WhatsApp Kurucusu Kim? İşte Hayat Hikayesi!

Günümüz dünyasında WhatsApp denilince akla gelen ilk kavram iletişim oluyor. Uygulama, program, yazılım gibi terimler hakkında bilgi sahibi olmayanlar bile bu iki kavramı zihninde birleştirebiliyor. 2 milyardan fazla kullanıcısı ile WhatsApp, Facebook’a bağlı olsa da, kurucularının Facebook ile ironik bir ilişkisi bulunuyor.

Hazır mısınız? Brian Acton ve Jan Koum isimli umutsuz ama tutkulu iki girişimcinin “Reklamsız! Oyun yok! Hile yok!” prensibiyle kurduğu WhatsApp’ın merak uyandıran tarihine kısa bir yolculuğa çıkalım.

WhatsApp’ın kuruluş amacı neydi?

Dünya genelinde seyahat etme hayalini gerçekleştirmek için 20 yıl boyunca çalıştıkları Yahoo’daki işlerini bırakan Brian Acton ve Jan Koum, bir süre sonra birikimlerinin azaldığını görünce bu hayallerinden vazgeçip Facebook’a iş başvurusu yapmaya karar verdiler. Ancak başvuruları reddedildi. Bu durum, onların yeni bir serüvene atılmalarını sağlayan dönüm noktası oldu.

Özellikle 10-12 yıl önce ‘internetten iletişim’ düşüncesi yaygın değildi. Bazı hizmetlerle yazılı mesajlaşma ve görüntülü görüşmeler mümkünken, insanlar bunu tam anlamıyla benimsememişti. İletişim için en yaygın yöntem SMS/MMS teknolojisiydi.

2009’da kurulacak WhatsApp’a ilham veren uygulamalar piyasada mevcuttu. Örneğin, Facebook Messenger, sunduğu seçeneklerle popülerdi. Facebook, dünya toplumunun iletişim alışkanlıklarını değiştirme yönünde hızlı adımlarla ilerlerken, benzer bir girişimin doğması an meselesi olmuştu.

Yıl 2009, WhatsApp 1.0 sahnede

Jan Koum, Ocak 2009’da aldığı iPhone’un yeni uygulama mağazası App Store’dan ilham alarak geniş kitlelere ulaşmanın yollarını düşündü. Hedefi, insanların iletişim kurmasını sağlayacak, ama rakiplerinden de bir noktada ayrışacak bir şey geliştirmekti.

Jan Koum’un aklına, kullanıcıların ruh hallerini belirtebileceği “durum” fikri geldi. Bu fikri kadim arkadaşı Acton’la paylaştıktan sonra, yazılım geliştirmek için Alex Fishman’la irtibata geçtiler. Alex, RentACoder.com üzerinden Rus geliştirici Igor Solomennikov ile tanıştırdı.

Sürecin zorlu geçeceği belliydi. Fikirlerini hayata geçirebilecekleri bir iOS uygulaması geliştirmeye başladılar. Elbette ki bu uygulamanın bir adı olmalıydı. Türkçe’de “nabersin” anlamına gelen Whats’up kelimesi, Koum’un “durum” fikri ile örtüştüğü için projelerine “WhatsApp” ismini verdiler. Nihayetinde, 24 Şubat 2009 tarihinde WhatsApp Inc. Amerika’da tescillendi.

Toplumda “bu iş tutmaz” diyenlerin benzerleri ABD’de de vardı. Brian Acton ve Jan Koum, WhatsApp’ı arkadaşlarına tanıttılar, ama beklenenin aksine olumsuz tepkiler aldılar. Uygulamanın sürekli çökmesi ve diğer sorunlar Jan’ı karamsarlığa sürükledi.

Umudunu kaybeden Jan, yeni işler aramaya başladı. Arkadaşı Brian, ona şu sözlerle destek vermek istedi:

Şimdi bırakırsan aptallık edersin. Birkaç ay daha zaman ver.

Brian Acton ve Jan Koum olumsuzlukları görmezden gelmeye ve geliştirmeye devam etme kararı aldılar.

Apple’ın Farkında Olmadan Sağladığı Büyük Katkı

Haziran 2009’da Apple, Anlık Bildirim (Push Notifications) adını verdiği yeni bir özelliği tüm dünyaya sundu. Bu, kullanıcıları uygulamalarındaki gelişmelerden haberdar etmek için tasarlanmıştı. Jan Koum, bunu fırsat bilip WhatsApp’ı yeniden düzenleyerek, kullanıcı durumunu değiştirdiğinde arkadaşlarına bildirim gitmesini sağladı.

Özellikle Alex Fishman’ın Rus arkadaşları, bunu oldukça eğlenceli buldu. Kendi aralarında “Geç uyandım” veya “Spor salonundayım” şeklinde anlık bildirimler paylaşmaya başladılar. Bu özellik kısa sürede WhatsApp’ın popülaritesi haline geldi. İnsanlar, durum değişiklikleriyle birbirlerine hal hatır sormaya başladılar. Örneğin, “Naber Jessica” bildirimi alan hemen yanıt veriyordu.

Jan Koum, Santa Clara’daki evinde gelişmeleri takip ederken, durumu fırsata çevirmek gerektiğini anladı ve WhatsApp’ı internet tabanlı anlık mesajlaşma ağı haline getirmek için çalışmalara başladı.

