Bugün Küresel Çocuk Hakları Günü! | Ebeveyn

Çocuğun tanımı:

Yasal düzenlemelere göre on sekiz yaşına kadar çocuk olarak kabul edilirsin.

Ayrımcılık:

Irk, cinsiyet, renk, din, düşünce, köken veya sosyal durum gibi nedenlerle ayrımcılığa tabi tutulamazsın.

Çocuğun öncelikli yararı:

Çocuklara yönelik tüm karar ve eylemlerde çocukların en iyisi öncelikli olmalıdır.

Sözleşmedeki hakların kullanılması:

Devletler, bu hakların sen ve diğer tüm çocuklar tarafından kullanılması için gerekli önlemleri almalıdır.

Anne baba rehberliği ve çocuğun gelişim halindeki yetenekleri:

Ailen, sana rehberlik etme konusunda temel bir sorumluluğa sahiptir. Gelişiminle birlikte haklarını kendin kullanma yetkin de artar. Devletler bu haklara saygı göstermelidir.

Yaşam ve gelişim hakkı:

Yaşama ve gelişme hakkına sahipsin. Devletlerin, yaşamını sürdürmen ve sağlıklı bir şekilde gelişimini sağlaması gerekmektedir.

Doğum kaydı, ad, vatandaşlık ve anne baba bakımı:

Doğumunun yasal olarak kaydedilmesi, bir ad ve vatandaşlığa sahip olma hakkın vardır. Ayrıca, anne babanı tanıma ve onların bakımını alma hakkına da sahipsin.

Kimliğin korunması:

Devletler, ad, vatandaşlık ve aile bağlarına sahip olma hakkına saygı göstermelidir.

Anne babadan ayrılma:

Kendi isteğin dışında ayrılma gerçekleşemez (örneğin kötü muamele ya da ihmal durumları dışında). Eğer ebeveynlerin ayrıysa, her biriyle iletişim kurma hakkın vardır, bu durum seni incitmediği sürece.

Ailenin yeniden bir araya gelmesi:

Ebeveynlerin farklı ülkelerde yaşıyorsa, her ikisiyle iletişimi sürdürmek veya yeniden birleşmek için ülke değiştirmene izin verilir.

Başka bir ülkeye yasadışı yoldan gönderilmeme:

Devletler, yasadışı olarak ülkeden çıkmanı önlemek için gerekli tedbirleri almalıdır.

Çocuğun görüşüne saygı gösterilmesi:

Yetişkinler, seni etkileyecek kararlar alırken düşüncelerini özgürce ifade etme ve bu görüşlerin hesaba katılması hakkına sahipsin.

İfade ve bilgi özgürlüğü:

Bilginin sana ve başkalarına zarar vermemesi koşuluyla, her türlü bilgiye ulaşma, edinme ve paylaşma hakkın vardır (örneğin yazılı, sanatsal, medya gibi yollarla).

Düşünce, vicdan ve din özgürlüğü:

Başkalarının haklarına engel olmadığı sürece, istediğini düşünme, inanma ve dinine göre ibadet etme hakkın vardır. Bu konuda ebeveynlerin sana rehberlik etmelidir.

Barışçıl örgütlenme ve toplanma özgürlüğü:

Diğer çocukların haklarına zarar vermediği sürece, diğer çocuklarla gruplar ve organizasyonlar kurma ya da mevcut olanlara katılma hakkına sahipsin.

Özel yaşamın gizliliği, onur ve saygınlık:

Özel hayatının gizliliği korunmalıdır. Geçerli bir neden olmaksızın hiç kimse saygınlığına zarar veremez veya senin özel eşyalarını açamaz.

Bilgi ve medyaya erişim:

Farklı kaynaklardan (kitap, gazete, medya gibi) güvenilir bilgilere ulaşma hakkına sahipsin. Bilgilerin yararlı ve anlaşılır olması gerekmektedir.

Anne babanın ortak sorumluluğu:

Anne ve baban, senin yetiştirilmesinde ortak sorumluluğa sahiptir ve her zaman senin için en iyi olanı düşünmelidir. Devletler, ebeveynlerin iş hayatında olması durumunda, sana destek servicios sağlamalıdır.

Her tür şiddet, istismar ve ihmale karşı korunma:

Devletler, uygun şekilde bakılmanı sağlamak ve aile veya diğer bakıcılardan gelebilecek şiddet, istismar ya da ihmalden korunmanı temin etmelidir.

Alternatif bakım:

Eğer ailen bakımını sağlayamıyorsa, devletler, dinine, geleneklerine, onuruna ve insan haklarına saygılı kişilerin ve kurumların bakımını üstlenmesini sağlamalıdır.

Evlat edinilme:

Kendi ülken ya da başka bir ülkede evlat edinilmiş olsan bile, evlat edinme sürecinde yetişkinlerin dikkate alması gereken en önemli şey senin iyiliğindir.

Sığınmacı çocuklar:

Güvenli olmayan bir ülkeden başka bir ülkeye geldiysen, korunma ve desteklenme hakkın vardır. O ülkede doğmuş çocuklarla hakların eşittir.

Engelli çocuklar:

Herhangi bir engellilik durumun varsa, özel bakım, destek ve eğitim alarak bağımsız bir yaşam sürme ve topluma katılma hakkın vardır.

Sağlık bakımı ve hizmetleri:

Kaliteli sağlık hizmetlerine (ilaç, hastane, sağlık personeli) erişim hakkına sahipsin. Ayrıca sağlığını korumak için temiz su, besleyici gıda, temiz bir çevre ve sağlık eğitimi de gereklidir. Eğer yeterli kaynak yoksa, ülkeler uluslararası dayanışma ile birbirine yardım etmelidir.

