Chia Tohumu Nedir ve Faydaları Nelerdir?
Chia tohumu, Salvia hispanica L. bitkisinden elde edilen, gluten içermeyen, lif ve protein açısından zengin, zengin vitamin ve mineral kaynakları olan yenilebilir tohumlardır. Chia tohumu, kalp sağlığını koruma, kan şekerini düşürme, sindirim fonksiyonlarını iyileştirerek kabızlığa iyi gelme, kemik yapısını güçlendirme ve zayıflamaya yardımcı olma gibi birçok faydaya sahiptir.
Chia Tohumu Nedir?
Chia tohumu, Lamiaceae (ballıbabagiller) familyasından Salvia Hispanica adlı bitkiden elde edilen, yenilebilir oval biçimde gri renkte, siyah veya beyaz lekelerle kaplı tohumlardır. Bol miktarda lif ve omega-3 yağ asidi içerir. Çoğu bitkisel besinden farklı olarak, chia tohumları dokuz temel amino asidin tamamını içerdiği için mükemmel bir protein kaynağıdır. 100 gram chia tohumunun 34 gramı lif ve 16 gramı yüksek kaliteli proteinlerden oluşur. Yüksek lif içeriği sayesinde sindirimi kolaylaştırır ve tohumlar şişerek uzun süreli bir tokluk hissi yaratabilir.
Chia tohumları, kaliteli yağ asitleri içermektedir. İçlerinde yer alan çoklu doymamış yağ asidi alfa-linolenik asit sayesinde, vücut EPA ve DHA gibi uzun zincirli Omega-3 yağ asitlerini belirli miktarlarda üretebilir.
Chia Tohumu Besin Değeri
100 gram chia tohumunun içeriği aşağıdaki gibidir:
- Kaloriler: 486
- Yağ: 31 g
- Doymuş Yağ: 3,3 g
- Çoklu Doymamış Yağ: 24 g
- Tekli Doymamış Yağ: 2,3 g
- Trans Yağ: 0,1 g
- Kolesterol: 0 mg
- Sodyum: 16 mg
- Potasyum: 407 mg
- Karbonhidratlar: 42 g
- Diyet Lifi: 34 g
- Şekerler: 0 g
- Protein: 16 g
- Kalsiyum: 631 mg
- Demir: 7,7 mg
- Magnezyum: 335 mg
Chia Tohumu Faydaları Nelerdir?
Chia tohumu, faydalı yağ asitleri, lif, kalsiyum, magnezyum ve antioksidanlar açısından zengindir. Serbest radikallere karşı savaşarak iltihaplanmayı önler, kan şekeri ve kolesterol seviyesini düşürerek kalp sağlığını destekler, karaciğer üzerinde koruyucu etkiler gösterir ve yaşlanmayı geciktirir. Vücudun kalsiyum ihtiyacını karşılayan chia tohumu, kemik sağlığını korurken, zengin lif ve protein yapısıyla sindirim sistemine yardımcı olur ve kabızlığı önler.
Lif, protein, omega-3 yağ asitleri ve mikro besin kaynağı olarak chia tohumunun sağladığı faydalar şunlardır:
- Chia tohumu, trigliserid ve kolesterol gibi kan yağ seviyelerini düşürür.
- Tansiyonu dengeler.
- İltihaplanmayı azaltabilir.
- Kemik sağlığını destekler.
- Kan şekerini düzenler ve insülin direncine karşı korur.
- Kalp sağlığını korur.
- Bağışıklık sistemini güçlendirir.
- Chia tohumu, kan omega-3 seviyesini artırır.
- Sindirim fonksiyonlarını iyileştirir.
- Kilo vermeye yardımcı olur.
- Kanser riskini azaltabilir.
Trigliserid ve kolesterol seviyelerini düşürür
Chia tohumu, çözünür lif ve omega-3 yağ asidi olan alfa-linolenik asit açısından zengindir. Kolesterol ve trigliserid seviyelerini düşürerek kalp sağlığına katkıda bulunur. Ayrıca kuersetin gibi antioksidanlar içerir, bu da yüksek tansiyonu düşürmeye yardımcı olur.
İltihabı azaltır
Chia tohumunda bulunan kafeik asit adlı antioksidan, vücuttaki iltihaplanmalarla savaşabilir. Düzenli tüketimde, iltihaplı hastalıkların belirtilerini hafifletebilir.
