C Vitamini Faydaları ve Bulunduğu Besinler Nelerdir?

C Vitamini Nedir?

Suda çözünebilen bir vitamin olan C vitamini (askorbik asit), özellikle portakal, mandalina, greyfurt ve limon gibi turunçgillerde bulunarak bağışıklık sistemini güçlendirir ve vücuttaki dokuların onarımı ile büyümesi için önemli bir antioksidan kaynağıdır.

Diverse araştırmalar, C vitamininin vücudun her yerindeki dokuların büyümesi ve onarımı için gerekl olduğunu göstermektedir. C vitamini, yaraların iyileşmesine, dişlerin, cildin ve kıkırdakların korunmasına ve onarılmasına yardımcı olur. Ayrıca, bir antioksidan olarak, vücutta belirli kanserleri ve kalp hastalıklarını önlemeye veya geciktirmeye yardımcı olur ve sağlıklı yaşlanmayı destekleyen serbest radikallerle savaşır.

Doğal yolla besinlerden alınabilen C vitamini, aynı zamanda takviye olarak da kullanılabilir. Eğer C vitamini eksikliği teşhis edildiyse, doktor kontrolünde düzenli olarak C vitamini takviyesi alabilirsiniz.

C Vitamini Faydaları Nelerdir?

C vitamini öncelikle güçlü bir antioksidandır. Serbest radikallerin etkileri ve neden olabileceği kalp hastalığı, kanser ve diğer hastalıklara karşı hücrelerin korunmasına yardımcı olur. Cilt, kıkırdak, tendon, bağ ve kan damarları yapımında önemli bir rol oynayan kolajen üretimine de yardımcı olur. C vitamini, yaraların iyileşmesi, kemik ve diş sağlığı üzerinde de etkilidir.

C vitamininin başlıca faydaları şunlardır:

• Güçlü bir antioksidandır
• Bağışıklığı güçlendirir
• Soğuk algınlığı ve grip semptomlarını azaltır
• Kan basıncını düşürür
• Demir emilimini artırır
• Diş eti hastalıklarına iyi gelir
• Saç ve cilt sağlığını destekler
• Yaraların hızlı iyileşmesini sağlar
• Kanser önleyici etki yaratabilir
• Kalp-damar hastalıkları riskini azaltır
• Göz sağlığını korur
• Beyin fonksiyonlarını güçlendirir
• Duygusal stresin azalmasına yardımcı olur
• Alerjilerin şiddetini hafifletir

C vitamini güçlü bir antioksidandır

Antioksidanlar, hücreleri koruyarak ve serbest radikalleri stabilize ederek hasarı azaltmak için çalışır. Bu nedenle C vitamini, E vitamini ve beta karoten alımı, vücudun genç kalmasına ve sağlığını korumasına yardımcı olur. C vitamini, güçlü bir antioksidan kaynağı olarak bu potansiyel faydaları içerir.

Ayrıca, araştırmalar C vitamini alımının kandaki antioksidan seviyesini yüzde 30’a kadar artırabileceğini göstermektedir.

C vitamini bağışıklığı güçlendirir

C vitamininin en belirgin faydalarından biri, bağışıklığı güçlendirmesidir. Bu güç, esas olarak antioksidan özelliğinden gelmektedir. Besinler ve takviyeler yoluyla C vitaminini alarak bağışıklığınızı güçlendirebilir ve hastalıklara karşı daha dirençli olabilirsiniz.

Soğuk algınlığı ve grip semptomlarını azaltır

Soğuk algınlığı ve grip gibi rahatsızlıkların karşısında C vitamini oldukça etkilidir. Özellikle portakal, mandalina, greyfurt, limon gibi turunçgiller ve C vitamini içeren sebzeler grip döneminde semptomları hafifletir ve kişinin daha hızlı iyileşmesine yardımcı olur. Bu süreçte C vitamini takviyeleri de fayda sağlayabilir.

C vitamini kan basıncını düşürmeye yardımcı olur

Suda çözünebilen C vitamini, böbreklerin vücuttan daha fazla sodyum ve su atmasına neden olan bir idrar söktürücü etkisi gösterir. Bu durum, kan damarı duvarlarını gevşeterek kan basıncı seviyelerinin düşmesine yardımcı olur.

C vitamini demir emilimini artırır

C vitamini bakımından zengin meyvelerin, temel tahıllardan ve baklagillerden elde edilen demirin biyoyararlanımını artırdığı bulunmuştur.