Kurumların periyodik olarak denetlenmesi:

Eğer aile dışında bir kurumda bakılıyorsan, bakım kalitesinin düzenli olarak denetlenmesi gerekmektedir.

Sosyal güvenlikten yararlanma:

Yaşadığın toplumun, senin gelişimin ve iyi koşullarda yaşaman (eğitim, sağlık, sosyal refah gibi) için sosyal güvenlik imkanları sunması gerekmektedir. Devletler, maddi imkânı kısıtlı ailelerin çocuklarına destek sağlamalıdır.

Yeterli yaşam standardı:

Fiziksel, ruhsal ve sosyal açıdan gelişimin için sağlıklı koşullarda yaşamalısın. Devletler bu konuda ailelere yardımcı olmalıdır.

Eğitim hakkı:

Eğitim hakkına sahipsin. Eğitim, insan onuruna uygun disiplin kurallarına dayanmalıdır. İlköğretim zorunlu ve ücretsiz olmalıdır. Ülkende yeterli kaynak yoksa, uluslararası yardımlar devreye girmelidir.

Eğitimin amaçları:

Eğitim, kişiliğini, yeteneklerini ve becerilerini en yüksek seviyeye çıkaracak şekilde organize edilmelidir. Eğitim, seni yaşam için hazırlamalı; anne babana, kendine, diğer uluslara ve kültürlere saygıyı teşvik etmelidir. İnsan haklarını öğrenme hakkın vardır.

Azınlık ve yerli hakları olan çocuklar:

Ailenin geleneklerini, dinini ve dilini öğrenme hakkın vardır; çoğunluk tarafından kabul edilip edilmediğine bakılmaksızın.

Serbest zaman, oyun ve kültür:

Dinlenme, oyun oynama ve çeşitli kültürel etkinliklere katılma hakkına sahipsin.

Çocuk emeği sömürüsü:

Devletler, sağlığını veya gelişimini olumsuz etkileyen işlerden, eğitimini engelleyen veya sömürüye yol açan işlerden seni korumalıdır.

Çocuklar ve uyuşturucu kullanımı:

Devlet, seni tehlikeli uyuşturucuların üretim ve dağıtımına karşı korumalıdır.

Cinsel istismara karşı korunma:

Devlet, seni cinsel istismar ve kötü muameleye karşı korumalıdır.

İnsan kaçakçılığı, satışı ve kaçırılmasına karşı korunma:

Devlet, kaçırılmana, satılmana veya istismar edilmek üzere başka bir ülkeye götürülmene karşı önlemler almalıdır.

Diğer istismar biçimlerine karşı korunma:

Gelişimine zarar verebilecek etkinliklerden korunmalısın.

İşkence, kötü muamele ve özgürlükten mahrum bırakmaya karşı korunma:

Yasalara aykırı davranışlarda sana yanlış muamele edilemez. Yetişkinlerle birlikte hapsedilemezsin ve ailenle iletişim kurma hakkına sahipsin.

Silahlı çatışmadan etkilenen çocukların korunması:

On sekiz yaşın altındaysan, devletler seni askere alma ve savaşta yer almana izin vermemelidir. Savaş bölgelerindeki çocuklar özel koruma altındadır.

Kötü muamele ve sömürü mağduru çocukların rehabilitasyonu:

İhmal, işkence ya da istismara uğramışsan, fiziksel ve zihinsel sağlığına kavuşman için özel yardım alma hakkına sahipsin. Devletler bu hizmeti sağlamalıdır.

Çocuk adaleti sistemi:

Yasalara aykırı davranışlarla suçlanıyorsan, saygın bir şekilde muamele görmelisin. Yasal destek alma hakkın vardır. Hapis cezası, son çare olarak uygulanmalıdır.

Daha ileri düzeydeki insan hakları standartlarına saygı gösterilmesi:

Ülkendeki çocuk hakları ile ilgili yasalar, sözleşmeden daha ileri seviyedeyse, bu yasalar geçerli olur.

Sözleşmenin yaygın tanıtımı:

Devlet, tüm ebeveynlerin, kurumların ve çocukların sözleşmeyi bilmesi için gerekli adımları atmalıdır.

Hükümetlerin görevleri:

Bu maddeler, yetişkinler ve hükümetlerin çocukların haklarından yararlanmasını sağlamak için nasıl işbirliği yapması gerektiğini açıklamaktadır. Sözleşme, çocukların haklarının korunması ve bu hakların hayata geçirilip geçirilmediğini izlemek için uluslararası uzmanlardan oluşan bir komite kurmuştur: Çocuk Hakları Komitesi.

Devletler, her beş yılda bir Komiteye, ülkenizdeki çocuk haklarının uygulanmasıyla ilgili bir rapor sunmakla yükümlüdür. Komite, siz çocukların hazırladığı raporları görmekten memnuniyet duyar…

Not: ÇHS, 1989’da BM Genel Kurulu tarafından kabul edilmiş ve 1990’da uluslararası bir hukuk niteliği kazanmıştır. ÇHS, çocuk haklarını ve bu hakların hükümetler tarafından nasıl geliştirilip korunacağını tanımlayan 54 maddeden oluşmaktadır. Dünya üzerindeki birçok ülke, sözleşmeyi onaylamış ve içerdiği hakların tanınması için taahhütte bulunmuştur.