İran’ın Büyüleyici Camileri – Keşfe Çıkalım

İran, dünya üzerindeki en eski medeniyetlere ev sahipliği yaparak, tarih boyunca pek çok kültürel değeri günümüze ulaştırmıştır. Perslerden Selçuklularga uzanan mimari zenginlikleriyle dolu olan bu ülke, ziyaretçilerine etkileyici yapılar sunmaktadır. Özellikle, İran camileri, yüzyıllar boyunca ayakta kalmayı başaran benzersiz mimari unsurlarıyla, doğu kültürünün derin izlerini taşımaktadır. İşte, İran’da mutlaka görmeniz gereken en görkemli 7 cami…

Nasır el-Mülk Camii

Şiraz’da yer alan Nasır el-Mülk Camii, dünyanın en renkli camisi olarak ziyaretçilerine göz alıcı bir manzara sunuyor. Güneş ışığıyla birlikte camideki renklerin adeta dans ettiği bu muhteşem yapı, 1876 yılında Muhammed Hasan ve Muhammed Rıza Kaşi Pazi Şirazi tarafından inşa edilmiştir.
El işçiliği ile bezeli iç mekan, pembe ağırlıklı çinilerden oluşmakla beraber, her renge yer vermektedir. Caminin güney cephesinde yer alan renkli küçük camlar, sabah güneşi ile muazzam sanatsal görüntüler yaratıyor.

Bu renk cümbüşünü yalnızca sabah ışığıyla birlikte izlemek mümkün. Sabah ışığı sönünce, renkler de kayboluyor. Ancak üzülmenize neden yok; caminin etkileyici tezhip işlenmiş duvarları ve kubbesiyle de unutulmaz bir atmosfer sunmaktadır.

Genel olarak “pembe cami” olarak bilinen Nasır el-Mülk Camii, İran kültürünün yanı sıra eski Türk Uygarlıkları, Osmanlı ve Fars sanatlarının etkilerini de barındırmaktadır.

İsfahan Cuma Camii

Mescid-i Cami, Camii el-Kebir ve Ulu Camii olarak da bilinen İsfahan Cuma Camii, Selçuklulardan günümüze ulaşan en etkileyici yapı olarak öne çıkmaktadır. Tuğrul Bey’in İsfahan’ı fethetmesinin ardından burada kalıcı bir iz bırakmak amacıyla inşa ettirdiği Cuma Camii, bilinen en eski çifte minareli camidir.

Cami, sadece ibadet alanı değil, geniş bir meydanı da kapsayan bir yapıdır. Selçuklu döneminden Safevi dönemine kadar eklemelerle günümüze ulaşmayı başarmıştır. Mimarisinde mihrap önü kubbeli bir yapı, dört eyvanlı bir avlu ve eksen üzerinde iki tuğla kubbe dikkat çekmektedir.

Şeyh Lütfullah Camii

1615 yılında Şah Abbas tarafından inşa edilen Şeyh Lütfullah Camii, İran’daki Safevi mimarisinin önemli bir örneğidir. Saray halkının özel kullanımı için tasarlanan bu cami, adını Şeyh Abbas’ın kayınpederi olan Şii âlimi Şeyh Lütfullah’tan almıştır.

Camideki süslemeler, göz alıcı Safevi bezemeleriyle doludur, ancak ibadet alanı oldukça sade tutulmuştur. Minaresiz olan caminin, tipik İran tarzında çinili bir eyvanı ve yenilikçi bir kubbesi bulunmaktadır. Kakma yazılar ve çiçek motifleriyle süslenmiş tavan, güneş ışığının parlak bir görünüm sunmasını sağlamak için sarı şemselerle kaplanmıştır.

Yezd Cuma Camii

Yezd Cuma Camii, 11. yüzyılda inşa edilmiş bir cami olup, çarşı ile birleşen bir kompleks halindedir. Mescid-i Cuma olarak da bilinen bu yapıda, yan yana uzanan iki minaresi bulunmaktadır ve bunlar İran’ın en uzun minareleridir.
Camideki mavi çinilerle kaplanmış eyvan, göz alıcı bir görünüm sunarken, iç mekânı da baştan aşağı mozaik, çiniler ve olağanüstü motiflerle doludur. Ayrıca, geniş bir bahçe de mevcuttur.

Caminin Zarch Qanat yapı alanında, Yezd şehrine 80 km uzaklıktan temiz suya erişimi sağlamak amacıyla bir havalandırma sistemi kurulmuştur. Çeşitli kaynaklar, şehir işgal altındayken halkın buradan suya erişim sağladığını belirtmektedir.

Şah Çerağ Camii

Şah Çerağ Camii, dünyanın en parlak ve göz alıcı camilerinden biri olarak öne çıkmaktadır. Farsçada “Işıkların kralı, ışıkların şahı” anlamına gelen bu isim, caminin iç mekanında yer alan milyonlarca minik aynanın ve mozaiklerin bir araya gelerek yarattığı ışıltıyla anlamını bulmaktadır.

İmam Rıza’nın kardeşleri Emir Ahmet ve Mir Muhammed’in türbelerinin yer aldığı bu cami, bölge halkı için kutsal bir ibadet yeri olarak bilinmektedir. Şah Çerağ Camii’nde Şii inancına ait sembollerle süslemeler, görkemli avizeler, vitray tasarımlar ve altın kaplamalı pencereler mevcuttur. Milyonlarca minik aynanın ışık oyunları sunduğu bu camide gözlerinizi kamaştırmamak neredeyse imkansızdır.

Amir Chakhmaq Camii

Yezd şehrinde bulunan Amir Chakhmaq Camii, İran’ın en büyük cami komplekslerinden biridir. Kervansaray, tekke, hamam, çeşme ve çarşıdan oluşan bu yapı, 15. yüzyılda Yezd valisi Amir Chakhmaq tarafından inşa edilmiştir.

Cami günümüzde ibadete kapalı olmakla birlikte, fotoğraf tutkunlarının sıkça ziyaret ettiği bir mekan haline gelmiştir. Güneş batımında yapının dış cephesi turuncu ışıkla aydınlatılmakta ve büyüleyici bir görsel şölen sunmaktadır. Özellikle caminin avlusundaki havuzdan yansıyan manzara, izleyenleri büyülemektedir.

Agha Bozorg Camii

Kashan’da 18. yüzyılın sonlarında inşa edilen Agha Bozorg Camii, Ustad Haj Sa’ban Ali tarafından yaptırılmıştır. Bu cami, Kashan’ın en iyi İslami kompleksi ve 19. yüzyıl eserlerinin en güzellerinden biri olarak tanınmaktadır. Simetrik bir şekilde tasarlanmış yapısında, mihrap önünde iki eyvan bulunmaktadır. Agha Bozorg Camii’nin en dikkat çekici kısmı ise, ağaçlı ve havuzlu avlusudur.

Caminin eyvanları ve tavanları, altın rengi işlemelerle bezenmiş ve çeşitli motiflerle süslenmiştir. Motiflerde genellikle geometrik desenler ve çiniler kullanılmıştır. Minarenin yapısındaki kerpiç kiremit işçiliği ise, döneminde oldukça iyi bir durumda olup dikkat çekici bir özelliktir.