Kemik sağlığına iyi gelir
Chia tohumu, kalsiyum, magnezyum ve fosfor gibi mineraller içerir ve bu da kemik sağlığını korumaya yardımcı olur.
Kan şekerini düzenler ve insülin direncine karşı korur
Chia tohumları, diyabet hastaları için faydalıdır. Kompleks karbonhidrat içeriği sayesinde kan şekerini düzenler ve insülin direncine karşı korandır. Aynı zamanda zengin bir protein kaynağı olarak kan şekeri seviyelerini dengelemeye yardımcı olur.
Kalp sağlığını korur
Chia tohumları, yüksek lif içeriği ile kalp sağlığını iyileştirmeye yardımcıdır. Kalp hastalığı riskini azaltan, Omega-3 yağ asitleri ve antioksidan kuersetin içerir.
Chia tohumu bağışıklık sistemini güçlendirir
Chia tohumu, bağışıklık sistemi için faydalı olan çeşitli T hücreleri ve B hücreleri içerir. Omega-3, doğuştan gelen bağışıklık hücrelerinin işlevlerini destekler ve bağışıklık sistemi hücrelerinin aktivitesini artırır.
Kandaki omega-3 yağ asit seviyesini artırır
Chia tohumları, omega-3 yağ asitleri açısından zengindir. Alfa-linolenik asit (ALA) ve oleik asit gibi esansiyel yağ asitlerini içerir.
Sindirim fonksiyonlarını düzenlemeye yardımcı olur
Chia tohumu, sindirim sistemi işletiminde önemli bir lif kaynağıdır. Ayrıca, klorojenik asit, kafeik asit, kuersetin ve kamferol gibi antioksidan özelliğe sahip fenolik bileşenler de içerir. Yüksek lif içeriği sayesinde kabızlığı önler, dışkıyı yumuşatır ve bağırsaklardan geçişini kolaylaştırır.
Kanser riskini azaltır
Chia tohumu, kanser riski azaltan kamferol adlı flavonoidi içerir. Bu madde, meme kanseri, karaciğer kanseri, beyin kanseri, kolon kanseri gibi birçok kanser türüne karşı etkilidir.
Hücre hasarını önler
Chia tohumu, serbest radikallerin neden olduğu hücre hasarını önlemede etkilidir ve bu da tip 2 diyabet, çeşitli kanser türleri, iltihap ve sindirim sorunları gibi hastalıkların riskini azaltabilir.
Hafızayı ve bilişsel gelişimi artırır
Chia tohumu, merkezi sinir sistemi aktivitesini, bilişsel gelişimi ve hafıza ile ilgili öğrenme süreçlerini etkileyen özel bileşikler içerir.
Kilo kontrolünü kolaylaştırır
Yüksek lif içeriği ile tokluk hissi vererek, yeme isteğini ve kalori alımını azaltır, bu da kilo vermeye yardımcı olur ve kontrolü kolaylaştırır.
Chia Tohumu Nasıl Tüketilir?
Chia tohumu, çiğ olarak yemeklerde veya salatalarda kullanılabilir. Ayrıca, blenderda toz haline getirip smoothie, çorba veya tatlı yapımında da kullanılabilir. Chia tohumları bir sıvıda şişerek hacmini on kat artırabilir; bu nedenle 1:6 oranında su ile karıştırılmalıdır. Tohumların jel kıvamına gelmesi için en az bir saat bekletilmesi önerilir.
Chia tohumunun pişirilmeden kullanılması besin değerini korumak için önemlidir. Kahvaltıda, salatalarda farklı şekillerde tüketilebilecek bir besindir.
Chia Tohumu Zararları Nelerdir?
Chia tohumu aşırı tüketildiğinde kabızlık, ishal, şişkinlik, gaz gibi sindirim sorunlarına, tansiyon ve kan şekerinin düşmesine, alerjik reaksiyonlara veya boğulma riski yaratabilecek sorunlara yol açabilir.
Chia tohumunun zararları genel olarak aşağıdaki gibidir:
- Sindirim sorunlarına yol açabilir: Besin emilimini olumsuz etkileyebilir, kabızlık, ishal, şişkinlik ve gaz gibi sorunlara neden olabilir.
