Aşırı Terlemenin (Hiperhidroz) Nedenleri ve Terlemeyi Azaltmanın Yolları nelerdir?

Tıbbi terimi hiperhidroz olan aşırı terleme, vücudun ısı dengesini sağlama mekanizmasının normalden fazla çalışması neticesinde gelişen bir durumdur. Terlemek, vücut sıcaklığını dengelemek ve zararlı maddeleri dışarı atmak için gereken doğal bir fizyolojik tepkidir. Ancak hiperhidroz hastalarında ter bezleri aşırı derecede aktifleşir ve çevresel sıcaklık, fiziksel hareket veya duygusal durumdan bağımsız olarak aşırı terleme görülür. Bu yaşam şartları sosyal etkileşimleri, özgüveni ve günlük etkinlikleri olumsuz yönde etkileyebilir.

Aşırı Terleme (Hiperhidroz) Nedir?

Aşırı terleme, vücudun normalden fazla ter üretmesi ile belirginleşen bir durumdur. Terleme, beden sıcaklığını kontrol eden doğal bir süreçtir. Ancak hiperhidroz seviyesinde ter bezleri gereğinden fazla çalışır ve aşırı terleme, çevre ısısı, fiziksel aktivite ya da stres faktörleri ile bağlantılı olmadan meydana gelir. Bu durum, avuç içleri, ayak tabanları, koltuk altları, yüz ve baş gibi belirli bölgelerde yoğunlaşabileceği gibi, bazı hastalarda tüm vücutta da gözlemlenebilir. Hiperhidroz, gündelik aktiviteleri zorlaştırabilir ve sosyal hayata olumsuz etkiler yapabilir. Sürekli nemli eller, terli ayaklar ya da kıyafetlerde bariz ter lekeleri, hiperhidrozun yaygın belirtilerindendir. Hiperhidroz iki ana gruba ayrılır:

• Primer (Birincil) Hiperhidroz: Nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte genetik faktörler etkili olabilir. Çocukluk veya gençlik döneminde başlayan bu durum, yaşam boyu sürebilir. Ellerde, ayaklarda, yüz ve koltuk altlarında aşırı terleme gözlemlenir ve genellikle vücudun iki yanında simetrik olarak görülür. Gece terlemeleri genellikle rastlanmaz.
• Sekonder (İkincil) Hiperhidroz: Hastalık veya belli başlı ilaçların etkisiyle belirir. Gece terlemeleri sık görülür ve vücudun genelinde ya da belirli bölgelerde yoğunlaşabilir. Hiperhidrozun ani bir başlangıcı veya ilerleyen yaşlarda ortaya çıkması genellikle sekonder hiperhidroz olaraq kabul edilir.

Fiziksel bir sağlık problemi olmanın ötesinde, hiperhidroz aynı zamanda hastalar için psikolojik ve sosyal kaygılara yol açabilmektedir. Tedavi edilmeme durumunda, bireyin özgüveni, kariyeri ve gündelik etkinlikleri üzerinde olumsuz etkileri olabilir.

Aşırı Terleme (Hiperhidroz) Neden Olur?

Primer hiperhidroz, genetik yatkınlık ile ortaya çıkar ve özellikle avuç içleri, ayak tabanları, koltuk altları ve yüz bölgelerinde yoğunlaşır. Çocukluk veya ergenlik döneminde başlayıp, yaşam boyu devam edebilir. Nedeni tam olarak aydınlatılamamıştır, ancak sinir sistemi ile ter bezleri arasındaki iletişimin aşırı aktif olduğu düşünülüyor. Sekonder hiperhidroz, genel hastalıklar veya dış etkenler aracılığıyla gelişir. Menopoz, tiroid hastalıkları, diyabet gibi hormonal değişiklikler, nörolojik rahatsızlıklar (Parkinson, felç), obezite, enfeksiyonlar ve belli başlı ilaçlar sekonder hiperhidroza neden olabilir. Yoğun stres, aşırı baharatlı yiyecekler ve fazla kafein alımı da terlemeyi tetikleyebilen unsurlar arasındadır. Bazı durumlarda aşırı terleme, psikolojik sebepler (anksiyete, stres) nedeniyle de ortaya çıkabilir. Özellikle stresli durumlardaki el, yüz ve koltuk altındaki aşırı terleme, hiperhidrozun bir göstergesi olabilir. Aniden başlayan terleme veya gece terlemeleri, altta yatan bir hastalığın işareti olabilir ve değerlendirilmek üzere tıbbi destek almayı gerektirebilir.

Aşırı Terleme (Hiperhidroz) Belirtileri Nelerdir?

Aşırı terlemenin en belirgin işareti, çevresel sıcaklık, fiziksel aktivite ya da stres seviyelerine bağımlı olmaksızın meydana gelen aşırı terlemedir. Primer hiperhidroz genellikle her iki elin aynı anda terlemesi şeklinde simetrik bir görüntü sergilerken, sekonder hiperhidroz vücudun geniş alanlarını etkileyebilir ve genellikle gece terlemeleriyle birlikte görülür. Aşırı terleme sosyal kaygı, iş ve özel hayat üzerinde olumsuz etkilere neden olabilmektedir. Aşırı terleme belirtileri şunlardır:

• Ellerde, ayaklarda, koltuk altlarında ve yüzde aşırı terleme.
• Ellerin sürekli nemli kalması ve el sıkışma sırasında rahatsız edici bir durumda olmaları.
• Koltuk altlarında belirgin ter lekeleri ile kıyafetlerin sık sık ıslanması.
• Ayaklarda aşırı terleme nedeniyle çorapların sürekli ıslak kalması ve koku oluşumu.
• Yaz-kış fark etmeksizin gün içinde belirgin terleme anlarının yaşanması.
• Günlük işleri zorlaştıracak şekilde terleme (örneğin, yazı yazarken kâğıdın ıslanması, telefon ekranının kayganlaşması).
• Gece terlemeleri sonucunda uyanma (özellikle sekonder hiperhidroz için geçerlidir).
• Sürekli ıslak kalan bölgelerde cilt tahrişi, mantar ve bakteriyel enfeksiyonların gelişimi.
• Sosyal ortamlarda aşırı terleme nedeni ile özgüven kaybı ve kaygı bozukluğu.