O dönemde Apple, ürünlerini birbirine bağlayarak kendi ekosistemini oluşturuyordu ve bu şekilde WhatsApp’ın benimsenmesine önemli katkı sağladılar.

WhatsApp Nihayet İletişim Uygulaması Oldu

Medya dosyalarını desteklemeyen ancak sadece yazılı mesajlaşmayı mümkün kılan sürüm, 27 Ağustos 2009’da App Store’a yollandı. Brian Acton, 1 Kasım’da resmen WhatsApp ekibine katıldı.

Anlık mesajlaşmaya olan ilgi, WhatsApp 2.0 beta sürümünün çıkmasına yol açtı. Kullanıcılar, telefon numarasıyla kolayca giriş yapıp internet üzerinden mesajlaşmanın keyfini çıkardılar.

O dönem en popüler mesajlaşma uygulamalarından BBM, yalnızca Blackberry için mevcut olduğundan diğer cihazlarda kullanılamıyordu. G-Talk ve Skype gibi rakipler de mevcuttu ama bunlarla iletişim kurmak zordu. WhatsApp’ın basit yapısı, onu hızla yükselen bir yıldız yaptı. Bir ay içinde 250 bin kişi uygulamayı kullanmaya başladı.

Dünyaya Açılma Süreci

WhatsApp’ın beta aşaması sona erdi ve uygulama Kasım 2009’da iPhone için App Store’a sunuldu. Yurt içi ve yurt dışı ücretsiz SMS göndermenin harika bir alternatifi haline geldi. Ancak iPhone kullanmayanlar, “bizim neyimiz eksik” diyerek isyan etmeye başladılar. Kurucuların posta kutusu, Nokia ve BlackBerry kullanıcılarından gelen sorularla doldu.

Jan Koum, BlackBerry sürümünü geliştirmek için Chris Peiffer’ı işe aldı. Fakat Chris’in de tüm ABD gibi şüpheleri vardı. “İnsanların elinde SMS var” diyerek durmadan bu durumu sorguluyordu.

ABD’nin mobil pazarında, uygun fiyatlı ve ücretsiz SMS/dakika paketleri sunan birçok şirket vardı. Bu nedenle insanların WhatsApp’ı kullanmasına dair nerdeyse hiç heyecan yoktu. Jan Koum ve Brian Acton, şanslarını Avrupa ve Asya gibi diğer pazarlarda denemek istediler. Jan, SMS’in 70’lerden kalan bir teknoloji olduğunu ifade ediyordu.

Chris Peiffer’in hâlâ şüpheleri olsa da, WhatsApp’ın kullanıcı sayısındaki artış onu ekibe katılmaya ikna etti. Symbian OS, Android ve Windows işletim sistemleri için uygulama geliştirilmesine iki yıl içinde başlandı.

Şubat 2013’te WhatsApp’ın kullanıcı sayısı 200 milyona ulaştı ve şirket 50 yeni çalışan aldı. Maliyet nedeniyle o zamana dek 0,99 dolar olan WhatsApp uygulaması için değişiklik yapıldı. İlk yıl ücretsiz olacak, sonrasında yıllık 1 dolarlık abonelik ücreti alınmaya başlanacaktı.

WhatsApp’ın Yükselişini Görebilen Facebook Kolları Sıvadı

O dönemde Facebook, mobil cihazlara odaklanarak mesajlaşmayı temel hizmet haline getirme amacını taşıyordu. WhatsApp, Facebook Messenger’ın en büyük rakibi ve kullanım oranlarıyla Messenger’ı geride bırakıyordu.

Tehlikenin farkında olan Facebook, WhatsApp’ın en büyük rakiplerden biri olacağını öngörerek Şubat 2014’te kurucularıyla el sıkışarak 19 milyar dolar karşılığında uygulamayı bünyesine kattı. Facebook’a katıldıktan sonra uygulamanın en büyük değişikliği ise abonelik ücretinin kaldırılması oldu. WhatsApp, artık tamamen ücretsiz olarak yoluna devam edecekti.

Kuruculara Veda…

Facebook, WhatsApp’ı satın aldıktan sonra uygulamanın iş modelinde çeşitli değişiklikler yaptı. Kullanıcıların durum, profil fotoğrafları ve telefon numaraları ana şirketle paylaşılmaya başlandı. Bu, WhatsApp’ın kuruluş ilkesine ters düştüğü için kurucularını rahatsız etti. Çünkü “gizlilik”, WhatsApp’ın en temel prensibi idi.

Brian Acton, Eylül 2017’de kâr amacı gütmeyen Signal Foundation için zaman ayırmak üzere Facebook’tan ayrıldı. Veri gizliliği konusunda Facebook’la farklı görüşlere sahip olan Jan Koum, istifa etti.

Bugün, 180 ülkede 2 milyardan fazla insan WhatsApp kullanıyor. Platform, insanların iletişim kurduğu SMS, MMS ve başka eski teknolojileri geride bıraktı. Facebook’un bu sistemi işletmelere dahil etme vizyonuyla, mobil operatörlerin sağladığı eski teknolojilerin gelecekte tamamen kaybolması bekleniyor.