- Tansiyon ve kan şekerini düşürebilir: Tansiyon ve diyabet ilaçları kullanan kişilerde aşırı düşüşler yaşanabilir.
- Alerjik reaksiyonlara neden olabilir: Alerjisi olan kişilerde bulantı, kusma veya dilde şişme gibi belirtiler görebilir.
- İltihaplı bağırsak rahatsızlıklarını tetikleyebilir: Ülseratif kolit veya Crohn hastalığı gibi durumlarda dikkatli kullanılmalıdır.
- Boğulma riski oluşturabilir.
- Prostat kanseri riskini artırabilir.
Chia Tohumu Hakkında Sık Sorulan Sorular
Chia tohumu ne işe yarar?
Chia tohumları, mineraller, omega-3 yağ asitleri, antioksidanlar ve lif açısından zengindir. Yüksek tansiyon ve kolesterol seviyelerini düzenler, kalp hastalığı riskini azaltır, insülin direncini ve kan şekerini iyileştirir. Ayrıca sindirim sistemine fayda sağlar. Bilişsel gerileme ve belirli kanser türlerine karşı koruyucu etkileri vardır.
Chia tohumundaki bileşikler, hücrelerde hasar yaratan serbest radikalleri nötralize ederek sağlığı korur. Klorojenik asit, kafeik asit gibi antioksidanlar kalbi ve karaciğeri korur, antikanser özellikler gösterir.
Çok fazla chia tohumu tüketimi riskli midir?
Chia tohumu lif bakımından zengin olduğu için fazla tüketimi kabızlık, ishal, mide şişkinliği ve gaz gibi sorunlara yol açabilir. Bağırsak hastalıklarını tetikleyebilir.
Chia tohumu nasıl kullanılır?
Chia tohumu genellikle çiğ olarak tüketilir ve yemeklere, smoothielere veya salatalara eklenebilir. Kahvaltıda yoğurtla birlikte de tüketilmesi yaygındır.
Chia tohumu günlük ne kadar kullanılır?
Günlük vitamin ve mineral ihtiyacı için 1-2 yemek kaşığı chia tohumu yeterlidir. Besin değeri yüksek olduğu için, uygun miktarın üzerinde tüketilmemelidir.
Chia tohumu bağırsakları çalıştırır mı?
Yüksek lif içeriği sayesinde sindirim sistemini düzenler ve kabızlığı önler. Günde 20-30 gram lif alımı önerilir, 2 yemek kaşığı chia tohumu yaklaşık 11 gram lif sağlar. Bununla birlikte, bol su tüketimi de önemlidir.
Chia tohumu zayıflamak için nasıl kullanılır?
Chia tohumları, smoothie’lere, yoğurda, yulaf ezmesine karıştırılarak veya salatada kullanılabilir. İçerdiği besin değerleri zayıflama sürecine yardımcı olur, ancak tek başına etkili olmamalıdır. Uzman bir diyetisyen desteğiyle diyet programınıza eklenebilir.
Chia tohumunu kimler kullanamaz?
Hamile kadınların chia tohumu tüketmesi önerilmez. Yüksek tansiyon ilaçları ve diyabet ilaçları ile beraber kullanılmamalıdır. Alerjisi olanlar dikkatli olmalı, ayrıca yutma güçlüğü çeken bireylerin de kullanımı sınırlı olmalıdır. Kuru haliyle yutulmamalıdır. Kan pıhtılaşma bozukluğu olan bireyler, chia tohumu tüketimini doktorları ile konuşmalıdır. Tansiyonu düşürebileceğinden, bu sorunu olan kişiler de dikkatli olmalıdır.
Chia tohumu diyabet hastalarına iyi gelir mi?
Chia tohumu, lif kaynağıdır. Lif, insülin direncini azaltmaya ve kan şekerini iyileştirmeye yardımcı olur, bu da metabolik sendrom ve tip 2 diyabet riskini azaltabilir.
Chia tohumu neye iyi gelir?
Lif, protein, omega-3 yağ asitleri ve antioksidanlar açısından zengin olan chia tohumunun başlıca yararları kalp, beyin sağlığını koruma, tip 2 diyabet riskini azaltma, sindirim bozukluklarına iyi gelme, kolesterol ve trigliserid seviyelerini düşürme ve iltihabı önleyebilmektir.