badem sütü, hindistancevizi sütü
• Zencefil ve zerdeçal gibi antiinflamatuar besinler

Her bireyin ihtiyaçları farklı olduğundan, eliminasyon diyeti kişiye özel olmalıdır. Bu diyete başlamadan önce uzman bir diyetisyen ile çalışmak, besin eksikliklerini önlemek ve diyetin bilinçli bir şekilde uygulanması açısından önemlidir.

Eliminasyon Diyetinin Temel Amacı Nedir?

Eliminasyon diyeti, belirli gıdaların geçici olarak beslenmeden çıkarılmasını ve ardından bu gıdaların vücuda tepkilerini değerlendirmek amacıyla uygulanır. Temel hedef, gıda alerjileri, intoleransları veya hassasiyetleri belirlemek, bireylerin sağlık sorunlarını çözmek ve genel sağlık durumunu iyileştirmektir. Bu diyetin uzman bir diyetisyen eşliğinde yapılması önerilir.

Eliminasyon diyetinin temel amaçları şunlardır:

• Kabızlık, ishal veya gaz gibi sindirim sorunlarının belirtilerini azaltmak
• Egzama ve akne gibi cilt problemlerine iyi gelmek
• Baş ağrısı veya migrenin etkilerini dindirmek
• Yorgunluk ve enerji düşüklüğünü gidermek
• Eklem ağrıları veya iltihaplanmayı hafifletmek
• Vücuttaki hassasiyet veya alerjenleri belirlemek
• Diyet sonrası, vücut tarafından tolere edilemeyen gıdaların çıkarılmasıyla bireye uygun bir beslenme programı geliştirmek
• Gluten, laktoz, yumurta ve kuruyemiş gibi yaygın alerjenlerin toleransını anlamak
• Genel sağlık ve refahı artırmak
• Sindirim sistemini rahatlatmak, bağışıklık tepkilerini azaltmak ve yaşam kalitesini yükseltmek.

Eliminasyon diyeti süreci genel olarak şu aşamalardan oluşur:

1- Kısıtlama Dönemi: Kısıtlama döneminde potansiyel alerjenler birkaç hafta boyunca diyetten çıkarılır.

2- Yeniden Tanıtım Dönemi: Yeniden tanıtım döneminde gıdalar yavaş yavaş ve tek tek diyete dahil edilerek hangi gıdanın hangi belirtileri tetiklediği gözlemlenir.

Eliminasyon diyeti, bir uzman kontrolünde uygulandığında, nedeni belirlenemeyen sağlık sorunlarının kökenini tespit etmek için etkili bir yöntem olabilir. Fakat yanlış ve bilinçsiz uygulanması durumunda besin eksiklikleri gibi riskler doğurabileceğinden, profesyonel destek alınması önemlidir.

Eliminasyon Diyeti Yan Etkileri

Eliminasyon diyeti, belirli gıdaların beslenmeden çıkarılması yoluyla potansiyel alerjen veya intoleransların tespit edilmesini amaçlayan bir beslenme yöntemi olarak bilinir. Ancak bu diyetin bazı yan etkileri olabilmektedir. Bu yan etkiler şunlardır:

• Besin yetersizlikleri
• Kilo kaybı
• Sindirim problemleri
• Psikolojik etkiler

Besin Yetersizlikleri: Önemli gıda gruplarının diyetten çıkarılması, vitamin ve mineral eksikliklerine neden olabilir. Örneğin, süt ürünlerinin diyetten çıkarılması kalsiyum eksikliğine yol açabilir. Dolayısıyla, eliminasyon diyeti süresince besin yetersizliği gözlemlenebilir.

Kilo Kaybı: Eliminasyon diyeti uygulayanlarda kalori alımının azalması istenmeyen kilo kaybına sebep olabilir.

Sindirim Sorunları: Diyette lifli gıdaların azaltılması kabızlık gibi sindirim sorunlarına yol açabilmektedir.

Psikolojik Etkiler: Gıda kısıtlamaları stres ve anksiyete gibi duygusal tepkilere neden olabilir.

Bu yan etkilerin en aza indirilmesi için eliminasyon diyeti uzman bir diyetisyen gözetiminde uygulanmalıdır. Böylece besin yetersizlikleri önlenebilir ve diyetin etkinliği artırılabilir.

Eliminasyon Diyetinde Neler Yenmemelidir?

