Merkez Bankası’nın Döviz Kurlarındaki Geçişkenlik Analizi

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), “Büyük Kur Şokları ve Kur Geçişkenliğinde Doğrusal Olmayan Etkiler” başlıklı yeni bir çalışma yayınladı.

Fethi Öğünç ve Orhun Özel tarafından hazırlanan bu çalışma, son beş yıl içindeki gözlemler doğrultusunda döviz kurundan tüketici fiyatlarına geçişte doğrusal olmayan etkilerin mevcut olduğunu ileri sürdü.

Çalışmanın özeti şu şekilde ifade edilmiştir:

“Döviz kurunun fiyatlara geçişkenliği, firmaların fiyat güncelleme kararlarındaki duruma bağlı fiyatlama davranışlarının bir sonucudur ve ılımlı ile yüksek değer kaybı dönemlerinde farklılık göstermektedir. Bulgularımıza göre, büyük kur şokları yaşandığında, bu şokların enflasyona geçiş oranı daha yüksektir.

Bu dönemlerde enflasyonda normalde gözlemlenenden daha fazla bir artış görüldüğü, ancak izleyen aylarda enflasyonun doğrusal modellerin öngördüğünden daha hızlı bir şekilde yavaşladığı değerlendirilmektedir. Elde edilen sonuçlar, büyük kur şoku dönemlerinde ortaya çıkan etkilerin modellenmesinde mevcut dönemdeki kur değişiminin büyüklüğü üzerinden tanımlanan asimetrik ilişkinin olumlu bir açıklayıcı değişken olduğunu göstermektedir.

Ilımlı şok döneminde, uzun dönemdeki kur geçişkenliğinin %38-40 civarında olduğu tahmin edilmektedir. Dönemsel etkilerin modellere dahil edilmemesi durumunda, kur geçişkenliğinin boyutunun olduğundan daha yüksek ölçülme riski bulunmaktadır. Doğrusal olmayan ilişkileri göz ardı eden modeller, büyük şok dönemine özel etkileri açıklamakta zorlansa da normal dönemlerde geçerli olan ilişkilerden uzaklaşmakta, bu da modellerin açıklayıcı gücünü düşürmektedir. Sonuçlar, büyük şok dönemlerine dair dönemsel değişimlerin enflasyon modelleme süreçlerinde dikkate alınması gerektiğini vurgulamaktadır.”