Çocuğum okulda tuvaletini yapmaktan kaçınıyor! | Anne

Bir araştırma, öğrencilerin %75’inin okuldayken tuvalete gitmekten utandığını ortaya koyunca, uzmanlar bu korkuları ortadan kaldırmak için harekete geçti. Birçok çocuk için okulda kaka yapmak ciddi bir stres kaynağı haline geldi. Ailelerindeki banyonun rahatlığı ve tanıdıklığından uzak olan çocuklar, utanç duygusuyla başa çıkmakta güçlük çekiyor ve bu endişe ele alınmazsa zamanla daha da büyüyebiliyor. Son yapılan ankete göre, çocukların %76’sı okulda kaka yapmaktan utandıklarını, %65’i ise kaka tutmaktan dolayı derste bazen odaklanma güçlüğü yaşadıklarını bildirdi. Daha da endişe verici olan, çocukların %30’unun ‘kaka yapmamak’ için okulda yemek yememeyi tercih ettiğini belirtmesiydi.

Bu tabunun üstesinden gelmenin en etkili yollarından biri, çocuklarla bu konuyu açık yüreklilikle konuşabilmekten geçiyor. Bu süreci kolaylaştırmak adına, çocuk gelişimi ve eğitim alanında uzman kişiler, ebeveynlerin bu konudaki en sık sorulan sorularını yanıtladı.

Uzman: Dr. Patrick Sullivan, kıdemli eğitim psikoloğu ve çocuk-ergen psikoloğudur.

Soru 1:

12 yaşındaki kızımın beslenme çantasını okuldan eve hiç açmadan getirdiğini fark ettim ama akşam bizimle birlikte büyük bir iştahla yemek yiyor. Sonunda, okulda yemek veya içmek istemediğini, çünkü tuvalete gitmek zorunda kalmaktan korktuğunu söyledi. Tuvalette başka biri varsa sesini duyacaklarından endişeleniyor. Ona bu konuda nasıl yardımcı olabiliriz?

Yanıt:

Birçok çocuk ve genç, okulda tuvaleti kullanmak konusunda benzer kaygılar yaşıyor. Çocuğunuzun bu endişesini sizinle paylaşması, kendini güvende hissettiğine işaret ediyor ki bu çok olumlu bir başlangıç. Duygularını kabul edin ve nazik bir şekilde, bu konuda okulla birlikte çalışmanın faydalı olabileceğini vurgulayın.

Çocuğunuz isterse, okul personeli ile paylaşılacak bilgileri birlikte belirleyebilirsiniz. Olası stratejiler arasında, daha gizli veya tekli bir tuvaletin kullanılması ya da daha sessiz zamanlarda (örneğin; ders saatlerinde) tuvalete gitmek için izin alınması gibi öneriler olabilir. Ayrıca okul çıkışı birlikte tuvaletleri ziyaret ederek ortamı daha tanıdık hale getirmek de faydalı olabilir.

Soru 2:

14 yaşındaki oğlum, bugüne kadar gittiği hiçbir okulda kaka yapmayı kabul etmedi; diğer çocukların ne diyeceğinden utanıyor. Bazen karnı ağrıyor ama genel olarak idare ediyor. Ancak şimdi 10 yaşındaki kardeşi de okul tuvaletlerinin kirli olduğunu belirterek gitmeyi reddediyor; birkaç ay önce evde kaçırdı. Çok utandı ve bu konuyu konuşmak istemiyor. Onlarla bu durumu nasıl ele alabiliriz?

Yanıt:

Destek süreci, evde empati ile başlar ve çocukların onayı ile okul ile iş birliği içinde devam eder. Evde sakin bir zamanda konuyu açarak, “Okulda tuvalete gitmekten kaçındığını fark ettim — bunu senin için nasıl kolaylaştırabiliriz?” gibi ifadelerle konuşabilirsiniz. Zorluğun yaygın olduğuna dair bilgi vererek onları rahatlatın.

Belirli nedenleri tahmin etmeye çalışmaktansa, “Acaba…” şeklinde merak uyandıran nazik sorular yöneltin. Bu şekilde her iki çocuğunuzun da farklı nedenleri olup olmadığını anlayabilir ve buna uygun çözümler üretebilirsiniz. Sorun, tuvaletin fiziksel koşulları, hijyen veya bağımsızlıkla ilgili olabilir. Çocuklarınız kabul ederse, okul personeliyle paylaşılacak bilgileri birlikte planlayabilirsiniz. Okullar, gizliliği koruyarak konforu ve güvenliği artıracak çözümler sunabilir.

Uzman: Helen Walters, ruh sağlığı danışmanı olarak çalışıyor. İki erkek çocuk (12 ve 15 yaşlarında) annesi olan Helen, büyük oğlunun okulda kaka yapmayı reddetmesi nedeniyle yaşadığı zorlukları bizzat deneyimlemiş bir ebeveyn.

