Aspartam Nedir ve Zararları Nelerdir?

Aspartam Nedir?

Aspartam, pek çok gıda grubunda ve bazı ilaçların yapımında mevcut olan, şekere göre daha az kalori içeren ancak daha tatlı bir yapay tatlandırıcıdır.

Aspartam özellikle hazır gıda ürünlerinde etkin bir şekilde kullanılmaktadır. Tüketilen gazlı içeceklerin çoğunda ve atıştırmalık olarak tüketilen ürünlerin neredeyse tamamında aspartam bulunur. Diyet olarak tercih edilen hazır paketlenmiş gıdalarda da daha sık kullanıldığı belirtilmektedir. Aspartam, normal bir şekere nazaran daha yoğun tatlandırıcı içeriğine sahiptir. Yapay tatlandırıcı olarak kabul edilen aspartam, her ürün grubuna farklı gramajlarda eklenir.

Aspartam ilk kez 1980 yılında ABD tarafından aspartik asit ile fenilalanin bileşimi ile bir yapay tatlandırıcı olarak keşfedilmiştir.

Aspartamın Zararları Nelerdir?

İnsan sağlığı açısından aspartamın olumsuz etkileri, ne tür hastalıkları tetiklediği veya sebep olduğu üzerine çeşitli araştırmalar mevcuttur. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), aspartam adı verilen yapay tatlandırıcının potansiyel olarak kansere yol açabileceğini ifade etmiş ve bunu ‘muhtemel kanserojen’ sınıfına dahil etmiştir.

Diyet listelerinde yer alan bazı gıda gruplarında yapay tatlandırıcıların kilo vermeye yardımcı olmadığı, aksine diyabete neden olduğu belirtilmektedir.

DSÖ, aspartam içeren ürünlerin aşırı kullanımının kalp hastalığı ve ölüm riskini artırabileceğini vurgulamaktadır. Bununla birlikte, aspartam üzerine yapılan başka incelemelerde şeker ikamesinin sınırlı olduğuna dair güvenilir görüşler de mevcuttur.

Yapay tatlandırıcı olarak bilinen aspartamın insan sağlığına zararları şu şekilde özetlenebilir:

• Aspartam sinir sistemine zarar verebilir
• Beyinde nörolojik etkilere yol açabilir
• Bağırsak sağlığını olumsuz etkileyebilir
• Aspartam vücuttaki kalsiyum oranını artırabilir
• Kan şekerini yükseltebilir
• Kalp ve damar sağlığına olumsuz etkileri olabilir
• Erken yaşta obezite riskine yol açabilir

Sinir sistemine zarar verebilir

Aspartam, insan vücudunda kana karıştığında sinir sisteminde hasarlara yol açabilir. Baş ağrısı, ruh halinde değişiklikler ve alerjik reaksiyonlar bunlardan bazılarıdır.

Nörolojik hasar bırakabilir

Aspartamın aşırı kullanımı sonucunda beyinde nörolojik yan etkiler görülebilir. Aspartam, beyinde dopamin ve serotonin sentezini azaltır, bu da depresyon ve strese neden olabilir.

Bağırsak sağlığını olumsuz etkileyebilir

Aspartamın aşırı kullanımı bağırsak düzeninde olumsuz etkilere yol açabilir. Bağırsaklar, insan sağlığı ve metabolizması için kritik organlardır. Aspartam kullanımı bağırsak düzeninizi bozabilir.

Kalsiyum oranını artırabilir

Vücudunuz için gerekli olan kalsiyum, belirli oranlarda bulunmalıdır. Aşırı aspartam kullanımı, vücudunuzdaki kalsiyum oranını artırarak sinir hücrelerinin zarar görmesine sebep olabilir.

Kan şekerini yükseltebilir

Aspartamı dikkatli kullanması gereken kişiler arasında şeker hastaları yer alır. Kontrolsüz aspartam kullanımı kan şekerini yükseltir. Bu, şeker hastalığı olan veya riski bulunan kişiler için oldukça önemlidir.

Aspartam ve kalp-damar sağlığı

Düzensiz ve aşırı yapay şeker alımı kalp ve damar sağlığını olumsuz etkiler. Kalp ritmi veya yağlanma sonucunda gelişebilecek damar hastalıklarında aspartamın etkileri görülmektedir.

Erken yaşta obezite riski doğurabilir

Ergenlik çağındaki çocuklar, hazır gıda ve içecekler nedeniyle aşırı aspartam alımına maruz kalabilir ve bu durum erken yaşta obezite riskine yol açabilir.

