Saç dökülmesine yol açan vitamin eksiklikleri nelerdir?

Vitamin eksiklikleri vücutta pek çok rahatsız edici etkiler yaratabilir; bunlardan biri de saç dökülmesidir. Saçın sağlıklı bir şekilde uzaması için vücudun birçok farklı besin maddesine ihtiyaç duyduğu görülmektedir. Eğer D vitamini, B12 vitamini, biyotin (bir B vitamini), demir, folik asit (folat), C vitamini veya çinko gibi önemli bileşenlerden mahrum kalırsanız, bu durum saç derinizde kendini gösterir.

Besin eksikliklerinin yanı sıra saç dökülmesinin birçok başka nedeni de vardır. En yaygın formu olan androjenetik alopesi, erkeklerin %80’i ve kadınların %50’sini etkileyerek genetik faktörler ve yaşa bağlı değişikliklerle ilişkilidir. Diğer saç dökülmesi nedenleri arasında stres, doğum, hastalık, hormonal dengesizlikler ve bağışıklık koşulları (alopecia areata) sayılabilir. Saç dökülmesi genellikle daha büyük bir sorunun belirtisidir. Eğer kendinizi iyi hissetmiyorsanız, bir sağlık uzmanı vücudunuzun vitamin ve mineral seviyelerini kontrol etmek için kan testi önerebilir.

1. D Vitamini

D vitamini, vücudun tüm sistemleri için etkili bir anti-enflamatuar özelliktir. Sürekli düşük seviyelerde olması saç dökülmesine yol açabilecek bir başka besin maddesidir. D vitamini, sağlıklı saç foliküllerini desteklemek ve beslemek için kritik öneme sahiptir. Eksikliği, saç dökülmesine veya zayıf, ince saçların büyümesine sebep olabilir.

D vitamini eksikliği olduğunu nasıl anlarsınız?

Eğer sınırlı güneş ışığı alan bir bölgede yaşıyorsanız ve/veya vegan ya da vejetaryen bir diyete sahipseniz (hayvansal gıdalar D vitamini için zengin kaynaklardır), D vitamini eksikliği yaşıyor olabilirsiniz. D vitamini eksikliğinin belirtileri arasında ruh hali değişiklikleri, yorgunluk, kemik ve eklem ağrıları, kemik kaybı ve kas zayıflığı ya da kramplar bulunur.

D vitaminini nasıl artırabilirsiniz?

D vitamini almak için güneş ışığının yanı sıra D vitamini açısından zengin gıdaları da tüketebilirsiniz. Bu gıdalar arasında yağlı balıklar (somon, alabalık ve sardalya gibi), bitki bazlı sütler ve yumurtalar yer alır. Doktor, eksiklik durumunda D vitamini takviyesi de önerilebilir.

2. Demir

Demir, kırmızı kan hücrelerindeki oksijeni akciğerlerinizden vücudunuzun dokularına — saçlar da dahil — taşıyan bir protein olan hemoglobinin önemli bir bileşenidir. Vücudunuz sürekli temel işlevleri, örneğin; nefes almayı ve kasları hareket ettirmeyi öncelikli hale getirir, bu durum saç büyümesi gibi işlevlere yeterince kaynak ayırmamasına neden olur. Demir depolarınız düşükse, akciğerleriniz, kaslarınız ve diğer organlarınız ilk olarak gerekli demiri alacak ve saçınıza yeterli düzeyde demir ulaşamayabilir.

Demir eksikliği olduğunu nasıl anlarsınız?

Bir kan testi, demir eksikliğiniz (demir eksikliği anemisi) olup olmadığını anlamanın en kesin yoludur; belirtileri arasında soluk cilt, enerji eksikliği, nefes darlığı ve kırılgan tırnaklar yer alır.

Demir alımını nasıl artırabilirsiniz?

Demir açısından zengin gıdalar arasında güçlendirilmiş ekmekler ve kahvaltı gevrekleri, fasulye, mercimek, ıspanak, tofu, et ve deniz ürünleri bulunur. Doktor, demir seviyelerinize göre takviye önerisinde bulunabilir.

3. Biyotin

Biyotin, keratin üretiminde rol oynadığı için birçok saç takviyesinde bulunur. Keratin, saçın yapı taşı olan bir proteindir. Biyotin eksikliği yaşayan ve nadir saç ve saç derisi hastalıkları olan kişilerle yapılan çalışmalar, biyotin takviyesi ile saç kalitesi ve büyümesinde iyileşmeler olduğunu göstermektedir. Diğer saç dökülmesi türleri için biyotinin potansiyel faydası konusunda daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.

Biyotin eksikliği olduğunu nasıl anlarsınız?

Çoğu insan yeterince biyotin alır; ancak bazı insanlar genetik nedenlerden ötürü eksiklik geliştirebilir. Hamile veya emziren kişiler de bu risk altında olabilir. Biyotin eksikliği durumunda cilt döküntüleri, kırılgan tırnaklar ve saç dökülmesi yaşayabilirsiniz.

Biyotin alımını nasıl artırabilirsiniz?