Soru 3:

12 yaşındaki oğlum, sabah kaka yapmadan okula gitmeyi reddediyor. Eğer yapamazsa çok sinirleniyor. Bir keresinde arkadaşları onunla “çok uzun sürdü” diye alay etmişler ve şimdi okulda tuvalete gitmekten kaçınıyor. Aslında normal sürede yapıyor ama kendini uzun sürdüğüne inandırmış. Bu kaygısını nasıl azaltabilirim?

Yanıt:

Benim oğlum da küçükken aynı şekilde yüksek kaygı yaşadı ve kakasını tutmaya başladı, bu da durumu daha da kötüleştirdi. Günlerce evden çıkamadığımız zamanlar oldu. Başta çok sinirlenip sert davrandım ama bu yalnızca kaygısını artırdı. Değişim, onun korkusunu ve fiziksel rahatsızlığını sevgiyle kabul ettiğimde başladı. Ona sakin bir yer hayal ettirip orada neler gördüğünü, duyduğunu, kokladığını sormak faydalı oldu. Bu, hem dikkatini dağıttı hem de fiziksel olarak rahatlamasına yardımcı oldu. Siz de oğlunuzla bazı gevşeme teknikleri çalışabilirsiniz, böylece ihtiyaç duyduğunda bunları uygulayabilir.

Tuvalet dışında da, kakayı biyolojik bir süreç olarak konuşabilirsiniz. “Kakanın ne olduğu, neden gerekli olduğu, vücudun neden bunu dışarı atması gerektiği” gibi konuları yaşına uygun şekilde anlatın. Birlikte bu konu ile ilgili hem komik hem öğretici kitaplar okuyabilirsiniz. Süreci normalleştirin, hatta şakalaşın. Bu uzun bir proses ve ilerlemeler ile geri dönüşler olacak, önemli olan sabırlı olmaktır.

Soru 4:

11 yaşındaki kızım, öğretmenlerine kendini kötü hissettiğini söyleyip eve gelmek istedi ancak aldığımda aslında kaka yapmak istediğini itiraf etti. Bunu iki kez yaptı. “Kaka yaparsam kötü kokar ve dalga geçerler” diyor. Ona kaka yapmanın normal olduğunu ve sürekli eve gelemeyeceğini nasıl anlatabilirim?

Yanıt:

Kızınıza bu konunun utandırıcı olabileceğini anladığınızı ve sizin de benzer durumlarda nasıl hissettiğinizi anlatın. Örneğin, “Evet, ben de bazen kötü koktuğumda utanıyorum ama herkesin başına gelebilir” diyebilirsiniz. Belki de biri ona kötü bir şey söylerse karşılık vermeye önceden hazırlamak, kendine biraz güven kazandırabilir. Benim oğullarım, böyle durumlarda esprili karşılıklar vermekten hoşlanıyor. Birine “Beğendiğine sevindim, ben de bununla gurur duyuyorum” derken, diğeri “Seninkiler gül kokulu mu yani?” diyebiliyor. Bu tür hazır tepkiler, kendine güveni artırabilir.

Uzman: Joanne Briggs, 22 yıllık öğretmenlik, özel eğitim koordinatörlüğü ve kıdemli ruh sağlığı liderliği tecrübesine sahip. 11 yaşında bir oğlu ve 8 yaşında bir kızı var.

Soru 5:

13 yaşındaki oğlumuz okuldayken kaka yapmaktan utanıyor ama ortaokula başladığından beri tamamen reddediyor. Büyük çocukların tuvalet kapılarına vurduğunu gördüğü için korkuyor. Gün boyunca tutuyor ve eve karnı ağrıyarak geliyor. Ne yapabiliriz?

Yanıt:

Ortaokullar gürültülü ve kalabalık ortamlar olabilir, bu yüzden oğlunuzun kaygı hissetmesi oldukça anlaşılır bir durum. Okulda rehber öğretmen, sınıf öğretmeni veya yıl sorumlusu gibi uygun bir kişiyle iletişime geçerek endişelerinizi dile getirebilir ve birlikte çözüm arayabilirsiniz. Okullar, öğrencileri desteklemek için çeşitli stratejiler geliştirebilir ve bu destekler gizlilik içinde uygulanabilir. Örneğin, oğlunuz ders bitmeden birkaç dakika önce çıkabilir veya sessiz bir zamanda tuvalete gitmek için izin alabilir.

Çocuklarınıza yalnız olmadıklarını ve pek çok çocuğun benzer hisler yaşadığını anlatın. Bu durumu normalleştirmek, onların rahatlamasına yardımcı olabilir.

Kaynak: Devinder Bains .”‘My daughter won’t poo at school’: experts answer parents’ questions on toilet hangups”. Şuradan alındı: https://www.theguardian.com/permission-to-poo/2025/sep/12/my-daughter-wont-poo-at-school-experts-answer-parents-questions-on-toilet-hangups. (12.09.2025).