Eliminasyon diyetinde kaçınılması gereken gıdalar şunlardır:

• Portakal ve greyfurt gibi asidik meyveler
• Domates, biber, patlıcan
• Kırmızı ve acı biber
• Tüm kuruyemişler
• Fasulye, mercimek ve bezelye gibi baklagiller
• Gluten içeren tahıllar ve tüm ürünler
• İşlenmiş et ve kabuklu deniz hayvanları
• Süt, peynir ve yoğurt gibi süt ürünleri
• Tereyağı, margarin gibi yağlar
• Alkol, kahve ve siyah çay gibi içecekler
• Şeker, tatlı ve çikolatalar

Eliminasyon Diyetini Kimler Yapabilir?

Eliminasyon diyeti herkes için uygun olmayabilir. Özellikle büyüme dönemindeki çocuklar ve alerjisi olan bireylerin önce doktora danışmaları önemlidir. Bu diyet, sindirim ve boşaltım problemleri yaşayan; reflü, hazımsızlık ya da mide şikayetleri olan kişilere önerilebilir. Bununla birlikte, diyeti uzun süre uygulayanlar için vücut için gerekli yiyeceklerin alımını azaltması nedeniyle doktor onayı alınmadan yapılmamalıdır. Hamile ve emziren bireylerin de bu diyeti uygulamaları önerilmez. Diğer yandan, doktor onayı alanlar eliminasyon diyeti uygulayabilir.

Eliminasyon Diyeti ile İlgili Bilinmesi Gerekenler

Eliminasyon diyeti hakkında bilinmesi gerekenler şu şekildedir:

• Herhangi bir gıdaya karşı alerjiniz olduğunu düşünüyorsanız, bir eliminasyon diyetine başlamadan önce doktorunuza danışmalısınız.
• Eliminasyon diyetleri, kişinin beslenme alışkanlıkları ve alerjik durumuna göre değişiklik gösterebilir. Bu nedenle, bünyenize uygun bir diyet seçmelisiniz.
• Bu diyeti yalnızca kilo verme amacıyla uygulamamalısınız.

Eliminasyon diyeti, menü açısından oldukça zengindir. Kahvaltıda kavrulmuş sebzeler ile yumurta karıştırılarak bir omlet hazırlanabilir. Elma sirkesi ve zeytinyağı ile hazırlanmış sos, salata malzemeleriyle bir araya getirilebilir. Öğle yemeği olarak çeşitli soslarla hazırlanmış tavuk, lahana salatası ile sunulabilir. Alternatif olarak ızgara et ile yeşilliklerden oluşan bir salata tercih edilebilir. Akşam yemeğinde ise fırında pişmiş balığın yanında haşlanmış karnabahar ve brokoli ile doyurucu bir öğün oluşturulabilir.

Eliminasyon Diyeti Hakkında Sık Sorulan Sorular

Eliminasyon nedir?

Eliminasyon, vücudun tolere edemediği ve olumsuz reaksiyonlar oluşturan yiyecekleri veya gıda gruplarını beslenme planından çıkarmak anlamına gelir. Bu nedenle, eliminasyon diyeti olarak adlandırılan beslenme türünde, belirli gıda grupları diyet programından çıkarıldıktan sonra, daha sonra kademeli olarak tekrar beslenmeye dahil edilmesi amaçlanır.

Eliminasyon diyeti bittikten sonra ne yapılır?

Eliminasyon diyeti tamamlandıktan sonra hemen normal beslenme düzenine geçilmemelidir. Yasaklı olan yiyeceklerden en çok istenenler seçilip bunlar deneyimlenmelidir. Gluten eliminasyon diyeti için kritik öneme sahiptir. Diyetin sonrasında gluten içeren yiyeceklerden uzak durmak faydalı olacaktır. Yumurta ve ceviz gibi omega açısından zengin besinlere başlamak, iyi bir başlangıç olabilir. Bu gıdalar denendikten sonra, yavaş yavaş diğer gıdalar diyete dahil edilmelidir.

Eliminasyon diyeti ne zaman etki eder?

Eliminasyon diyetinin etkileri genellikle 4-6 haftalık bir süre zarfında görülür. Ancak bu süre, kişiden kişiye ve uygulamanın tarzına göre değişiklik gösterebilir.

Eliminasyon diyetinde probiyotik kullanılır mı?

Eliminasyon diyetinde probiyotik kullanımı, diyetin başarılı olmasına destek olabilir.