2008 Krizine Yeniden Hazırlanın: Kripto Paralarda Tehlike Sinyalleri!
Eurointelligence’ın kurucu ortağı ve eski Financial Times yazarı Wolfgang Münchau, kırmızı alarm seviyesinde bir balonun içinde olabileceğimizi ve bu durumun kripto para sektörünü de tehdit ettiğini belirtti. Detaylı açıklamalarına İngilizce olarak buradan ulaşabilirsiniz.
Kripto piyasası, henüz finans sistemini temelden etkileyecek büyüklüğe ulaşmamış olsa da, özellikle stablecoin’lerin makroekonomik dalgalanmalara karşı savunmasız olması ciddi bir tehlike arz ediyor.
Kripto Paralar ve Balon Riski
Kripto, geleneksel yatırımcılar için her zaman karmaşık bir alan olmuştur çünkü değerini belirlemede kesin bir yöntem bulunmamaktadır.
Özellikle meme coinler, ekonomik bir temele dayanmayan spekülatif işlemlerle şekilleniyor. Şu an toplam meme coin piyasa değeri yaklaşık 80 milyar dolar civarında ve bunun yarısını Dogecoin oluşturuyor. Donald Trump ile ilişkilendirilen bir coin bile 3,8 milyar dolara ulaşmış durumda.
Meme coin balonu, küresel finans sistemini alt üst edecek boyutlara ulaşmamış olabilir, ancak etkileri kendini göstermeye başladı. Örneğin, Arjantin borsası, Başkan Javier Milei tarafından tanıtılan bir meme coin’in değer kaybetmesi nedeniyle %5’in üzerinde bir düşüş yaşadı.
Stablecoin Tehlikesi
Stablecoin’ler, itibari paraya dayalı rezervler veya teminatlarla daha dayanıklı bir iş modeli sunar. Ancak bu varlıklar kısa vadeli devlet tahvilleri üzerinde yoğunlaşıyor ve faiz oranlarındaki değişimlere karşı oldukça hassas kalıyorlar.
Eğer enflasyon beklenildiği şekilde yükselirse ve ABD Merkez Bankası (Fed) faiz oranlarını artırmaya giderse, kısa vadeli tahvillerin fiyatı düşecek ve böylece stablecoin rezervleri azalacaktır.
Örneğin, 1994’teki tahvil piyasası krizi, Fed’in sadece çeyrek puanlık bir faiz artışıyla başlamıştı. 1997 Asya finansal krizi ise stablecoin’ler gibi, ABD Hazine tahvillerine dayalı döviz rejimlerinden kaynaklanmıştı.
Demek ki finans dünyasında yeni görünen şeyler, geçmişte yaşanan krizlerin farklı bir biçimde yeniden ortaya çıkmasıdır. Stablecoin krizi, klasik bir varlık-yükümlülük uyumsuzluğu durumu olabilir ve bu problemin daha önce de birçok krize yol açtığını biliyoruz.
Borsa ve Aşırı Değerleme
Borsada da başka bir uyarı işareti gözlemleniyor. Nobel ödüllü ekonomist Robert Shiller tarafından hesaplanan döngüsel düzeltilmiş fiyat-kazanç oranı (CAPE), S&P 500 endeksi için tarihî zirve seviyelerine yaklaşmakta.
Bu oran şu anda 40 civarında, yani dot-com balonunun zirvesine oldukça yakın bir seviyeye geldi. 1929 ve 2008 krizlerinden önce bile bu kadar yüksek oranlar görülmemişti.
1990’ların sonlarında yatırımcılar, internetin sunduğu ticaret imkanlarına heyecanla yaklaşmakta haklıydı; ancak hangi şirketlerin başarılı olacağı belirsizlik içindeydi. O dönemde Microsoft ve Intel sektörde baskınken, Apple zor günler yaşıyordu, Amazon yeni kuruldu ve Google henüz yoktu.
Bugün ise teknoloji ve kripto alanlarında benzer bir aşırı değerleme riski mevcut. Balonlar sık sık patladıktan sonra fark edilir, bu sefer kripto piyasası da bu patlamaların bir parçası olabilir.