Biyotin açısından zengin gıdalar arasında sığır karaciğeri, yumurta, somon, sığır eti, ayçiçeği çekirdeği ve tatlı patatesler bulunmaktadır. Biyotin takviyesi faydalı olabilir, ancak öncesinde doktorunuza danışmalısınız. Suda çözünen bir vitamin olarak, vücudunuz ihtiyaç duymadığı fazla biyotini idrar yoluyla atar. Ancak birçok saç ve tırnak takviyesi yüksek dozda biyotin (5.000 ila 10.000 mikrogram) içerebilir, bu da tiroid fonksiyonu için yapılan laboratuvar testlerine müdahale edebilir, yanlış tanılara ve uygunsuz tedavilere yol açabilir.

4. Folik Asit (Folat) ve B12 Vitamini

Folat ve B12, saç folikülü sağlığını desteklemek için birlikte çalışan iki B vitaminidir. Her ikisi de nükleik asitlerin üretiminde rol oynamakta ve büyük moleküllerin protein üretim sürecinde kritik bir öneme sahip olmaktadır — bu da saç büyümesi için gereklidir. Ancak, araştırmalar çelişkili ve daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır.

Folik asit (folat) veya B12 vitamini eksikliği olduğunu nasıl anlarsınız?

Folat eksikliği durumunda yorgunluk, zayıflık, saç dökülmesi ve soluk cilt görülür. B12 vitamini eksikliği belirtileri arasında karıncalanma, unutkanlık, yavaş düşünme, ruh hali değişiklikleri ve ağrılı kırmızı dil yer alır.

Folik asit (folat) ve B12 vitamini alımını nasıl artırabilirsiniz?

Folat açısından zengin gıdalar arasında sığır karaciğeri, güçlendirilmiş kahvaltı gevrekleri, pirinç ve çeşitli meyve ve sebzeler sayılabilir. B12 vitamini açısından ise sığır karaciğeri, deniz tarağı, istiridye, besin mayası, somon, ton balığı, süt, yoğurt ve güçlendirilmiş kahvaltı gevrekleri bulunmaktadır.

5. Çinko

Çinko, vücutta yüzlerce işlevin yerine getirilmesinde önemli bir rol oynayan bir mineraldir. Saç sağlığını destekleyen diğer besin maddelerinin metabolize edilmesine yardımcı olan önemli işlevlerinden birine sahiptir. Çinko eksikliği, birçok vücut fonksiyonunun aksamasına ve saç dökülmesine yol açabilir. Aynı zamanda çinko, tiroid fonksiyonunda da kritik bir rol oynamaktadır. Eğer tiroidiniz düzgün çalışmıyorsa, saç dökülmesi veya saçlarınızda incelme fark edebilirsiniz.

Çinko eksikliği olduğunu nasıl anlarsınız?

Seyrek ya da yama şeklinde saç dökülmesinin yanı sıra iştah kaybı, yorgunluk ve tat alma duyusunda azalma yaşayabilirsiniz.

Çinko alımını nasıl artırabilirsiniz?

Çinko, sığır eti, hindi, yengeç, karides, kabak çekirdeği, peynir ve mercimek gibi gıdalarda bulunur. Vücudunuz çinkoyu hayvansal ürünlerden daha iyi emip kullanabilir. Eğer vejetaryen veya vegan bir diyet uyguluyorsanız, yeterli çinko alımınızı sağlamak için bir diyetisyenle görüşmenizde fayda var.

İlginizi çekebilir: Çinko nelerde bulunur?

6. C Vitamini

C vitamini, demirin gıdalardan emilimini artırarak saç sağlığını desteklemektedir. Eğer demir eksikliğiniz varsa ya da demir takviyesi alıyorsanız, yeterli miktarda C vitamini aldığınızdan emin olmalısınız.

C vitamini eksikliği olduğunu nasıl anlarsınız?

Sınırlı bir diyet uygulayanlar, C vitamini içeren bitkisel gıdaları tüketmeme riski taşımaktadır. Sigara içenler ve çözülmezlik rahatsızlıkları (örneğin; Crohn hastalığı ve çölyak hastalığı) veya belirli kanser türleri bulunanlar da düşük C vitamini seviyelerine sahip olabilirler.

C vitamini alımını nasıl artırabilirsiniz?

Meyve ve sebzeler -özellikle dolmalık biber, brokoli, narenciye, kivi ve çilek- C vitamini açısından zengin kaynaklardır.

Vücudunuz saç sağlığını ve büyümesini desteklemek için birçok vitamin ve minerali kullanmaktadır. D vitamini, demir, çinko, B vitaminleri ve C vitamini eksiklikleri saç dökülmesine yol açabilir. Ancak, saç dökülmesinin birçok potansiyel nedeni vardır. Örneğin; stres, genetik faktörler ve yaşa bağlı değişiklikler. Bu nedenle nedenler ve tedavi seçenekleri hakkında bir sağlık uzmanınıza danışmanız en iyisi olacaktır.

Kaynak: Jessica Migala. “Which Vitamin Deficiency Causes Hair Loss?”. Şuradan alındı: https://www.everydayhealth.com/vitamins/which-vitamin-deficiency-causes-hair-loss/. (15.07.2024).