C vitamini diş eti hastalıklarına iyi gelir

C vitamini, diş etlerini iltihaplanmadan koruyarak onu güçlendiren önemli vitaminlerden biridir.

C vitamini sağlıklı cilt ve güçlü saçlar için faydalıdır

C vitamini alımı, cildin kuruluğunu azaltır ve ona nem sağlar. Askorbik asit, ciltte suyun tutulmasına yardımcı olur, kuru veya yağlı olmasını önler. Ayrıca, kolajen üretimini teşvik ederek hem sağlıklı bir cilt hem de güçlü saçlar için fayda sağlar.

Yaraların çabuk iyileşmesine yardımcı olur

Cilt, kas ve diğer dokulardaki C vitamini, vücudun kolajen üretmesine destek olur. C vitamini eksikliği olan kişilerde yara iyileşmesi yavaş olabilir. C vitamini, kolajen oluşumunu aktive ederek hızlı yara iyileşmesine yardımcı olur. C vitamini ile E vitamininin birleşimi, yaraların ve yanıkların hızlı iyileşmesine yardımcı olabilir.

Katarakt ve yaşa bağlı makula dejenerasyonu riskini azaltır

C vitamini, katarakt riskini azaltmanın yanı sıra yaşa bağlı makula dejenerasyonunun ilerlemesini de yavaşlatabilir.

Vücuttaki iltihaplanmayı azaltmaya yardımcı olur

C vitamini, iltihap belirtilerini azaltan güçlü bir antioksidan ve iltihap önleyicidir. Topikal C vitamini, akne ve psoriasis gibi çeşitli cilt problemlerinde iltihabı hafifletir.

Ruhsal problemlerden kurtulmaya yardımcı olabilir

C vitamini, kimyasallara maruz kalmanın yarattığı fizyolojik ve duygusal stres kaynaklarından kaçınmada yardımcı olabilir.

C vitamini alerjilerin hafifletilmesine destek olur

Özellikle bahar döneminde alerjilerin artışı görülebilir. C vitamini, vücuttaki histamin seviyesini azaltır. Belirli miktarlarda C vitamini almak, bahar aylarında artan alerjilerin hafiflemesine yardımcı olabilir.

Antikanser bir etki yaratabilir

C vitamini, serbest radikallerin zararlı etkilerine karşı vücudu koruyarak kanserli hücrelerin oluşumunu önleyebilir. Ancak, tek başına C vitamini almak bunun için yeterli değildir.

Beyni güçlendirir

C vitaminindeki antioksidan özellikler, beyin aktivitelerini güçlendirerek yaşlanmaya bağlı beyin hasarlarına karşı koruma sağlar.

C Vitamini Nelerde Var?

Meyve ve sebzeler, en iyi C vitamini kaynaklarıdır. Özellikle portakal, mandalina, limon, mango ve greyfurt gibi turunçgillerin yanı sıra kivi, çilek, kuşkonmaz, kuşburnu, böğürtlen, kavun, brokoli, kırmızı lahana, brüksel lahanası, ıspanak ve kırmızı biber, C vitamini açısından zengin besinlerdendir.

C vitamini içeren bazı gıdalar şöyle sıralanabilir:

Bazı gıdalardaki C vitamini içeriği tablosu aşağıdadır:

Tablo: Seçilmiş Gıdaların C Vitamini İçeriği
Gıda	Porsiyon başına miligram (mg)	Yüzde (%) DV*
Kırmızı biber, tatlı, çiğ, ½ su bardağı	95	106
Portakal suyu, ¾ su bardağı	93	103
Portakal, 1 orta boy	70	78
Greyfurt suyu, ¾ su bardağı	70	78
Kivi, 1 orta boy	64	71
Yeşil biber, tatlı, çiğ, ½ su bardağı	60	67
Brokoli, pişmiş, ½ su bardağı	51	57
Çilek, taze, dilimlenmiş, ½ su bardağı	49	54
Brüksel lahanası, pişmiş, ½ su bardağı	48	53
Greyfurt, ½ orta boy	39	43
Brokoli, çiğ, ½ su bardağı	39	43
Domates suyu, ¾ su bardağı	33	37
Kavun, ½ su bardağı	29	32
Lahana, pişmiş, ½ su bardağı	28	31
Karnabahar, çiğ, ½ su bardağı	26	29
Patates, pişmiş, 1 orta boy	17	19
Domates, çiğ, 1 orta boy	17	19
Ispanak, pişmiş, ½ su bardağı	9	10
Yeşil bezelye, dondurulmuş, pişmiş, ½ su bardağı	8	9

DV = Günlük Değer

C Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

C vitamininin vücuttaki aşırı eksikliğine skorbüt adı verilir ve bu durum çeşitli semptomlara yol açabilir. C vitamini eksikliği belirtileri, genel olarak anemi, halsizlik, eklemlerde ağrı, ciltte bozulmalar, diş eti iltihabı, yaraların geç iyileşmesi, saçların kuruması ve bağışıklığın zayıflamasıyla ilişkili enfeksiyonların ağır seyretmesi durumlarını içermektedir.

