Aşk ve İlişkiler

Eşinizin Cinsel Bağımlılığı mı Var?

HIV riski oldukça yüksek
Yapılan araştırmalar, cinsel bağımlılarda ve kumar bağımlılarında normal bireylere göre daha fazla nörotizm, anksiyete ve depresyon gözlemlendiğini, obsesif özelliklerin daha belirgin olduğunu ve kişilerarası duyarlılıklarının artmış olduğunu göstermektedir. Hiperseksüel bozukluk ile risk alma davranışları arasında güçlü bir bağ olduğu düşünülmektedir. Dr. Ayça Can, cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı korunmadan, çok sayıda partnerle cinsellik gibi yüksek riskli davranışlar sergilediklerini belirtmektedir. Bu nedenle HB olan bireyler HIV enfeksiyonları ve diğer cinsel yolla bulaşan hastalıklar açısından risk altındadır.
Hiperseksüel bozukluğun belirtileri:
Cinsel isteğin aşırı düzeyde olması: Cinsel istek, cinsel fantezilerin, cinsel eylemi başlatan öznel bilinçli dürtülerin, iç ve dış uyaranlara verilen tepkilerin ve davranışların oluşturduğu bir bileşimdir. 15 yaşından büyük bir bireyde altı ay süresince cinsel birliktelik veya mastürbasyon yoluyla yaşanan orgazm haftada yediden fazla ise aşırı cinsel istekten bahsedilebilir. Eşler arasında sıkça cinsel istek uyumsuzluğu gözlemlenmektedir. Burada kastedilen, haftada iki-üç kez cinsel ilişki isteyen isteksiz partnerler değil, her gün ya da günde birden fazla kez cinsel ilişki talep eden, partnerlerini cinsel birleşme için uyandıran veya cinsel ilişkiye zorlayan bireylerdir. Bu durum eşlerin kendilerini aşağılanmış, küçümsenmiş ve öfkeli hissetmesine yol açmaktadır.
Aşırı zaman harcama: Kişinin fantezilerini oluşturma, bunları hayal etme ve planlama ile ilgili yoğun zihinsel meşguliyeti vardır. Cinsel davranışları gerçekleştirmek ve sonrasında hissettiği suçluluğu ya da durumu gizlemek için o kadar zaman harcar ki, sosyal, mesleki ve kişisel ilgi alanlarındaki aktivitelere daha az zaman ayırmaya başlar; hatta bunların bazılarını tamamen bırakır. Dr. Ayça Can, cinsel eylemin hazırlığı, uygulanması ve sonuçlarının gizlenmesi için bir günde iki-dört saatten fazla zaman harcamanın bir problem işareti olduğunu belirtmektedir.
Hataları sürekli tekrar etmek: HB yaşayan bireyler, cinsel davranışlarının ardından sıklıkla suçluluk ve utanç hissi taşırlar. Kendilerine ve çevrelerine, bir daha yapmayacaklarına dair birçok söz verirler. Yeni bir hayata başlayacaklarına dair hiç gelmeyen tarih belirleyebilirler. Bazen, geçmişlerine dair hatırlatıcıları atarak yeni hayatları için kendilerini motive etmek amacıyla alışveriş yaparlar. Ancak kısa bir süre (bazen birkaç gün veya ay) cinsel eylemleri erteleyebilseler de, kendilerini kontrol edemeyip aynı davranışları tekrarlamaya devam ederler. Arzu edilen haz elde edilebilmek için cinsel eylemlerin sıklığı, yoğunluğu, sayısı ve alınan riskler artar ya da aynı davranışlardan haz almak imkânsız hale gelebilir. Bu durum, kontrolün sağlanmasını zorlaştıran bir faktördür. Başarısız kontrol çabaları, cinsel fantezi, dürtü ve davranışların sürekli hale gelmesine yol açabilir.
