Ablasyon Nedir? Ablasyon Tedavisi Hakkında | Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi

Ablasyon, tıbbın pek çok alanında kullanılan, hastalıklı veya anormal dokuların çeşitli tekniklerle yok edilmesini sağlayan bir tedavi yöntemidir. Radyo frekansı, lazer, mikrodalga, kriyo (soğuk) veya kimyasal maddeler ile gerçekleştirilen bu uygulama, minimal invaziv yapısı sayesinde cerrahinin alternatifi olarak öne çıkar. En yaygın kullanım alanı kalp ritim bozukluklarıdır, ancak kanser tedavisi, damar hastalıkları, tiroid nodülleri ve kronik ağrı gibi pek çok durumda da tercih edilmektedir. Uygulama şekli, hastalığın türüne ve hedef bölgeye bağlı olarak farklılık göstermektedir.

Ablasyon Nedir?

Ablasyon, vücutta anormal veya hastalıklı dokuların ortadan kaldırılması amacıyla uygulanan bir tedavi tekniğidir. Bu işlem, ısı, soğuk, radyo dalgaları, lazer ya da kimyasal maddelerle gerçekleştirilir ve doğrudan dokuya müdahale edilerek sağlıklı dokulara minimum zarar verilmesi hedeflenir. Kalp ritim bozukluklarının (aritmi) tedavisinde sıklıkla kullanılsa da, karaciğer tümörleri, varisler ve tiroid nodülleri gibi çeşitli durumlarda da uygulanmaktadır. Temel amaç, hastalığın kaynağını hedef alarak kalıcı bir iyileşme sağlamaktır.

Ablasyon Nasıl Yapılır?

Ablasyonun uygulama şekli, tedavi edilecek hastalığa göre değişiklik gösterir. En yaygın uygulama şekli, kateter ablasyonu olarak adlandırılır. Bu süreç genellikle lokal anestezi altında gerçekleştirilmekte ve damardan ince bir kateter ile hedef bölgeye ulaşılmaktadır.

Uygulama aşamaları şunlardır:

• Hazırlık: Hasta, işlem öncesinde kan testleri, EKG ve görüntüleme testleri gibi değerlendirmelerden geçirilir.
• Kateter yerleştirme: İnce bir kateter, genellikle kasık ya da bazen boyun damarından ilerletilerek tedavi edilecek bölgeye ulaşır.
• Enerji uygulama: Radyo frekansı (ısı) ya da kriyo (soğuk) enerjisi verilerek hastalıklı doku tahrip edilir.
• Kontrol: İşlem sonrası hedef bölgenin yanıtı gözlemlenir ve gerekirse ek müdahaleler yapılır.
• İyileşme süreci: Hastalar genellikle birkaç saat gözlem altında tutulur ve aynı gün ya da ertesi gün taburcu edilir.

Cerrahi ablasyon, lazer ablasyonu ve mikrodalga ablasyonu gibi diğer yöntemler de bulunmaktadır. Bu tekniklerin her birinin amacı anormal hücrelerin büyümesini durdurmaktır. Ablasyon sonrası genellikle hızlı bir iyileşme süreci gözlemlenir, fakat tam iyileşme süresi, hastalığın türüne ve kullanılan yönteme göre değişiklik gösterebilir. Radyo frekans ablasyonu, yüksek frekansta elektrik kullanarak ısı üretir ve hücrelerin yok olmasına sebep olurken; kriyoablasyon, aşırı soğuk gazlar kullanarak hücreleri dondurup imha eder. Lazer ablasyonu ise yoğunlaştırılmış ışık enerjisi ile anormal dokuyu hedef alır. Mikrodalga ablasyonu ise mikrodalga enerjisi ile ısı üreterek tümör hücrelerini yok eder. Yüksek yoğunluklu odaklanmış ultrason (HIFU) ise ses dalgaları ile doku harabiyetine yol açarak cerrahi kesişli bir işlem gerektirmemektedir.

Prosedür süresince genellikle görüntüleme yöntemleri (ultrason, BT veya MR) rehberlik eder ve böylece hedef dokuya noktalar atış yapılması mümkün olur, sağlıklı dokular korunur. İşlem süresi kullanılan yönteme bağlı olarak 30 dakika ile 3 saat arasında değişmektedir.

İyileşme sürecinde dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır:

• İşlem sonrasında ilk 24 saat dinlenmek.
• Kateter giriş yerini temiz ve kuru tutmak.
• Doktorun önerdiği ilaçları düzenli olarak kullanmak.
• Ani göğüs ağrısı, nefes darlığı veya aşırı kanama durumunda derhal bir sağlık kuruluşuna başvurmak.
• Kalp ablasyonu sonrasında ilk birkaç hafta ağır egzersizlerden kaçınmak.
• Varis veya damar ablasyonu sonrası elastik bandaj ya da varis çorabı kullanmak.

Ablasyon sonrası takibin yapılması, işlemin başarısının kalıcı olabilmesi açısından son derece önemlidir. İlk haftalarda hasta, ağır fizik aktivitelerden kaçınmalı, düzenli beslenmeye özen göstermeli ve doktor kontrol planına uymalıdır. Kalp ablasyonu geçiren hastalar düzenli EKG ve ritim takibi yapmalı, tümör ablasyonu geçirenler ise görüntüleme kontrollerine gitmelidir. Damar ablasyonu geçiren hastalarda varis çorabı kullanımı ve düzenli bacak egzersizleri iyileşme sürecini hızlandırabilir. Ayrıca, damar sağlığını olumsuz etkileyen alışkanlıklardan uzak durmak, tedavinin uzun vadeli başarısını destekler.