C vitamini eksikliği şu belirtilerle kendini gösterir:

• Anemi
• Halsizlik
• Eklemlerde ağrı
• Ciltte bozulmalar
• Diş eti iltihabı
• Yaraların geç iyileşmesi
• Saçların kuruması
• Bağışıklık sisteminin zayıflaması
• Enfeksiyonların ağır seyretmesi

Anemi (kansızlık)

C vitamini eksikliği, vücutta demir emilimini artırmada önemli bir rol oynar. Bu eksiklik, kan hücrelerinin üretimini yavaşlatarak anemiye sebep olabilir. Anemi, nefes darlığı, solgunluk ve yorgunluk gibi belirtilerle ortaya çıkabilir; tedavi için C vitamini takviyesi gerekebilir.

Halsizlik ve yorgunluk

C vitamini, enerji üretiminde dolaylı bir rol oynar, bu nedenle C vitamini eksikliği, enerjinin düşmesine ve halsizlik gibi belirtiler vermesine yol açabilir.

Eklemlerde ağrı

C vitamini, vücutta kolajen üretiminde önemli bir rol oynar. Bu vitamin eksikliği, eklem ağrılarına ve hareket kısıtlamalarına sebep olabilir. Uzun süreli eksiklik, kalıcı eklem hasarlarına yol açabilir.

Ciltte bozulmalar

C vitamininin eksikliğine bağlı olarak kolajen üretiminin azalması, cilt sağlığını olumsuz etkiler. Yeterli alınmadığında ciltte kuruluk, çatlama ve yaşlanmanın belirtileri görülebilir. Kırmızı noktalar ve yaralar da oluşabilir.

Diş eti iltihabı

Diş etleri, kolajen açısından zengin dokulardan biridir. C vitamini eksikliği, diş etlerinde iltihaplanma, şişlik ve kanamaya neden olabilir. İleri düzeyde, diş kaybı riski mevcuttur.

Yaraların geç iyileşmesi

C vitamini eksikliği, vücuttaki kolajen sentezinin azalmasına yol açarak yaraların iyileşme sürecini uzatabilir.

Saçların kuruması ve dökülmesi

C vitamini, saç derisindeki kan dolaşımının desteklenmesine yardımcı olur. Eksikliği durumunda saçlar mat, kuru ve sağlıksız görünüm alabilir, ayrıca dökülmesi de yaşanabilir.

Bağışıklık sisteminin zayıflaması

C vitamini eksikliği, bağışıklık sisteminin zayıflamasına ve hastalıklara karşı direncin azalmasına sebep olur. Bu koşulda vücut, enfeksiyonlara karşı daha duyarlı hale gelebilir.

Enfeksiyonların ağır seyretmesi

Bağışıklık sisteminin zayıflaması, enfeksiyonların daha şiddetli semptomlarla geçmesine neden olabilir; basit enfeksiyonlar ciddi sağlık sorunlarına dönüşebilir.

C Vitamini Faydaları Hakkında Sık Sorulan Sorular

C vitamini içeren besinler nelerdir?

C vitamininin günlük ihtiyacını karşılamak için tüketilebilecek meyve ve sebzeler portakal, limon, greyfurt, mango, papaya, ananas, kivi, çilek, kavun, muz, kuşburnu, yeşil ve kırmızı biber, frenk üzümü, brüksel lahanası, karnabahar, brokoli ve ıspanak gibi yapraklı yeşillikler, patates ve domatestir.

Günlük C vitamini ihtiyacı ne kadardır?

Yetişkinlerin ortalama günde 80 mg C vitaminine ihtiyacı vardır. Ancak sigara içenler vücutlarını ekstra oksidatif strese maruz bıraktıkları için, sigara içen erkeklerin günlük C vitamini ihtiyacı 125 mg, kadınların ise 110 mg’dır. Ayrıca hamile veya emziren kadınların C vitaminine daha fazla ihtiyacı olabilir.