Zarar görmeye ve zarar vermeye başlamak: Cinsel fantezi ve davranışların sıklığı veya şiddeti ile ilişkili olarak sosyal, mesleki veya diğer önemli alanlarda bireyde kayda değer kişisel sıkıntılar ve bozulmalar yaşanabilir. İçsel ya da dışsal bir tetikleyici sonrasında gelen cinsel dürtülere karşı engel olamayarak, arkadaşları ya da ailesi ile yapılan planları iptal edebilirler. Dr. Ayça Can, HB yaşayan bireylerin tüm hafta sonunu internet başında porno izleyerek geçirebildiğini ifade etmektedir. Geceleri uyumadan önce porno izleyerek mastürbasyon yapabilirler ve ertesi gün işe gitmek için bahaneler bulabilirler. Dr. Can, “Bazen eşine herhangi bir uyarıcı davranışta bulunmadan (güzel bir söz, takdir, hediye ya da sadece günün nasıl geçtiğini sormak gibi) tüm gece porno izleyip, gecenin ilerleyen saatlerinde partneriyle birlikte olmayı talep edebilir.” şeklinde açıklamalar yapmaktadır. Duygusal olarak tatmin olmayan eş, kendini kullanılmış hissederek öfkelenir ve genellikle bu talebi reddeder. Dr. Can, cinsel eyleme karşı engellenme eşiği düşük olan HB hastalarının reddedilme durumunda agresif tavırlar sergileyebildiğini belirtmektedir: “Bu durum, eşler arasındaki ilişkiyi daha da zorlaştırmaktadır. Çoğu zaman bu bireylerin partnerlerine olan cinsel ilgileri kaybolmaktadır. Zamanla aşırı porno izleme davranışı birikim yapmaya dönüşebilir. Bilgisayarlarında sadece planlama aşamasında kullanılan, hiç izlemedikleri binlerce pornografik içerik bulunabilir. Hatta biriktirme o kadar ileri gidebilir ki, yasadışı pornografik içeriklere de sahip olabilirler.” Bu sebeple hukuki süreçlerle karşılaşılabilir. Eşler aldatılma riskiyle karşı karşıya kalabilir. Aileleri tarafından dışlanıp, çevrelerine rezil oldukları düşünülerek yalnız kalabilirler. Korunmasız cinsel birliktelikler sonucunda cinsel yolla bulaşan hastalıklar, eğitimli olmayan gebelikler meydana gelebilir. Ayrıca aşırı mastürbasyona bağlı olarak cinsel organlarda şişlik ve zedelenme gibi fiziksel zararlar da yaşanabilir. Dr. Ayça Can, cinsel takıntılar ve eylemler sonucunda bireylerin şiddete maruz kalabileceğini dile getirirken, “Cinsel ilişki için parayla alışveriş yapan bireyler ciddi finansal kayıplar yaşayabilir. Diğer bağımlılıklar edinme riskiyle karşılaşırlar. Kaybettikleri şeyler nedeniyle intihar düşünceleri ortaya çıkabilir. Yüzeysel ilişkiler kurmaları sonucunda destekleyici, güven ve sevgiye dayalı bağlar kurmaları oldukça zorlaşmaktadır.” Hiperseksüel Bozukluk ya da bilinen diğer isimleri Cinsel Bağımlılık, Sorunlu Hiperseksüalite, Nimfomani, Satiriazis, Kompulsif Cinsel Davranış, Aşırı Cinsel İstek Bozukluğu olarak tanımlanabilir. HB, cinsel eylemler üzerinde kontrolün kaybedildiği, olumsuz sonuçlarına rağmen devam eden, yineleyici ve yoğun cinsel fanteziler, dürtüler ve davranışlar içerir. Mental bozuklukların tanımlanması konusunda yapılan çalışmalarda, “Hiperseksüel Bozukluk” Amerikan Psikiyatri Birliği (APA) tarafından Cinsel İşlev Bozuklukları arasına yeni bir tanı olarak alınmış ve kriterleri belirlenmiştir. MedAmerikan Polikliniği’nden Psikoterapist Dr. Ayça Can, Hiperseksüel Bozukluğu (HB) olan kişilerin yoğun ve aşırı ölçüde cinsel isteği olduğunu ve kişinin cinsellikle ilgili düşünceleri takıntılı biçimde kafasından atamadığını aktarmaktadır.