Ablasyon Neden Yapılır?

Ablasyon, hastalıklı veya işlevini yitirmiş dokunun yok edilmesi amacıyla yapılır. Bu işlem sonucunda hem semptomlar giderilir hem de hastalığın ilerlemesi önlenebilir.

Ablasyonun yapılma nedenleri şunlardır:

• Kalp ritim bozukluklarının tedavisi: Atriyal fibrilasyon, atriyal flutter, ventriküler taşikardi gibi durumlarda kalpteki elektriksel iletimin düzeltilmesi.
• Tümör tedavisi: Karaciğerde, böbreklerde veya akciğerlerde bulunan tümörlerin küçültülmesi ya da yok edilmesi.
• Varis tedavisi: Hasarlı damarların kapatılarak kan akışının sağlıklı damarlara yönlendirilmesi.
• Tiroid nodülleri: Büyük veya fonksiyon bozukluğu yapan nodüllerin küçültülmesi.
• Kronik ağrı tedavisi: Sinir uçlarının ablasyon ile devre dışı bırakılması.

Ablasyonun Avantajları Nelerdir?

Ablasyon, birçok durumda cerrahiye alternatif olarak ele alınabilir, böylece daha hızlı bir iyileşme süresi sağlar.

Ablasyonun avantajları şunlardır:

• Minimal invaziv yöntem: Genellikle açık cerrahi gerektirmez.
• Daha hızlı iyileşme: Hastalar çabuk bir şekilde günlük yaşamlarına dönebilirler.
• Daha az komplikasyon riski: Küçük bir girişim olduğu için enfeksiyon ve kanama riski daha düşüktür.
• Hedefe yönelik tedavi: Sadece hastalıklı bölgeye odaklanarak sağlıklı dokuların korunması sağlanır.
• Tekrarlanabilirlik: Gerekirse işlem yeniden tekrarlanabilir.

Ablasyon genelde güvenli bir prosedürdür, ancak her türlü tıbbi müdahalede olduğu gibi belirli riskler taşımaktadır. Risklerin boyutu, hastanın genel sağlık durumu, uygulanan ablasyon yöntemi ve tedavi edilen alanlara bağlıdır. Ablasyonun en büyük avantajı, hastanın sıklıkla aynı gün ya da ertesi gün taburcu olabilmesidir. Açık cerrahinin iyileşme sürelerine göre daha kısa sürede iyileşmeyi sağlaması, özellikle yaşlı veya ek hastalığı olan kişiler için önemlidir. Ayrıca, işlem yeniden uygulanabilen bir tedavi yöntemi olarak nüks eden hastalıklarda da tercih edilebilir.

Bununla birlikte, işlem her zaman risksiz değildir. Kalp ablasyonlarında nadiren kalp duvarında hasar veya ritim bozukluğu görülebilir. Karaciğer ya da böbrek ablasyonlarında komşu organlarda ısı ya da soğuk hasarı oluşma riski vardır. Damar ablasyonlarında da geçici sinir hassasiyeti veya ciltte renk değişimleri görülebilir. Bu nedenle, işlem öncesinde hastanın detaylı bir şekilde değerlendirilmesi ve olası risklerin açıkça belirtilmesi gerekir.

Olası riskler şunlardır:

• Kanama: Kateter giriş yeri veya işlem yapılan bölgede hafif kanamalar olabilir.
• Enfeksiyon: Nadiren giriş bölgesinde enfeksiyon gelişebilir.
• Doku hasarı: نadir olarak sağlıklı dokular da etkilenebilmektedir.
• Kalp ile ilgili komplikasyonlar: Kalp ablasyonları sonrası ritim bozukluklarının devam etmesi veya yeni ritim bozukluklarının ortaya çıkması.
• Pıhtı oluşumu: Bazı durumlarda pıhtıların gelişmesi ve damar tıkanıklığına yol açması mümkündür.
• Geçici ağrı veya şişlik: İşlem sonrasında birkaç gün içinde düzelir.

Hangi Hastalıkların Tedavisinde Ablasyon Tercih Edilir?

Ablasyon, birçok farklı tıbbi alanda kullanılan esnek bir yöntemdir ve sıkça tercih edildiği hastalıklar şu şekildedir:

• Kalp hastalıkları: Atriyal fibrilasyon, atriyal flutter, supraventriküler taşikardi ve ventriküler taşikardi.
• Kanserler: Karaciğer, böbrek, akciğer ve kemik metastazları.
• Damar hastalıkları: Varis tedavisinde endovenöz lazer ya da radyo frekans ablasyonu kullanımı.
• Tiroid hastalıkları: İyi huylu büyük nodüllerin küçültülmesi.
• Kadın hastalıkları: Rahim iç tabakasının aşırı kalınlaşması durumunda endometrial ablasyon.
• Ağrı tedavisi: Bel fıtığı sonrası kronik bel ve sırt ağrıları için sinir ablasyonu.

Ablasyon tedavisi, hedefe yönelik etkin sonuçlar sunan, düşük komplikasyon riski ve hızlı iyileşme süresi ile dikkat çeken bir yöntemdir. Hastalıklı dokunun kontrollü bir şekilde ortadan kaldırılması, hem semptomların hafiflemesini hem de hastalığın ilerlemesini önler. İşlemin başarısı; doğru hasta seçimi, uygun teknik kullanımı ve işlem sonrası düzenli takiple doğrudan ilişkilidir. Her ne kadar güvenli bir yöntem olsa da potansiyel riskler göz ardı edilmemeli ve işlem mutlaka alanında uzman hekimler tarafından gerçekleştirilmelidir.