C vitamini ne işe yarar?

C vitamini, esasen bağışıklığı güçlendirir, yaraları iyileştirir, dişleri, cildi ve kıkırdağı onararak korumaya yardımcı olur. Dokuları güçlendiren C vitamini, aynı zamanda güçlü bir antioksidan olarak belirli kanserleri ve kalp hastalıklarını önlemeye veya geciktirmeye yardımcı olur. C vitamini, gıdalardan alındığında osteoartritli bireylerde kıkırdak kaybı riskini azaltabilir.

C vitamini içeren meyveler nelerdir?

C vitamini açısından zengin meyveler arasında portakal, mandalina, greyfurt, kivi, çilek, kavun, kuşkonmaz, böğürtlen, papaya ve domates bulunmaktadır.

C vitamininin cilde faydaları nelerdir?

Güçlü bir antioksidan olan C vitamini, cildin kolajen üretimini teşvik ederek daha genç ve pürüzsüz kalmasına yardımcı olur. Ayrıca, ciltteki koyu lekelerin giderilmesine dahi yardımcı olabilir.

Fazla alınan C vitamininin yan etkileri nelerdir?

C vitamini 2 gramdan fazla alındığında çeşitli yan etkilere yol açabilir. Fazla C vitamini alımı aşağıdakileri içeren bazı yan etkilere neden olabilir:

• Bulantı, kusma ve ishal
• Göğüste ağrılı yanma hissi
• Mide krampları veya şişkinlik
• Yorgunluk, uyku hali veya bazen uykusuzluk
• Baş ağrısı
• Cilt kızarması

Ayrıca, bazı kişilerde yüksek dozda oral C vitamini takviyeleri, böbrek taşına yol açabilir.

C vitamini takviyesine ihtiyacım var mı?

Çoğu vitamin, bitkisel ve hayvansal gıdalarda bulunur. Karbonhidrat, yağ ve protein gibi temel besin maddeleri ile dengeli bir beslenme, vücudun günlük vitamin ihtiyacını karşılar. Genel olarak vitaminleri haplardan ziyade doğal besin kaynaklarından almak en iyisidir. Ancak çeşitli fizyolojik ve patolojik durumlar, çevresel etkenler ve ilaç tedavileri vitamin gereksinimini artırabilir. Bu nedenle, C vitamini alımında eksiklik olduğundan şüpheleniliyorsa, doktor önerisi ile C vitamini takviyesi alınabilir.

Çocuğunuzda C vitamini eksikliği olup olmadığını nasıl anlarsınız?

C vitamini eksikliği genellikle şiddetli bağırsak emilim bozukluğu veya C vitamini kaynaklarından kaçınan beslenme alışkanlıkları olmadıkça hem çocuklarda hem de yetişkinlerde nadiren görülür. C vitamini eksikliğini teşhis etmek için özel kan testleri gereklidir. Ancak, bu eksiklikten kaynaklı durumlar genellikle çok nadir rastlanan skorbüt hastalığına yol açmaktadır.

C vitamini fazla alınırsa ne olur?

C vitamini, vücutta suda çözünebilen bir vitamin olduğundan fazlası idrar yoluyla atılabilir. Ancak aşırı miktarda alımı bazı yan etkilere yol açabilir. Bunlar şunları içerebilir:

• Mide bulantısı, midede yanma ve karın ağrısı belirtileri görülebilir
• Bazı kişilerde böbrek taşı oluşumuna neden olabilir
• C vitamini, demir emilimini artırdığı için karaciğer ve kalbe zarar verebilir
• Yüksek dozda C vitamini, kaşıntı, cilt döküntüleri ve kızarıklıklara neden olabilir

C vitamini ishal yapar mı?

Vücuda yüksek oranda C vitamini almak, bağırsakların uyarılmasına neden olur ve bu da ishale yol açabilir. Bu durum, vücudun aşırı miktardaki C vitaminini sindirememesinden kaynaklanmaktadır. Ayrıca bağırsakta su tutulmasına yol açarak dengenin bozulmasına da neden olabilir.

C vitamini boy uzatır mı?

C vitamini, boyun uzamasına doğrudan etki etmez. Fakat, büyüme ve gelişimi etkileyebilir. Özellikle kolajen üretimindeki rolü sayesinde kemik, kıkırdak ve bağ dokularının beslenmesine yardımcı olur ve bu da kemik büyümesine destek olabilir. Ancak boy uzaması genetik faktörler ve hormonlarla da ilişkili olduğundan farklılık gösterebilir.