Aspartam İçeren Ürünler

Yapay tatlandırıcılar oldukça geniş bir ürün yelpazesine sahiptir ve dışarıdan alınan tatlı türü yiyecekler ile içeceklerin neredeyse hepsinde aspartam kullanılmaktadır. Aspartamın bedeninize zararlarının ne kadar olduğu açıklansa da kesin ve net kanıtlar yoktur. Ancak fazla tatlandırıcı kullanımının neden olduğu hastalıklar üzerine yapılan araştırmalar mevcuttur. Aspartam içeren gıda ürünleri aşağıda sıralanmıştır:

• Kola ve diğer gazlı içecekler
• Meyveli yoğurt ve sütler
• Konserve meyveler ve sos çeşitleri
• Diyabet hastaları için önerilen özel gıdalar

Kola ve Diyet İçecekler: Dünyanın her yerinde olduğu gibi ülkemizde de içecekler içerisinde asitli kola grubu öne çıkmaktadır. Günlük içecek tüketiminde kola sıklıkla tercih edilmektedir. Kolanın içeriği artık herkes tarafından bilinmektedir. Yapay tatlandırıcı yalnızca kolada değil, asitli ve gazlı tüm şekerli içeceklerde bulunur. Diyet içeceklerinde de aspartam belirli miktarlarda yer almaktadır.

Meyveli Yoğurt ve Sütler: Kendinize uygun bir diyet oluşturduğunuzda muhakkak meyveli yoğurt çeşitleri ve sütler de bulunur. İçeriğinde pastörize inek sütü ile birçok asit düzenleyici, nişasta, renklendirici ve yapay tatlandırıcı bulunmaktadır. Üreticilerin bu katkı maddelerini ürünlere eklemelerinin nedeni raf ömrünü uzatmaktır. Hazır süt ve süt ürünleri de aspartam içeren gıdalar arasında yer almaktadır.

Konserve Meyveler ve Sos Çeşitleri: Ketçap, mayonez, hardal gibi gıdalar hazır sos kategorisine girer ve bu tür gıdalarda da belirli miktarda aspartam bulunur. Konserve meyvelerin ve sosların evde kendinizce hazırlanıp tüketilmesi sağlığınız açısından oldukça önemlidir.

Diyabet Hastaları için Önerilen Gıdalar: Şeker hastaları için özel olarak üretilen gıdalarda da aspartam bulunmaktadır. Diyabet hastalarının aşırı aspartam kullanımı, kan şekerinin aniden yükselmesine yol açabilir. Dolayısıyla, şeker hastalarının bu tür yapay tatlandırıcı içeren gıdaları belirtilen dozda ve güvenli bir şekilde tüketmeleri son derece önemlidir.

Aspartam Hakkında Sık Sorulan Sorular

Aspartam güvenli mi?

Yapay tatlandırıcı olarak hazır ve paketlenmiş yiyeceklerde bulunan aspartam, fazla tüketilmediği sürece tüketilebilir. Aspartamın sağlık açısından güvenilirliği kesin bir şekilde ifade edilemese de yapay tatlandırıcıların kullanımında dikkatli olunması gerektiği vurgulanmaktadır. Kilonuza göre günlük aspartam alımınızı hesaplamanız mümkündür. Vücut ağırlığınızın her kilogramı başına 40 miligramı geçmemelidir. Örnek vermek gerekirse, 60 kilogram olan bir kişi günlük en fazla 2400 miligram aspartam almalıdır.

Aspartam sağlıklı mı?

Aspartam, normal bir şekerin 200 katı kadar tatlıdır. Vücudunuza dışarıdan girecek her türlü şeker, yani glukoz, aşırıya kaçıldığında sağlığınızı olumsuz yönde etkileyebilir. Aspartamın sürekli kullanımı da vücuda fazlaca girmesi nedeniyle son derece zararlı ve sağlıksızdır.

Aspartik asit nedir?

Aspartik asit, insan vücudundaki protein yapımında ve beyin metabolizmasında önemli bir aminoasittir. Protein oluşumunu desteklerken, bozulan proteinlerin de vücuttan atılmasında etkili bir rol oynar.

E951 nedir?

Avrupa gıda kodlamalarında aspartam katkı maddesi, E951 olarak tanımlanmaktadır. Aldığınız ürünün içeriğinde E951 kodunu görmek, tükettiğiniz gıdanın yapay tatlandırıcı olan aspartam içerdiğini gösterir. Tükettiğiniz içecek veya yiyecek gıda ürününde kaç miligram aspartam bulunduğu, E951 kodunun yanında belirtilir.