HB yaşayan bireyler çalışamaz hale gelebiliyor

Dr. Ayça Can, HB’li bireylerin cinsel fantezilerinin baskınlığı hakkında şu şekilde bilgi vermektedir: “Cinsel fanteziler ve bu fantezilere ulaşma ile ilgili düşünceler o kadar baskın hale gelir ki, birey artık çalışamaz ya da sağlıklı ilişkiler kuramaz hale gelir. Diğer bağımlılıklarda olduğu gibi HB olan kişiler genellikle problemleri olduğunu reddeder ve davranışlarını açıklamak için bahaneler üretirler. Kendilerini temize çıkarmak çabasında, çevrelerindeki bireylerin bazen gerçekten var olan problemlerini gerekçe gösterip onları suçlayabilirler.”

Sanılanın aksine, HB yaşayan bireyler genellikle cinsel aktiviteden beklenenden daha az haz duyuyor ve cinsel partnerleriyle duygusal bir bağ kurma zorluğu yaşıyorlar. Psikoterapist Dr. Ayça Can, başlangıçta sağlıklı ve eğlenceli bir cinsel yaşamın zamanla bir takıntıya dönüştüğünü belirtmektedir. Cinsel fanteziler ve davranışlar, birçok insanın kabul edebileceği sınırları aşmaktadır. Eşlerini aldatma, tek gecelik ilişkiler, sıradışı yerlerde ve aşırı sıklıkta yapılan mastürbasyon, normalde arzu edilmeyen yerlerde ve kişilerle cinsel ilişkiye girme, korunmasız cinsellik, parayla ilişkiler kurma veya bunu meslek haline getirme, siberseks, telefonla cinsellik, porno biriktirme, teşhircilik, dikizcilik, cinsel taciz hatta tecavüz gibi istenmeyen ve hukuki sonuçları olabilecek eylemler gerçekleştirebilirler. Dr. Can, cinsel fantezi ve eylemleri sonrası genellikle suçluluk hissinin ortaya çıktığını dile getiriyor: “HB yaşayan birey, finans, sağlık, sosyal ve duygusal boyutlarda kayıplarına rağmen çoğu kişinin ahlaki açıdan sorunlu göreceği cinsel davranışlar içerisinde bulunmaktan alıkoyamıyor. Birey, genellikle önceden planladığından daha fazla zaman ve boyutta cinsel eylemde bulunabiliyor.”

Çeşitli çalışmalar, erkeklerin kadınlara göre cinsel fantezileri, mastürbasyon sıklıkları ve görsel uyaranlara yanıt olarak cinsel uyarılma düzeylerinin daha fazla olduğunu ortaya koymaktadır. Psikoterapist Dr. Ayça Can, ek olarak, erkeklerin geleneksel olmayan cinsel davranışlara daha açık olduğunu belirtmektedir. Kadınların cinsel istekleri ise uzun süreli birlikteliklere duyarlı bir şekilde uyum gösterir. Bu bilgiler doğrultusunda, erkeklerin HB’ye ve cinsel saldırganlığa daha yatkın olduğu söylenebilir.



Stres ve kaygı artışı: Cinsel davranışlar, yalnızlık, can sıkıntısı ve stresten kaçış yöntemi olarak kullanılmaktadır. Dr. Ayça Can, “Ancak HB’nin kendisi zaten ilişki kurmayı zorlaştıran ve mevcut ilişkileri bozan bir hastalık olduğundan, bu yanlış başa çıkma metodunun herhangi bir olumlu sonucu olmaz.” şeklinde uyarıyor. HB olan birey, fantezi, dürtü ve davranışlarıyla mücadele ederken başarısızlık yaşayabilir ve bu kayıplar kaygı, huzursuzluk ve stres yaratabilir. HB, kendi kendini besleyen bir döngüde, yine cinsel davranışların ve fantezilerin artışına yol açmaktadır. Bu cinsel fanteziler, düşlemler ve davranışlar, bir maddenin (örneğin tedavi amaçlı kullanılan bir ilacın kötüye kullanılması) doğrudan fizyolojik etkilerine bağlı değildir. Ya da başka bir ruhsal hastalığın sonucu olarak ortaya çıkmazlar.

Seks bağımlısı bir eşle nasıl başa çıkabilirsiniz?

Hiperseksüel Bozukluk yaşayan bireylerin eşlerine, partnerlerine yalnız olmadıklarını ve dışarıda kendileri gibi aynı sorunlarla yüzleşen başka insanlar olduğuna dair bilgi verilmeleri önerilmektedir. Partnerlerinin öncelikle bu durumlarını kabullenmelerine yardımcı olmalı ve tedavi için yardım almaya teşvik etmelidirler. Dr. Ayça Can, kadınlara partnerlerinin cinsel davranışlarını tetikleyen duygularına dikkat etmeleri konusunda destek olmalarını öneriyor ve devam ediyor: “Böylece HB yaşayan bireyler, bu duyguları hissettiklerinde, cinsel dürtüleri tetiklenmeden önce dikkatlerini başka aktivitelere yönlendirebilir ya da kendi başlarına baş edemiyorlarsa daha önce belirledikleri bir acil durumda yardım alabilirler. Cinsellikle ilgili düşünceleri tetikleyebilecek internet, dergi gibi materyalleri eşlerinin çevresinden mümkün olduğunca uzak tutmaya çalışmalıdırlar. Örneğin, işe giderken güzergahında bu tür materyalleri satan erotic shop varsa yolu değiştirmelidir; evde ya da iş yerinde yetişkinlere yönelik içeriklere erişimi engelleyecek filtreler kullanılmalıdır. HB yaşayan bireylerin eşleri, partnerleriyle duygusal bağlarını güçlendirmeye çaba göstermeli ve cinselliği haz odaklı değil, duygusal tatmin odaklı hale getirmeye çalışmalıdır.