Sinop Cezaevi: Mutluluğun İçindeki Mutsuzluk Müzesi

Duvarların dili olsa da konuşabilse! Kim bilir neler yaşandı, hangi acılar ve hayaller burada son buldu; ‘giren çıkamaz!’ denilen bir yer Sinop Cezaevi. Anadolu’nun Alcatraz’ı olarak kabul edilen bu cezaevi, 1999 yılından itibaren müze olarak ziyaret edilebiliyor. Sinop’un en tanınan ve en çok ilgi çeken sembol yapılarından biri olan bu tarihi cezaevi, her mevsim binlerce ziyaretçiyi ağırlamaktadır.

Sinop Cezaevi Tarihi

Şiirlere konu olan, şarkılarda yankılanan, filmlerde ve dizilerde can bulan cezaevinin dilden dile dolaşan birçok farklı hikayesi mevcut. Üç tarafı denizle çevrili, tarihi köklere sahip olan bu cezaevi, kalenin surları içinde yer alıyor.

Yaklaşık 4,000 yıl önce Sinop ve çevresinin hâkimi Gaskalılar tarafından yaptırıldığı tahmin edilen Sinop Kalesi, Grek, Pontus, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde sajilenerek günümüze ulaşmıştır. 1568 yılına ait belgelerde, kalenin cezaevi olarak kullanıldığına dair bilgiler bulunmaktadır ki bu, bilinen en eski kayıttır.

Yüzyıllar boyunca her hükümetin güçlendirerek koruduğu bu kaleye dair içgörüler, seyahatnamesinde Evliya Çelebi tarafından şu şekilde dile getirilmiştir: “Büyük ve korkunç bir kaledir. 300 demir kapısı, dev gibi gardiyanları, kolları demir parmaklıklara bağlı ve her birinin bıyığından on adam asılır nice azılı mahkûmları vardır. Burçlarında gardiyanlar ejderha gibi dolaşır. Tanrı korusun, oradan mahkûm kaçırtmak değil, kuş bile uçurtmazlar.”

1887 yılında resmi olarak bir zindana dönüştürülen iç kale, hamam ve birkaç eklenti ile birlikte geliştirilmiştir. 1939 yılında Cumhuriyet döneminin ilk çocuk hapishanelerinden biri haline gelen Sinop Kalesi, yıl içinde kötü olaylarla anılan bir mekan olarak bilinir hale gelmiştir.

Sinop Cezaevi’nde Yatan Ünlüler

“Sinop’tan Sinop damından, nefret ediyorum! Allah’ın bana verdiği iki elimdeki on parmağın iki tırnağını Sinop Zindanında çektiler! Sonra… Zindana attılar beni. Kışın en soğuk ayında; ellerim soğuktan uyuşmuş, sular buz tutmuş, kanım donmuş, ellerim kan revan içinde, o parmaklar adeta bana ait değil… Zindan zifiri karanlık, içi betonun tabanı ıslak, inleye inleye bayılmışım, donmuşum… Üç gün üç gece sonunda beni zindandan çıkartmışlar… Gözlerimi açtığımda kendimi bir hastane odasında yalnız buldum!” Sinop Cezaevinde yaşanan bir gerçek hikayeyi öğrenmek isterseniz, Yılmaz Yavuz’un Sarı Mestan isimli kitabını inceleyebilirsiniz.

Tarihi Sinop Cezaevi, çeşitli suçlardan mahkûm olan ünlü isimlere ev sahipliği yaptığı için, bu isimlerin hayatlarının bir kısmına tanıklık etmek isteyenler için ziyaret edilmektedir. Cezaevinde bir dönem kalan isimler arasında Kırım Hanı Devlet Giray, Sabahattin Ali, Refik Halit Karay, Mustafa Suphi, Ahmet Bedevi Kuran, Ruhi Su, Burhan Felek, Zekeriya Sertel gibi kişiler bulunmaktadır. Yıllar sonra bestelenen Sabahattin Ali’nin Aldırma Gönül adlı şiiri de Sinop Cezaevi’ni anlatmaktadır. Burada yatan mahkûmlardan en çok etkilendiğim hikayeleri daha yakından inceleyelim.

Sabahattin Ali

Sabahattin Ali, Türk edebiyatına önemli eserler bırakmış bir yazardır. 26 Aralık 1932 – 29 Ekim 1933 tarihleri arasında Atatürk’e hakaret içeren bir şiir yazdığı nedeniyle Sinop cezaevinde ceza almıştır. Yazarın bazı şiir ve öykülerinde Sinop Cezaevi’nden izler bulmanız mümkün. Cezaevinde Sabahattin Ali’nin kaldığı tek kişilik koğuşu ziyaret ettiğinizde yatağını ve sazını görünce bu sözleri anımsayabilirsiniz;

Dışarıda deli dalgalar
Gelip duvarları yalar
Seni bu sesler oyalar
Aldırma gönül aldırma

Kurşun ata ata biter
Yollar gide gide biter
Mapus yata yata biter
Aldırma gönül aldırma

Kerim Korcan

Kerim Korcan, tanınmış bir roman ve hikaye yazarıdır. 22 yaşında berber kalfalığı yaptığı dönemde gizli bir örgüt kurma suçundan yargılandığı için tutuklanmış. Ayrıca, Nazım Hikmet ile birlikte Donanma Davası’nda 1938-1948 yılları arasında hapiste kalmıştır. On yıllık hapis cezasının bir kısmını Sinop Cezaevi’nde geçirmiştir. Özgürlüğüne kavuşmasının ardından, 1954 yılında Vatan Partisi’nin kurucuları arasında yer almasının sonucunda yeniden mahkûm edilmiştir.

Mustafa Suphi

Mustafa Suphi; Türkiye Komünist Partisi’nin kurucusu olan hukukçu bir gazeteci-yazardır. Yazdıkları nedeniyle ve Şevket Paşa’nın öldürülmesi bahane edilerek 1913 yılında 15 yıl hapis cezası almıştır. Bir yılını Sinop Cezaevi’nde geçiren Suphi, 29 Ocak 1921’de 14 arkadaşıyla birlikte Trabzon’dan Sovyetler’e gönderilmek üzere bindirildikleri teknede Kayıkçılar Kahyası Yahya Kahya tarafından öldürülmüştür.

Sinop Cezaevi Giriş Ücreti

Cezaevi müzesinin giriş ücreti 35 TL. Müze kartı geçerlidir.

Açılış/Kapanış Saatleri
Açılış Saati: 08:00
Kapanış Saati: 17:30
Gişe Kapanış Saati: 17:00

Telefon: 03682613023

Uygun uçak bileti fiyatları ve avantajlı seçeneklerle Anadolu’nun en etkileyici şehirlerinden biri olan Sinop’u keşfetmek, tarihi cezaevinin dokusuyla tanışmak oldukça kolay. Bunun için Sinop uçak bileti almak yeterli. Ayrıca Sinop otobüs bileti seçeneklerine de göz atabilirsiniz.

Sinop’a Nasıl Gidilir

Sinop’ta Ne Yenir

Sinop Gezilecek Yerler

Sinop’un Doğal Güzellikleri

Hamsilos Tabiat Parkı

Boyabat Gezilecek Yerler

Sinop Plajları