Ebeveynlik yaklaşımımız ve çocuklardaki sosyal kaygı | Anne

Ergenlik, karmaşık bir dönemdir ve bu dönemin zorlukları herkesçe bilinir. Değişimlerle dolu ve yoğun duyguların yaşandığı bu hassas süreçte, gençler daha önce deneyimlemedikleri kaygılarla karşılaşabilirler. Bu kaygılar, zaman zaman ortaya çıkan gerginlik ve utangaçlığın yanı sıra, sosyal durumlar ve insanlarla ilgili derin korkulara kadar uzanabilir. Her durumda, sosyal anksiyete ergenlerin mutluluğunu ve genel iyilik halini olumsuz yönde etkileyebilmektedir.

Ebeveynler olarak, çocuklarımıza bu dönemi en iyi şekilde atlatmalarına yardımcı olmalıyız. Kendi ebeveynlik tarzımızı ne kadar iyi anlar ve uygularsak, bu durum hem bize hem de çocuklarımıza fayda sağlar.

Georgia Üniversitesi’nin Adolescent Research Review dergisinde yayımlanan yeni bir araştırma, annelerin ve babaların ebeveynlik tarzlarının sosyal becerilerin gelişimini nasıl farklı şekilde etkilediğine dair önemli bulgular sunuyor. Araştırmanın bulguları şunlardır:

• Soğukluk ve kontrol çocuklara zarar verebilir. Aşırı katı veya aşırı koruyucu ebeveynler, çocuklarda kaygı belirtilerinin artmasına yol açabilir.
• Sıcaklık ve sevgi destekleyicidir. Her iki ebeveynden gelen sevgi ve destek, çocukların kaygı belirtilerini azaltabilir.
• Anneler önemli bir etkiye sahiptir. Özellikle kontrolcü annelerin tutumları, babaların tutumlarına göre daha güçlü bir etki yaratmaktadır.

Önceki araştırmalar, hem annelerin hem de babaların psikolojik iyi oluşun gelişiminde mühim bir rol oynadığını göstermektedir. Bu yeni çalışma, her iki ebeveynin şefkatli ve destekleyici tutumlarının, ergenlik döneminde kaygı seviyelerini azaltabileceğini ortaya koyuyor. Sevgi dolu ve cesaretlendirici bir ortam, her iki ebeveyn tarafından sağlandığında, kaygılı davranış kalıplarına karşı koruyucu bir unsur teşkil ediyor.

Sıcaklık ve ilgi, çocuklarda özgüveni ve güvenlik hissini artırırken; bunların tersine, reddedilme ve ‘soğukluk’, daha yüksek sosyal kaygı seviyeleriyle ilişkilendirilmektedir. Yani, evde kendilerini kabul edilmiş hissetmeyen çocuklar, sosyal ortamlarda daha fazla zorlanıyorlar. Aksine, sevgiyi dolu dolu hisseden çocuklar, sosyal durumlarla daha rahat ve kendilerine güvenle yaklaşabiliyorlar.

Birçok kişi ergenlik döneminde kuralların ve sınırların gerekli olduğu konusunda hemfikirdir. Ancak bu araştırma aşırıya kaçmanın olumsuz sonuçlar doğurabileceğini gösteriyor. Ebeveynler çocuklarından gerçekçi olmayan beklentiler içinde olduklarında, onları utandırdıklarında, suçluluk duygusuyla yönlendirdiklerinde ya da aşırı koruyucu davrandıklarında, bu durum çocuklara faydadan çok zarar getirebiliyor.

Aşırı kontrolcü ebeveynlerin çocuklarının sosyal anksiyete geliştirme olasılığı daha yüksektir. Ayrıca, anneden gelen aşırı baskıcı ve müdahaleci tutumlar, iyi niyetli olsalar bile, babanın benzer tutumlarına göre çocuk üzerinde daha olumsuz bir etki bırakmaktadır. Çalışma bu durumu tam olarak açıklamasa da, annelere ve babalara yönelik farklı toplumsal beklentilerin yanı sıra, annelerin genellikle çocuklarıyla daha fazla zaman geçirmesi gibi nedenlerin rol oynaması muhtemeldir.

İlginizi çekebilir: Aşırı korumacı ebeveynlik çocukları nasıl etkiler?

Çoğu şeyde olduğu gibi, burada da denge gereklidir. Çocuklarımız büyürken onlara bağımsızlık kazandırmak isteriz; ancak sınırlar ve rehberlik de kaçınılmazdır. Aşırı kontrol, çocukların gelişimini engelleyebilir ve ruh sağlıklarını olumsuz yönde etkileyebilir.

Çocuklara bağımsız bir şekilde öğrenme ve bir şeyler yapma fırsatı tanımadığımızda, öz şüphe ve güvensizlik duyguları ortaya çıkabilir; bu da kaygıya neden olur. Kontrol ile özgürlük arasındaki dengeyi kurmak her zaman kolay değildir, ancak araştırmalar bu dengenin çocukların uzun vadede ihtiyaç duyacakları sağlıklı başa çıkma becerilerini geliştirmelerine katkı sağlayabileceğini göstermektedir.

Çocuklarımızın büyüdüğü bu giderek daha kaygılı dünyada, kontrolümüz dışında kalan durumlar ve belirsizlikler karşımıza çıkıyor. Ancak iyi haber şu ki, onlara sıcak ve destekleyici bir ortam sunmak hepimizin elinde.

Anneler veya babalar olarak, çocuklarımızın sosyal ve duygusal gelişimlerini onlara nasıl davrandığımızın şekillendirdiğini bilmek oldukça rahatlatıcı bir düşünce.

Referanslar: Sarah Scott. “Study Reveals Which Parenting Style Can Reduce a Child’s Social Anxiety”. Şuradan alındı: https://www.parents.com/parenting-style-and-child-social-anxiety-11815678. (23.09.2025).